آیا یاران امام مهدی فقط ۳۱۳ نفرند؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
آیا یاران امام مهدی فقط ۳۱۳ نفرند؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / عصر ظهور امام مهدی / یاران امام مهدی / تعداد یاران امام مهدی
مدخل اصلیسیصد و سیزده

آیا یاران امام مهدی (ع) فقط ۳۱۳ نفرند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

سید محمد صدر

آیت‌ الله شهید سید محمد صدر در کتاب «تاریخ پس از ظهور» در این‌باره گفته‌ است:

«از مجموع روایات استفاده می‌شود شمار کافی یاوران امام (ع) برای فتح جهان، که آخرین شرط از شرایط پدیدار شدن روز موعود است، تنها سیصد و سیزده نفر نیست. عده‌ای با برداشت نادرست از این روایات گمان کرده‌اند یاران امام مهدی (ع) تنها همین تعداد هستند در حالی که این سیصد و سیزده نفر، فرماندهان اصلی سپاه امام می‌باشند. علاوه بر آن که روایتی که شرط ظهور را حضور اشخاص نیرومندی (اولو القوه) که کمتر از ده هزار نفر نیستند می‌داند، به صراحت انحصار آنها را در سیصد و سیزده نفر رد مینماید؛ زیرا شمار آنها برای به انجام رساندن آن هدف بزرگ، کافی نیست. پس از این خواهیم دانست که ده هزار نفر رزمنده برای آغاز حرکت جهانی کافی می‌باشد»[۱].

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. حجت الاسلام و المسلمین مروجی طبسی؛
حجت الاسلام و المسلمین محمد جواد مروجی طبسی، در کتاب «بامداد بشریت» در این‌باره گفته است:

«یاران آن حضرت بیشتر از ۳۱۳ نفرند. در سخنان معصومین (ع) تعداد یاران آن حضرت پنج هزار، ده هزار، دوازده هزار و پانزده هزار نفر نیز آمده است[۲]. علاوه بر آنها هشتصد مرد و چهارصد زن همراه حضرت عیسی (ع) از آسمان می‌آیند[۳]. و پیوستن هفتاد هزار صدیق که زنده می‌شوند و در کوفه به امام عصر (ع) می‌پیوندند، بهترین دلیل بر آن است که یاران حضرت مهدی (ع) بیش از ۳۱۳ نفر هستند.

در توجیه این عدد که در اخبار آمده، دو احتمال داده شده است:

  1. علامه مجلسی می‌گوید: "یاران حضرت مهدی (ع) به هنگام ظهور سیصد و سیزده نفرند. بنابراین منافاتی ندارد که افراد دیگری بعد از ظهور آن حضرت به وی بپیوندند"[۴].
  2. ممکن است این عده جزو فرماندهان ارشد سپاه و کارگزاران عالی‌رتبه حکومت حضرت مهدی (ع) باشند. امام صادق (ع) به مفضل بن عمر فرمود: "گویا می‌بینم قائم را بر منبر کوفه و سیصد و سیزده نفر یار همراهش بر گردش حلقه زده‌اند، همان‌هایی که صاحبان پرچم‌ها می‌باشند، آنان که حاکمان خدا در روی کره زمین بر بندگانش خواهند بود[۵]»[۶].
۲. حجت الاسلام و المسلمین محمدی اشتهاردی؛
حجت الاسلام و المسلمین محمد محمدی اشتهاردی، در کتاب «حضرت مهدی فروغ تابان ولایت» در این‌باره گفته است: «در همه جا معروف است و در کتاب‌های مربوط به امام زمان (ع) نوشته شده که هنگام ظهور آن حضرت، ۳۱۳ نفر یاران مخصوصش به او می‌پیوندند و همچون کوه در برابر حوادث ایستادگی کرده و همراه امام (ع) هستند، اکنون بجاست که در این کتاب درباره این افراد خاص به بررسی فشرده‌ای بپردازیم. برای روشن شدن مطلب نخست صحت اصل حدیث را مورد بررسی قرار داده، سپس ویژگی‌های این یاران را بیان می‌کنیم. به طوری که در کتب مربوطه مانند "بحار الانوار" (ج ۵۲) "اثبات الهداة" (ج ۷)، "منتخب الأثر" و ... آمده، حدیث ماجرای پیوستن ۳۱۳ نفر از یاران خاص حضرت قائم (ع) به آن حضرت، هنگام ظهور در مکه متواتر است، یعنی به اندازه‌ای نقل شده که انسان با بررسی آنها علم پیدا می‌کند که این حدیث صحیح است، و از پیامبر و ائمه (ع) نقل شده است. بنابراین نباید شکی در صدور حدیث مذکور از جانب معصومین (ع) نمود. این حدیث با تعبیرات گوناگون نقل شده و در مجموع به اصطلاح تواتر معنوی بر صحت صدور آن از معصومین (ع)‌ داریم»[۷].
۳. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛
حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در کتاب «فرهنگنامه مهدویت» در این‌باره گفته است:

