آیا قضاوت‌های هوشمندانه امام علی با استفاده از علم غیب بوده است؟ (پرسش)

آیا قضاوت‌های هوشمندانه امام علی با استفاده از علم غیب بوده است؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ علم غیب
مدخل اصلی	علم غیب

آیا قضاوت‌های هوشمندانه امام علی (ع) با استفاده از علم غیب بوده است؟ یکی از سؤال‌های مصداقی پرسشی تحت عنوان «آیا قضاوت‌های معصومان با استفاده از علم غیب بوده است؟» است. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علم غیب مراجعه شود.

پاسخ به این پرسش

بهرامی

حجت الاسلام و المسلمین دکتر بهرامی، در یادداشتی با عنوان «آیا قضاوت‌های هوشمندانه امام علی با استفاده از علم غیب بوده است؟» گفته است:

«اگرچه عنوان عجیب بودن به این قضاوت‌ها صادق و صحیح است اما به هیچ وجه عناوینی چون "خارق‌العاده" بودن و "ماوراء الطبیعی" جلوه دادن قضاوت‌های حضرت نمی‌تواند صحیح باشد. چرا که آنچه دسته‌بندی مذکور از قضاوت‌های حضرت نشان می‌دهد و همچنین در بررسی خود این قضاوت‌ها به دست می‌آید این است که حضرت در واقع با راه حل‌های طبیعی و عقلانی در میان مردم قضاوت عادلانه انجام می‌دانند به عبارت دیگر حضرت برای امر قضاوت از هوش و ذکاوت و علم سرشاری که داشتند استفاده می‌کردند و به هیچ وجه از علم لدنی و علم غیب خود در حل این گونه مسائل استفاده نمی‌کردند. آیت‌الله جوادی در تفسیر آیات ۳۰ الی ۳۶ سوره فصلت در این خصوص می‌فرماید که: اگرچه ذات اقدس اله اسرار عالم تکوین را به ائمه معصومین آموخت اما آنها مجاز نیستند آن را به همه بگویند و یا از آن در هر جایی استفاده کنند. در جریان استفاده از علم غیب توسط معصومین برای احکام ظاهری، باید گفت که آنها مأمور به استفاده از آن نیستند. مطالعه زندگی و سیره پیامبر (ص) نیز همین امر را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر ایشان نیز با وجود اینکه به اسرار عالم تکوین و از آینده و گذشته خبر داشتند در امور ظاهری و مصادیق خاص خارجی از این علم لدنی و غیب خود استفاده نکردند. در هیچ جای تاریخ مشاهده نشده است که حضرت رسول (ص) یا دیگر ائمه معصومین (ع) برای روشن شدن اینکه حق بین دو متخاصم چیست یا حتی موضوعات از علم غیب استفاده کرده باشند. آیت‌الله جوادی و علمای شیعه در واقع معتقدند که اگر قرار باشد کسی در روی زمین باشد که در محاکمه یا مقام قضاوت از علم غیب استفاده می‌کند این بر خلاف حکمت الهی است چرا که استفاده از این علم برای مجازات کردن مردم در دنیا خلاف اختیار انسان است به عبارت دیگر اگر مردم بدانند این چنین شخصی با این چنین علمی وجود دارد دیگر گناه نمی‌کنند، ظلم نمی‌کنند، فریب نمی‌دهند چرا که می‌دانند در صورت انجام این کارها و رفتن به محکمه حقیقت روشن می‌شود. بنابراین فعلاً مصلحت الهی بر آن است که اسرار تا روز قیامت اینگونه محفوظ بماند».

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. حجت الاسلام و المسلمین هاشمی.

سید علی هاشمی (زاده ۱۳۵۲) حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید علی هاشمی نویسنده کتاب «ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی» در پاسخ به این پرسش گفته‌ است: «باید دانست که ائمه (ع) غیر از علم غیب باهوش‌ترین افراد بوده‌اند؛ قرآن می‌فرماید: ﴿إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّلْمُتَوَسِّمِينَ ﴾ ﴿مُتَوَسِّمِينَ ﴾ یعنی کسانی که اهل فراست هستند، اهل زیرکی هستند که بالاترین مصداقش در روایات بر اهل بیت (ع)) تطبیق شده است؛ بنابراین اهل بیت (ع) فراست بالایی داشتند؛ حتی به صورت عادی؛ یعنی درجه هوششان، درایتشان، فهم‌شان خیلی بالاتر بوده است؛ افزون‌بر این، آنان از علوم متعدد و همچنین علم غیبشان نیز استفاده می‌کردند و بهره می‌بردند؛ البته مورد به مورد متفاوت است و باید جداگانه مورد بررسی قرار گیرد؛ به این معنا که اهل بیت (ع) در مواردی از علم غیب استفاده نمی‌کردند؛ بلکه با همان تیزهوشی و فراست بالا از موضوعی آگاه می‌شدند و در مورد آن قضاوت می‌کردند. و گاهی با علوم غیبی و الهی، زمینه قضاوت‌های روشن و حکیمانه را فراهم می‌کردند؛ اما در نهایت، قضاوت‌های آنان دارای شواهد عقلی و عرفی مورد قبول مردم هم بوده است».

پرسش‌های مصداقی همطراز

1. آیا قضاوت‌های آخرالزمانی امام مهدی با استفاده از علم غیب خواهد بود؟ (پرسش)

پرسش‌های وابسته

1. آیات مشتمل بر بهره‌مندی معصوم از علم غیب کدام‌اند؟ (پرسش)
2. روایات مشتمل بر بهره‌مندی معصوم از علم غیب کدام‌اند؟ (پرسش)
3. آیا معصوم موظف نیست مطابق علم غیبش رفتار کند؟ (پرسش)
4. آیا معصوم از علم غیب خود بهره می‌برد؟ (پرسش)
5. اگر معصوم از علم غیب خود بهره نمی‌برد پس فایده‌اش چیست؟ (پرسش)
6. اگر معصومان علم غیب داشتند پس چرا در برخی از رفتارهایشان اثرگذار نبوده است؟ (پرسش)
7. اگر معصوم علم غیب دارد پس چرا کاری می‌کند که منجر به مرگش می‌شود؟ (پرسش)
8. اگر معصوم علم غیب دارد پس چگونه با قاتل خود ازدواج می‌کرد؟ (پرسش)
9. اگر امام علم غیب دارد پس چگونه در مواردی از قرعه استفاده می‌کند؟ (پرسش)
10. چرا معصوم همیشه مطابق علم غیب خود عمل نمی‌کند؟ (پرسش)
11. آیا قضاوت‌های معصومان با استفاده از علم غیب بوده است؟ (پرسش)