آیا جنبش‌های نو پدید دینی منجی‌گرا هستند؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
آیا جنبش‌های نو پدید دینی منجی‌گرا هستند؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / آشنایی با معارف مهدویت / مهدویت در ادیان و مکاتب / اندیشه منجی در ادیان
تعداد پاسخ۱ پاسخ

آیا جنبش‌های نو پدید دینی منجی‌گرا هستند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. در ذیل، پاسخ به این پرسش را بیابید. تلاش بر این است که پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه این پرسش، در یک پاسخ جامع اجمالی تدوین گردد. پرسش‌های وابسته به این سؤال در انتهای صفحه قرار دارند.

پاسخ نخست

پژوهشگران مؤسسه آینده روشن

پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، در کتاب «مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها» در این‌باره گفته‌اند:

«ابتدا باید بگوییم پدیده ادیان جدید که جامعه شناسان از آن به جنبش‌های نوپدید دینی تعبیر می‌کنند، اصطلاحی است که ابتدا جامعه شناسان ژاپنی به حرکت‌های دینی بعد از جنگ جهانی در ژاپن اطلاق کردند و سپس، همین واژه به انگلیسی ترجمه شد و به معنای فرقه یا جنبش بدعت آمیز دینی به کار رفت. جامعه شناسان ترجیح می‌دهند از اصطلاح جنبش‌های نوپدید دینی (new religious movement) استفاده کنند تا ادیان جدید.

اگرچه در تعریف صفت جدید در ادیان جدید اختلاف است، ولی در مجموع ادیان جدید به مجموعه نهضت‌ها و حرکت‌های فکری گفته می‌شود که اندکی پس از جنگ جهانی دوم هم زمان در امریکا و ژاپن شروع شد و به مرور به اروپا و تعدادی کشورهای شرقی نیز سرایت کرد. جنبش‌های نو پدید دینی و دین‌های عصر جدید، دو نوع هستند:

  1. جنبش‌ها یا کیش‌های جدید دینی که به گونه‌ای ریشه در یکی از ادیان آسمانی مانند یهودیت، مسیحیت، اسلام، و ادیان شرقی، مانند هندوئیسم، بودیسم، شینتو و ... دارند. این سنخ به لحاظ ساختاری نیز مانند ادیان سرچشمه تا حدودی نهادینه و دارای چهارچوب الهیاتی و سازمانی است.
  2. گروه‌هایی که نهادینه نیستند و نمی توان آنها را برآمده از ادیان سنتی یا تفسیری نوین از آنها دانست و بیش تر مجموعه‌ای از عقاید و باورهای رازورانه باطنی و عرفانی هستند؛ عرفان روان شناختی، تأکید بر خود انسان، خردگرایی و مساوات طلبی، فروکاستن خدا به موجودی در درون انسان، تأکید بر استعدادهای درونی انسان و اموری از این دست، از شاخصه‌های اصلی این سنخ است.

عوامل متعددی در به وجود آوردن این جنبش‌ها یا ادیان جدید نقش داشته‌اند، که برخی از آنها مانند فردگرایی، معنویت گرایی، تعارض فلسفه و دین یا عقل و ایمان در برخی از ادیان و ... ربطی به موضوع ما ندارند، ولی یکی از دلایل به وجود آمدن این فرقه‌ها، انتظار منجی است که اتفاقاً دلیل مهمی است. در میان جامعه‌شناسان و انسان شناسان دین، معروف است که دوران تحولات سریع اجتماعی در بسیاری از جوامع با جنبش‌های موعودگرا آغاز شده است. این جنبش‌ها به گفته همین جامعه شناسان، در اروپای پیش از انقلاب صنعتی و در کشورهای مستعمره، متأثر از دو عامل حاکمیت استعمار و تحولات فنی و فرقه‌ها یا جنبش‌های نوپدید دینی، اغلب با نوعی موعودگرایی سنتی در جوامع رو به رشد همراه بوده‌اند. بروز و ظهور گروه‌های هزاره گرا در مسیحیت، خصوصاً در میان پروتستان‌ها، شاهد این مدعاست»[۱].

