دسته عزاداری

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Heydari (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۳۰ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۸:۵۸ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

دسته گروهی از مردم که در جایی گرد آیند و یا با هم حرکت کنند و کاری را انجام دهند. گروهی که با تشریفات خاصّی در خیابان‌ها و کوچه‌ها حرکت می‌‌کنند و با هم اشعاری خوانند؛ برای اقامۀ عزاداری سید الشهدا و ائمّۀ دیگر[۱]. حرکتشان بصورت سینه زنی یا زنجیر زنی است. رواج آن بیشتر در عصر صفویه شکل گرفت.

مقدمه

این‌گونه دستجات، برای خود نشانه و علامت و توغ و پرچم مخصوص و گاهی نام ویژه‌ای داشته‌اند و با نوعی سازماندهی مردمی در ایام عاشورا و روزهای دیگر به سوگواری می‌‌پرداختند. این مراسم، به‌ویژه در عراق و شهرهایی چون نجف و کربلا، ریشه دارتر بوده است. مرحوم کاشف الغطاء می‌‌نویسد: “آغاز بیرون آمدن دسته‌های عزاداری برای سید الشهدا، پیش از هزار سال، در زمان “معزّ الدّوله” و “رکن الدّوله” بود، که دسته‌های عزاداران در حالی که برای حسین(ع) ندبه می‌‌کردند و شب، مشعل‌هایی به دست داشتند، بغداد و راه‌هایش یکباره پر از شیون شد... این در قرن چهارم بود. و اگر بیرون آمدن این موکب‌ها در راه‌ها نبود، هدف و غرض از یادآوری حسین بن علی(ع) از بین می‌‌رفت و ثمره فاسد می‌‌شد و راز شهادت حسین بن علی(ع) منتفی می‌‌گشت[۲].

موکب” یا “مواکب حسینی” نیز به همین حرکت‌های جمعی بصورت عزاداری و پیمودن راهی با حالت عزا گفته می‌‌شود که در عراق، به‌ویژه در ایّام اربعین رواج و شور بیشتری دارد. در روزهای تاسوعا و عاشورا نیز در همۀ شهرها و روستاهای شیعه نشین رواج دارد. برخی از این دسته‌ها، تاریخچه‌ای طولانی و گاهی مثلا چند صدساله دارد (مثل دستۀ “طویرج” در کربلا) که در نسل‌های پیاپی، سنّت‌های خویش را حفظ می‌‌کنند[۳]. دسته‌های عزاداری، نوعی تشکّل و سازماندهی را تمرین می‌‌دهد که بر محور امام حسین(ع) است. این دسته‌ها و هیئت‌ها، در افراد احساس مسئولیت و شخصیّت و اعتماد به نفس را تقویت می‌‌کند و به آنان نظم و نظام می‌‌بخشد، آن هم با محتوایی مقدس و آدابی خالصانه و عاشقانه و بدون حاکمیّت زور و اعمال قدرت[۴].

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. فرهنگ فارسی، معین.
  2. المواکب الحسینیه، محمد حسین کاشف الغطاء، ص۱۵، (چاپ ۱۳۴۵ ق، نجف).
  3. در زمینۀ تشکل‌ها و اهداف دسته‌های عزاداری حسینی از جمله ر.ک: «المواکب الحسینیه، مدارس و معسکرات» از: سامی البدری، ص۳۴.
  4. محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص ۱۸۹.