انتظار مثبت
متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
- این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون امام مهدی(ع) است. "امام مهدی" از چند منظر متفاوت، بررسی میشود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل امام مهدی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مقدمه
- انتظار فرج عبارت است از: حالت آماده باش و فراهم آوردن مقدّمات لازم در حد توان برای تحقّق جامعه عدل الهی[۱]. و انتظار مثبت و سازنده، گرایش عملی و از سنخ "حرکت" و "کار" و "تلاش" است و با منش و رفتار منتظر پیوند دارد و تنها امید و چشم به راهی نیست، زیرا برپایۀ آیات[۲] و روایات[۳]، هدف والای انتظار، حاکمیت فراگیر اسلام به دست آخرین حجت الهی، حضرت مهدی (ع) است، پس ماهیت انتظار تنها در جهت تحقق این هدف متعالی، در خور بازکاوی است. براین اساس می‌توان گفت "انتظار" انگیزه‌ای برآمده از ایمان عمیق به حتمی بودن ظهور حضرت مهدی (ع) است؛ اعتقادی برانگیزاننده و حرکت‌آفرین که در ساختار فکری و شیوۀ زندگی دینی منتظر مؤثر است و او را به رفتاری همگون با هدف انتظار و تعامل سازنده با پیشامدهای گوناگون در عرصه‌های مختلف حیات فردی و اجتماعی وامی‌دارد[۴].
- انتظار مثبت، لازمۀ ظهور و تأسیس دولت مهدوی را ساقط شدن تکلیف از آدمی نمی‌داند و چنین انتظاری، به انسان حرارت و شوق، تحرک و جوشش، مسئولیت و تعهد، عشق و امید و عزت و سرافرازی می‌‌دهد. انتظار مثبت، اعتراض به وضع موجود است برای حرکت به وضع مطلوب و نهایی[۵]. انتظار سازنده و پویا، محبوب‌ترین عمل[۶] و بالاترین عبادت‌هاست[۷]، چراکه این تعبیرات با مفهوم انتظار که شخص منتظر را به تحرک و تکاپو وا می‌‌دارد سازگار است[۸]. یعنی انتظار کیفیتی روحی است که موجب به وجود آمدن حالت آمادگی (انسان‌ها) برای آنچه انتظار دارند میشود و ضد آن یأس و ناامیدی است. هر چه انتظار بیشتر باشد، آمادگی نیز بیشتر است[۹].
آثار انتظار مثبت
- در این نگاه، رویش روح مقاومت و اصلاحگری ریشه گرفته از اندیشۀ انتظار در وجود انسان، سبب پیدایی دو رویکرد، یعنی پرهیز از همسویی با عوامل ظلم و فساد و مبارزه با نماد‌ها و نمود‌های بی‌عدالتی از یک‌سو و خودسازی و اقدامات زمینه‌ساز برای تحقق حکومت عدل جهانی از سوی دیگر است، پس آنان که به وضع موجود دل بسته و فراتر از آن را برنمی‌تابند، منتظر نیستند، زیرا کسی منتظر است که با پایداری در برابر مظاهر باطل و اصلاح ناراستی‌ها و بیدادگری‌ها، در پی دستیابی به آرمان بلند و هدف سترگی باشد که به انتظار آن نشسته است[۱۰]. در این دیدگاه ظهور حضرت مهدی(ع) حلقه‌ای است از حلقه‌های مبارزۀ اهل حق و باطل که به پیروزی اهل حق منتهی میشود و سهیم بودن یک فرد در این سعادت وابسته به این است که آن فرد عملا در گروه اهل حق باشد[۱۱].
نتیجه‌گیری
- بنابراین، انتظار مثبت و سازنده، اندیشه ای حرکت‌آفرین و پویاست که به انسان حرارت و شوق، جوشش، مسئولیت و تعهد، عشق و امید و عزت و سرافرازی می‌‌دهد و با تاثیر در ساختار فکری و شیوه زندگی دینی منتظر او را به رفتار و اقدامات اصلاح‌گرایانه در عرصه‌های مختلف حیات فردی و اجتماعی وامی‌دارد.
انتظار مثبت در درس‌هایی از عقاید اسلامی
- انتظار فرج عبارت است از: حالت آماده باش و فراهم آوردن مقدّمات لازم در حد توان برای تحقّق جامعه عدل الهی. حضرت مهدی(ع) چه رسالتی دارد؟ اگر رسالت او از بین بردن ظلم و جور و اقامه قسط و عدل است و اگر مأموریت او تحقّق جامعه‌ای است که در آن صالحان در رأس حکومت‌اند و دین مورد پسند خدا (دین اسلام) تمکّن و تحقّق دارد، امنیت و آرامش بر جامه حاکم است و...، در این صورت منتظر واقعی کسی است که در انتظار تحقّق چنین جامعه‌ای روزشماری می‌کند و خود و دیگران را برای تحقّق آن آماده میسازد. بدیهی است که ظالم و کسی که در مقابل ظلم یک عمر بی‌تفاوت بوده است نمی‌تواند زمینه‌ساز حاکمیت قسط باشد. انسانی که عمری در آلودگی و در جامعه‌ای پر از گناه زندگی کرده و چنین محیطی برایش عادّی و چنین زندگی برای او عادت ثانویه شده است هرگز نمی‌تواند به ایجاد جامعه‌ای پاک کمک کند. باید در طول عمر با ظلم و آلودگی مبارزه کرد و همچون کوهی فولادین در برابر گناه و گناهکار ایستاد تا این ایستادگی به صورت ملکه در آید و این شخص ظلم‌ستیز، در این رابطه ورزیدگی کافی را به دست آورد تا آن‌گاه بتواند مهدی(ع) را در اقامه جامعه مهدوی یاری کند.