پرسش‌های وابسته

  1. منجی به چه معناست؟ (پرسش)
  2. علت اختلاف در منجی جهانی چیست؟ (پرسش)
  3. راه حل اختلاف در منجی جهانی چیست؟ (پرسش)
  4. چگونه می‌توان اثبات کرد که منجی موعود امام مهدی است؟ (پرسش)
  5. از دیدگاه کلامی و نقلی آیا باور به منجی موعود در همه ادیان وجود دارد؟ (پرسش)
  6. آیا در کتاب‌های آسمانی به مسئله ظهور منجی جهان اشاره‏‌ای شده است یا اینکه این عقیده اختصاص به مسلمانان دارد؟ (پرسش)
  7. آیا عقیده به منجی و مهدویت عقیده‌‏ای شرقی است؟ (پرسش)
  8. خاستگاه باور به منجی چیست؟ (پرسش)
  9. نظر ادیان سه‌گانه آسمانی درباره رهبر موعود الهی چیست؟ (پرسش)
  10. آیا باور به منجی موعود در همه ادیان وجود دارد؟ (پرسش)
  11. آیا ایمان به مهدویت یا ظهور منجی نزد ادیان و ملل دیگری غیر از اسلام نیز وجود دارد؟ (پرسش)
  12. از چه زمانی خطوط کلی برای روز موعود جهانی ترسیم شده است؟ (پرسش)
  13. هر یک از صاحبان ادیان منجی را از دین خود می‌‏داند راه حل این اختلاف چیست؟ (پرسش)
  14. مشترکات موعودباوری در ادیان الهی چیستند؟ (پرسش)
  15. تمایزات موعودباوری در اسلام و دیگر ادیان الهی چستند؟ (پرسش)
  16. چرا قوانین ادیان آسمانی پیشین به نحو اکمل پیاده نشد؟ (پرسش)
  17. آیا عقیده به ظهور منجی به غیر از ادیان در میان غربی‌‏ها و سایر اقوام نیز مطرح بوده است؟ (پرسش)
  18. چگونه با وجود تحریف در تورات و انجیل به آن دو استشهاد می‏‌شود؟ (پرسش)
  19. اندیشه نجات موعودگرایانه در ادیان چین چه بازتابی در فرهنگ و رسوم مردم داشته است؟ (پرسش)
  20. نظریه صلح جهانی و عصر طلایی در فرهنگ دینی چینیان چیست و چه ارتباطی با موعودگرایی دارد؟ (پرسش)
  21. آیا بهائیان به عنوان یک فرقه منشعب از شیعه به امام مهدی اعتقاد دارند؟ (پرسش)
  22. آیا جنبش‌های نو پدید دینی منجی‌گرا هستند؟ (پرسش)
  23. منجی در ادیان غیر آسمانی چه کسی است؟ (پرسش)
  24. دیدگاه فیلسوفان و دانشمندان غیر مسلمان در مورد منجی چیست؟ (پرسش)

منجی در اندیشه یهودیان

  1. آیا یهود ظهور منجی آخر الزمان را قبول دارد؟ (پرسش)
  2. منجی نزد یهود چه کسی است؟ (پرسش)
  3. ویژگی‌های منجی یهود چیست؟ (پرسش)
  4. آیا در دین یهود به منجی بشارت داده شده است؟ در چه کتاب‏‌هایی؟ (پرسش)
  5. منجی‌باوری در یهود چه جایگاهی دارد؟ (پرسش)
  6. سیر تاریخی منجی‌باوری در یهود چیست؟ (پرسش)
  7. آیا برای ماشیح القاب و نام‌های دیگری هم ذکر شده است؟ (پرسش)
  8. آیا در بین یهودیان هم منکر وجود ماشیح وجود دارد؟ (پرسش)
  9. در تاریخ قوم یهود توجه به منجی در چه زمان‌هایی شدت می‌یافته است؟ آیا مدعیان دروغین ماشیح هم وجود داشته‌اند؟ (پرسش)
  10. یهودیان چه نظری درباره وقت آمدن ماشیح دارند و آیا زمانی را برای آن تعیین می‌کنند؟ (پرسش)
  11. در آیین یهود برای دوران آخر الزمان چه ویژگی‌هایی ذکر شده است؟ علائم ظهور ماشیح چیست؟ (پرسش)
  12. خصوصیات دوران ظهور ماشیح در آیین یهود چگونه است؟ (پرسش)
  13. یهودیان از ماشیح چه انتظاری دارند و طول دوران او را چگونه ترسیم می‌نمایند؟ (پرسش)
  14. عالمان یهودی در کتاب تلمود درباره هویت و خصوصیات ماشیح چه می‌گویند؟ (پرسش)
  15. چرا یهودیان حکومت حضرت داوود را الگوی حکومت موعود آخر الزمان می‌دانند؟ (پرسش)
  16. آیا این که می‌گویند موعودگرایی یهودی در اثر ارتباط با اقوام ایرانی پدید آمد درست است؟ (پرسش)
  17. آیا در تورات به منجی و ظهور او اشاره شده است؟ (پرسش)
  18. براساس تورات ظهور منجی چه برکاتی دارد؟ (پرسش)
  19. در تورات چه بشارت‌هایی به آمدن امام مهدی داده شده است؟ (پرسش)

پانویس