علم بلایا و منایا

علم بلایا و منایا از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: علم بلایا و منایا در قرآن - علم بلایا و منایا در حدیث - علم بلایا و منایا در کلام اسلامی - پرسش‌های مرتبط

علم بلایا و منایا بلایا جمع بلیّه به معنای رنج‌ها و گرفتاری‌هاست، منایا هم جمع منیّه است، به معنای مرگ‌ومیرها.

مقدمه

• یکی از فضایل علی بن ابی طالب(ع) در بُعد علم، آگاهی او پیشاپیش از حوادث آینده و گرفتاری‌هایی که برای اشخاص پیدا خواهد شد و زمان مرگ و نحوۀ مردن یا کشته شدن اشخاص است که وی آگاه بود و از آیندۀ اشخاص خبر می‌داد و این اسرار را به بعضی از یاران خود نیز آموخته بود.
• حضرت علی(ع) می‌فرمود: "پیش از آنکه مرا از دست بدهید از من بپرسید. چرا از کسی نمی‌پرسید که علم منایا و بلایا و نسبها نزد اوست؟".
• این موضوع به علم امامت مربوط می‌شود که دانش امامان به علم الهی وصل است و چیزی از آنان پوشیده نیست و احادیث بسیاری است که آنان محدّث و مفهم و خزّان علم پروردگارند و چیزی از علم آسمان‌ها و زمین از آنان محجوب نیست و دانش همۀ فرشتگان و پیامبران نزد آنان است..
• امام باقر(ع) هم می‌فرمود: "ما خاندانی هستیم که علم منایا و بلایا و نسب‌ها را به ما آموخته‌اند"
• اسحاق بن عمار شنید که امام کاظم(ع) خبر از شهادت کسی می‌داد. پیش خود گفت: عجبا! او می‌داند که مردی از شیعیانش کی می‌میرد! حضرت با حالتی شبیه غضب‌ آلود به او رو کرد و فرمود: ای اسحاق! رشید هجری علم منایا و بلایا می‌دانست، امام سزاوارتر است که آن را بداند..
• امام علی(ع) به رشید هجری می‌گفت: رشید بلایا. علم منایا و بلایا را به او آموخته بود، هرگاه رشید کسی را می‌دید، می‌گفت: فلانی اینگونه خواهد مرد و تو اینگونه شهید خواهی شد و همانطور می‌شد که رشید خبر داده بود..
• عمار یاسر و حبیب بن مظاهر و میثم تمّار نیز از مولایشان امیر المؤمنین(ع) این علوم و اسرار را آموخته بودند و شهادت خود و دیگران و نحوۀ شهادت را پیشگویی می‌کردند و از اصحاب سرّ آن حضرت به شمار می‌رفتند. امام علی(ع) می‌فرمود: «عِنْدِي عِلْمُ اَلْمَنَايَا وَ اَلْبَلاَيَا وَ اَلْوَصَايَا وَ اَلْأَنْسَابِ وَ اَلْأَسْبَابِ وَ فَصْلِ اَلْخِطَابِ وَ مَوْلِدِ اَلْإِسْلاَمِ وَ مَوَارِدِ اَلْكُفْرِ وَ أَنَا صَاحِبُ اَلْمِيسَمِ وَ أَنَا اَلْفَارُوقُ اَلْأَكْبَرُ وَ أَنَا صَاحِبُ اَلْكَرَّاتِ وَ دَوْلَةُ اَلدُّوَلِ فَاسْأَلُونِي عَمَّا يَكُونُ إِلَى يَوْمِ اَلْقِيَامَةِ وَ عَمَّا كَانَ عَلَى عَهْدِ كُلِّ نَبِيٍّ بَعَثَهُ اَللَّهُ ». این حدیث، گستردگی دانش او را در زمینه‌ها و زمان‌های مختلف می‌رساند.
• چنین امامی شایسته‌ترین فرد برای نیابت و خلافت پیامبر خداست.

جستارهای وابسته

• علم امام
• رشید هجری

منابع

• محدثی، جواد، فرهنگ غدیر