- کسی که به تن‌پروری و بی‌تفاوتی عادت کرده و هرگز در زمینه امر به معروف و نهی از منکر و ستم‌ستیزی تمرین نکرده است چگونه میتواند یکباره و یک شبه چنین شود؟ خیر! چنین نیست، بلکه انتظار یعنی حالت آماده باش داشتن، انتظار فرج یعنی مسلح شدن به سلاح علم و منطق، تقوا و زهد و همه فضایل عالی انسانی و زدودن همه رذایل حیوانی از قلب و جان.
- انتظار فرج یعنی کسب ورزیدگی لازم و دارا بودن اندامی آماده برای مبارزه، انتظار فرج یعنی دوست داشتن عدالت و عادل بودن. این انتظار "انتظار مثبت" است و چون بسیار دشوار است، پس برترین اعمال است. این انتظار سازندگی را در همه ابعاد در پی دارد؛ سازندگی فرد و اجتماع، اصلاح اخلاق و روح و روان فرد و جامعه، اصلاح شیوه معیشتی و اقتصاد، سلامت جسم و جان و... از مزایای انتظار مثبت است.
- شهری است که بی‌نظمی و ویرانی در آن زیاد است، به اهل آن گفته میشود: به زودی شهرداری خواهد آمد، قوی، مدیر، دوست پاکیزگی، نظم و آبادانی و شهر را از وضع موجود نجات خواهد داد. حال وظیفه منتظران واقعی این شهردار چیست؟ چه کسانی واقعاً در انتظار او هستند؟ کسانی که نظافت و پاکیزگی را دوست دارند یا آنها که کثافت و آلودگی را دوست دارند و در صدد هستند تا کثافت هر چه بیشتر شود؟ آیا منتظران این شهردار نباید زمینه را برای آمدن او فراهم کنند؟ مگر نه این است که شهردار میخواهد با کمک همین مردم وضع شهر را اصلاح کند یا اینکه افراد دیگری را از آسمان به زیر آورد؟ چه کسانی یاوران او خواهند بود؟ کسانی که قبل از آمدن او در زمینه رسالت خود تمرین کرده و آمادگی‌های لازم را کسب نموده‌اند یا کسانی که هیچ آمادگی در این رابطه ندارند؟ روشن است منتظران واقعی شهردار و یاوران حقیقی او مقدّمات را در حدّ توان خود فراهم میآورند که او بتواند به سرعت به مقصود خود نایل آید. "اگر کسی در چنین انتظاری به سر بردگویی در خیمه قائم(ع) به سر می‌برد"[۱۲]. و "چنین منتظری مانند کسی است که در راه خدا در خون خود غوطه‌ور است"[۱۳] و "اگر کسی در چنین حالتی بمیرد نزد خدای عزّ و جلّ افضل است از بسیاری از کسانی که آوردگاه بدر و احد را شاهد بوده‌اند"[۱۴][۱۵].
پرسش‌های وابسته
منابع
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ محمدی، رضا، امام‌شناسی، ص:۱۸۱-۱۸۳.
- ↑ ﴿وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُم فِي الأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ﴾«خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند وعده داده است که آنان را به یقین در زمین جانشین می‌گرداند- چنان که کسانی پیش از آنها را جانشین گردانید» سوره نور، آیه ۵۵.
- ↑ رسول خدا(ص) فرمود: «لَنْ تَنْقَضِیَ الْأَیَّامُ وَ اللَّیَالِی حَتَّی یَبْعَثَ اللَّهُ رَجُلًا مِنْ أَهْلِ بَیْتِی یُوَاطِئُ اسْمُهُ اسْمِی یَمْلَؤُهَا عَدْلًا وَ قِسْطاً کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْرا»؛ الارشاد، ج ۲، ص ۳۴۰
- ↑ ر.ک. جوادی آملی، عبدالله، ادب فنای مقربان، ص۳۵۷، ۳۶۶.
- ↑ ر.ک. لک‌زایی، شریف، آزادی انتظار و آموزه مهدویت، ص؟؟؟.
- ↑ «فَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَج»؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۲۳.
- ↑ «أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَج»؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۲۵.
- ↑ ر.ک. لک‌زایی، شریف، آزادی انتظار و آموزه مهدویت، ص؟؟؟؛ هدایت‌نیا، فرج‌الله، ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات، ص ۱۲۴ ـ ۱۲۵.
- ↑ ر.ک. هدایت‌نیا، فرج‌الله، ابعاد انتظار در قرآن کریم و روایات، ص ۱۲۴ ـ ۱۲۵.
- ↑ ر.ک. جوادی آملی، عبدالله، ادب فنای مقربان، ص۳۵۷، ۳۶۶.
- ↑ ر.ک. طهماسبی بلداجی، اصغر و مرادی، فاطمه، قرآن و سبک زندگی مهدوی، ص؟؟؟.
- ↑ کمال الدین، باب ۵۵، حدیث ۱، ص۲.
- ↑ کمال الدین، باب ۵۵، حدیث ۶، ص۵۸۵.
- ↑ کمال الدین، باب ۵۵، حدیث ۷، ص۵۸۶ و باب ۳۴، حدیث ۱۱، ص۳۱۷.
- ↑ محمدی، رضا، امام‌شناسی، ص:۱۸۱-۱۸۳.