«در روایات فراوانی گفته شده است: "شمار یاران خاص حضرت مهدی (ع)‏ ۳۱۳ تن است"[۸]. این عدد نیز مانند بسیاری از اعداد دیگر، دارای رمز و رازهایی است که بر ما پنهان و پوشیده است. با توجه به روایاتی که این عدد در آن‏ها به کار رفته است، می‌‏توان به موارد ذیل اشاره کرد:

  1. یاران حضرت طالوت؛ امام باقر (ع) ذیل آیه شریفه‏ ﴿إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلِيكُم بِنَهَرٍ فَمَن شَرِبَ مِنْهُ فَلَيْسَ مِنِّي وَمَن لَّمْ يَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّي [۹] فرمود: همه کسانی که آزمایش شدند تخلف کردند و تنها موفقین از این آزمایش ۳۱۳ تن بودند[۱۰].
  2. پیامبران مرسل؛ امام جواد (ع) در نوشته‏‌ای به عبد العظیم حسنی مرقوم فرمود: خداوند سبحانه و تعالی، ۱۲۴ هزار پیامبر فرستاد که پیامبران مرسل از ایشان، ۳۱۳ تن بودند[۱۱]
  3. یاران پیامبر (ص) در جنگ بدر؛ نظر مشهور آن است که یاران پیامبر (ص) در جنگ بدر، ۳۱۳ تن بوده‌‏اند[۱۲].
  4. یاران خاص مهدی (ع) هنگام ظهور.

در این ‏باره روایات فراوانی وجود دارد که برخی از این قرار است: امام باقر (ع) فرمود: یاران قائم ۳۱۳ تن هستند، که برخی از فرزندان عجم (غیر عرب) هستند. روز روشن سوار بر ابر آورده می‏‌شوند و برخی از آن‏ها در حالی که در بستر خود خوابیده‏‌اند، از آن‏جا برده می‏‌شوند و در مکه بدون وعده قبلی به محضر آن حضرت می‌‏رسند[۱۳].

امام صادق (ع) در توصیف این افراد فرموده است: گویا به قائم می‌‏نگرم که بر منبر کوفه است و اصحابش - که ۳۱۳ تن و به شمار اصحاب جنگ بدر هستند، اطراف او می‌‏باشند. آنان، پرچمداران و حاکمان خداوند بر خلقش در زمین هستند[۱۴]»[۱۵].
۴. مجتبی تونه‌ای؛
آقای مجتبی تونه‌ای، در کتاب «موعودنامه» در این‌باره گفته است: «در این عدد نیز مانند عدد چهل و عدد هفت رازی نهفته است. یاران پیامبر گرامی (ص) در روز بدر ۳۱۳ نفر بودند. یاران امام حسین (ع) که افتخار همراهی او را در روز عاشورا داشتند (طبق برخی روایات) ۳۱۳ نفر بودند و شمار یاران حضرت مهدی (ع) نیز ۳۱۳ نفر خواهد بود[۱۶]. اصحاب طالوت نیز ۳۱۳ نفر بودند که در پاره‌ای روایات از تعداد یاران حضرت مهدی به تعداد اصحاب طالوت تعبیر شده است[۱۷]. حضرت به همراه ۳۱۳ نفر به تعداد اهل بدر، شتابان چون قطعه ابر پاییزی ظاهر می‌شود[۱۸]»[۱۹].

پانویس

  1. صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور، ص۲۳۳.
  2. غیبه نعمانی، ص ۳۰۷؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۲۳؛ جوانان یاوران مهدی (ع)، ص ۱۶.
  3. معجم احادیث الامام المهدی، ج ۱، ص ۵۳۴؛ زنان در حکومت امام زمان (ع)، ص ۲۰.
  4. حق الیقین،ص ۳۵۲.
  5. بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۲۶.
  6. مروجی طبسی، محمد جواد، بامداد بشریت، ص ۱۳۸، ۱۳۹.
  7. محمدی اشتهاردی، محمد، حضرت مهدی فروغ تابان ولایت، ص ۱۴۰.
  8. حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ج ۴، ص ۵۵۴؛ سیوطی، عقد الدرر، ص ۵۹
  9. خداوند شما را به (آب) جویباری می‌آزماید، هر که از آن بنوشد از من نیست و هر که نخورد با من است؛ سوره بقره، آیه:۲۴۹ .
  10. محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۸، ص ۳۱۶، ح ۴۹۸
  11. محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۱۳، ص ۴۰۵
  12. محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۳، ۳۰۶، ۳۰۷، ۳۰۹، ۳۲۳ و ۳۳۴
  13. نعمانی، الغیبة، ص ۳۱۵
  14. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۲، باب ۵۸، ح ۱۶
  15. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۲۶۵ - ۲۶۶.
  16. قزوینی، سید محمد کاظم، امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور، ص ۵۸۶.
  17. الزام الناصب، ص ۱۹۹.
  18. همان، ص ۲۲۶.
  19. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۴۱۹.