یزید بن ثبیط عبدی در تراجم و رجال
مقدمه
یزید فرزند ثُبیط عبدی قیسی بصری از بزرگان و شخصیّت‌های بنام شیعه در بصره و از دوستان ابوالاسود دئلی که از یاران با وفای امیرمؤمنان علی(ع) بود، به شمار می‌آمد. وی همواره در زمرۀ یاران امام علی(ع) و خاندان پیامبر اسلام(ص) بود و پس از شهادت امیرمؤمنان(ع) و امام حسن مجتبی(ع) به خیل یاران امام حسین(ع) درآمد و در کربلا در رکاب سالار شهیدان به شهادت رسید[۱].
در تاریخ به شرح حال این مجاهد در راه حق و امام شناس راستین تنها به آخرین رزوهای عمر با برکتش که به امام حسین(ع) پیوست و به شهادت رسید پرداخته و از شرح حال او در قبل از آن ساکت است، لذا در ادامه به وفاداری و ایمان این رادمرد الهی در ملحق شدنش به کاروان حسینی و شهادت او می‌پردازیم.[۲]
حرکت از بصره به سوی مکه
محمد بن جریر طبری و دیگران نوشته‌اند: در بصره بانویی می‌زیست به نام ماریه که وی دختر منقذ عبدی از شیعیان اهل‌بیت(ع) بود و خانۀ او محل تجمع و گردهمایی شیعیان بصری بود که در آنجا به بحث و گفت‌وگو می‌پرداختند. هنگامی که شیعیان بصره با خبر شدند که حسین بن علی(ع) از بیعت با یزید خودداری نموده و از مدینه حرکت کرده و وارد مکه شده و قصد عزیمت به عراق را دارد بارقه‌ای از امید در دل آنها تابید. در همان روزها ابن زیاد نیز از آمدن امام حسین(ع) به عراق آگاه شد، لذا برادر خود عثمان بن زیاد را به فرمانروایی بصره منصوب کرد و به او دستور داد بر همه راه‌های خروجی شهر دیده‌بان و جاسوس بگمارد و گذرگاه‌ها را ببندد تا کسی نتواند به کاروان حسین بن علی(ع) ملحق شود.
اما با تمام کنترل‌ها که انجام شد، یزید تصمیم گرفت به سوی امام(ع) بشتابد و او را یاری کند، لذا پسرانش را که ده نفر بودند برای این کار مهم و عزیمت به مکه فرا خواند و به آنها گفت: کدام یک از شما حاضر است همراه من بیاید؟
دو فرزندش به نام‌های عبدالله بن یزید بن نبیط عبدی و عبیدالله بن یزید بن نبیط عبدی اعلام آمادگی کردند تا با پدر از شهر خارج شوند؛ سپس خود به خانه ماریه آمد و در جمع شیعیان گفت: من تصمیم گرفته‌ام به مکه بروم و امام حسین(ع) را یاری کنم هر کس مایل است مرا همراهی کند، اما برخی از شیعیان که در آن جمع بودند از او خواستند که از این سفر منصرف شود؛ و به او گفتند: راه‌ها تحت مراقبت شدید مأموران ابن زیاد است و بیم گرفتاری می‌رود!
وی گفت: به خدا سوگند، اگر راه‌ها را با سُمّ اسبان پر کنند، برای من سهل و آسان‌تر است از تعقیب مأموران، و من پروایی ندارم!
این جمله را گفت و از نزد آنان بیرون آمد و با دو پسرش - و به قول سماوی به همراه عامر بن مسلم و غلام او، اسلم؛ و سیف بن مالک عبدی؛ و ادهم بن امیه عبدی، هفت نفری - از بصره خارج شدند و در بیابان خشک و بی‌آب و علف به سرعت راه پیمودند و در منطقه ابطح مکه، به امام(ع) رسیدند.
یزید با دو فرزندش عبدالله بن یزید بن نبیط عبدی و عبیدالله بن یزید بن نبیط عبدی- و سایر همراهان -شب را در همان محل (ابطح) به استراحت گذراندند و صبح اول وقت به تنهایی عازم محل استقرار امام(ع) شد، و از طرفی امام(ع) هم که از ورود یزید و همراهانش آگاه شده بودند به سوی محل استراحت ایشان تشریف آوردند، اما به ایشان عرض شد که آنها به سراغ شما آمده‌اند، لذا حضرت در منزلگاه یزید به انتظار نشست، از سویی یزید به منزلگاه امام(ع) که رسید، شنید آن بزرگوار به محل اقامت او تشریف فرما شده‌اند. یزید به سرعت به منزلگاه خود آمد و هنگامی که دیدگانش به حضرت افتاد از فرط شادی این آیه شریفه را خواند: ﴿بِفَضْلِ اللَّهِ وَبِرَحْمَتِهِ فَبِذَلِكَ فَلْيَفْرَحُوا﴾[۳] بعد از سلام و پاسخ امام(ع)، در مقابل حضرت نشست و آن بزرگوار را از تصمیم خود و همراهان و دو فرزندش آگاه ساخت. امام(ع) در حقّ او (و همراهان او) دعای خیر کرد و سپس یزید و همراهان خیمه خود را به نزدیک خیمه‌گاه اباعبدالله الحسین(ع) منتقل ساختند و همواره ملازم رکاب بودند تا آن‌که در کربلا فرود آمدند[۴].[۵]
شهادت در روز عاشورا
در روز عاشورا این مرد خدا و عاشق اهل بیت پیامبر(ع) با اجازه امام(ع) عازم میدان شد و در برابر دیدگان حضرت در جنگ تن به تن به مبارزه پرداخت تا به فیض شهادت رسید و دو فرزندش عبدالله بن یزید بن نبیط عبدی و عبیدالله بن یزید بن نبیط عبدی نیز در همان روز به افتخار شهادت نایل آمدند.
وی با دو فرزندش در زیارت ناحیه مقدسه مورد سلام و درود قرار گرفته است.[۶]
جستارهای وابسته
- ثُبیط عبدی قیسی بصری (پدر)
- عبدالله بن یزید بن نبیط عبدی (فرزند)
- عبیدالله بن یزید بن نبیط عبدی (فرزند)
- ماریه سعدیه
منابع
پانویس
- ↑ ر.ک: تنقیح المقال، ج۳، ص۳۲۵؛ قاموس الرجال، ج۱۱، ص۹۵.
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۲، ص۱۴۳۷.
- ↑ «بگو: به بخشش خداوند و به بخشایش وی- آری، به آن- باید شاد گردند، این از آنچه فراهم می‌آورند بهتر است» سوره یونس، آیه ۵۸.
- ↑ تاریخ طبری، ج۵، ص۳۵۴؛ تنقیح المقال، ج۳، ص۳۲۵؛ قاموس الرجال، ج۱۱، ص۹۵؛ ابصار العین، ص۱۶۵ و با اختصار، کامل ابن اثیر، ج۲، ص۵۳۴.
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۲، ص۱۴۳۷-۱۴۳۹.
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۲، ص۱۴۳۹-۱۴۴۰.