آیه ۳۲ سوره فاطر چگونه نصب الهی امام را اثبات می‌کند؟ (پرسش)
| آیه ۳۲ سوره فاطر چگونه نصب الهی امام را اثبات می‌کند؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ امامت |
| مدخل اصلی | ؟ |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
آیه ۳۲ سوره فاطر چگونه نصب الهی امام را اثبات می‌کند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث امامت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی امامت مراجعه شود.
پاسخ نخست
آقایان محمد تقی فیاض‌بخش و دکتر فرید محسنی در کتاب «ولایت و امامت از منظر عقل و نقل» در این‌باره گفته‌‌اند:
«﴿ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتَابَ الَّذِينَ اصْطَفَيْنَا مِنْ عِبَادِنَا فَمِنْهُمْ ظَالِمٌ لِنَفْسِهِ وَمِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَمِنْهُمْ سَابِقٌ بِالْخَيْرَاتِ بِإِذْنِ اللَّهِ ذَلِكَ هُوَ الْفَضْلُ الْكَبِيرُ﴾[۱].
"ارث" به چیزی گفته می‌شود که بدون عقد از مورّث به وارث منتقل می‌گردد و وارث نازل‌منزله مورث در مالکیت بر ارث می‌شود. در این آیه شریفه، به ارث بردن قرآن به گروه مصطفی و برگزیده از امت رسول اکرم (ص) اشاره شده و میراث کتاب خدا، به معنای واجد شدن حقیقت آن و آگاهی بر معارف و بواطن قرآن است که در کتاب مکنون و لوح محفوظ قرار دارد. وارثان ارجمندی که قابلیت به ارث بردن قرآن را دارند، باید مطهر و معصوم از همه ارجاس و صاحب علوم الهی و حکمت از ناحیه پروردگار باشند، تا بتوانند وارث چنان مقام برجسته‌ای قرار گیرند ﴿الَّذِينَ اصْطَفَيْنَا مِنْ عِبَادِنَا﴾. مصداق این بندگان در امت رسول اکرم (ص)، تنها عترت طاهره (ع) هستند که چنین مقام والایی به آنان داده شده و بقیه مردم - به تناسب مراتب قرب – دنباله‌روی آنها، به جرگه بندگان مقرّب الهی می‌پیوندند ﴿وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَ * أُولَئِكَ الْمُقَرَّبُونَ﴾[۲]. این مقام اکتسابی نیست؛ بلکه هر آن کس را که خداوند بخواهد، با گزینش خود انتخاب می‌نماید و در آن مرتبه قرار می‌دهد و این فضیلتی بسیار برجسته است.
هدف از خلقت انسان، تقرب الی اللّه و رسیدن به حق تقوی و مقام یقین است. در فرهنگ قرآن، این مطلب با عنوان کلی "خیر" آمده است. این دسته از بندگان مصطفی، سابق در خیرات به همین معنا هستند و بقیه می‌باید دنباله‌روی آنان در سرعت گرفتن به سوی خیرات باشند ﴿يُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ﴾[۳]. اگر چنین الگوهایی در میان بشر نباشند، هرگز راه به سوی خیرات معلوم نمی‌گردد.
در آیه شریفه، خداوند بندگان مصطفای خود را میراث‌داران کتاب الهی معرفی فرمود. همین مطلب می‌تواند حد وسط برهان بر ضرورت امامت عامه باشد؛ به این ترتیب که بگوییم:
اولاً، بنابر آیه مورد استدلال، قرآن به ارث از خداوند به بندگان مصطفای الهی منتقل می‌گردد: ﴿ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتَابَ الَّذِينَ اصْطَفَيْنَا مِنْ عِبَادِنَا﴾[۴].
ثانیاً، بندگان برگزیده خداوند، معصوم به عصمت الهی می‌باشند؛
نتیجه آنکه: میراث‌داران قرآن، بندگان معصوم خداوند بر روی زمین هستند. با توجه به آنکه بعد از رسول خدا (ص) تنها ائمه هدی (ع) بندگان معصوم به ضمانت الهی هستند، بنابراین، صاحبان قرآن که مرجع مردمان در تبیین و تفسیر آیات الهی خواهند بود، منحصر در رسول خدا (ص) و ائمه هدی (ع) می‌گردند.
البته ضرورت وجود امام حاضر در همه زمان‌ها در میان مردم را می‌توان طی قیاس دومی اثبات نمود؛ به این ترتیب که:
اولاً، امت اسلام همیشه محتاج مبین و مفسری الهی برای دین و قرآن است؛
ثانیاً، بنابر نتیجه قیاس اول، مفسر و مبین قرآن و دین منحصراً امام است؛
نتیجه آنکه، امت اسلام همیشه محتاج امامی زنده و حاضر در میان خود است»[۵]
پانویس
- ↑ «سپس این کتاب را به کسانی از بندگان خویش که برگزیده‌ایم به میراث دادیم و برخی از آنان، ستمکاره با خویشند و برخی میانه‌رو و برخی با اذن خداوند در کارهای نیک پیشتازند؛ این همان بخشش بزرگ است» سوره فاطر، آیه ۳۲.
- ↑ «و (سوم) پیشتازان پیشتاز * آنانند که نزدیکان (به خداوند) اند» سوره واقعه، آیه ۱۰-۱۱.
- ↑ «به کارهای خیر می‌شتابند» سوره آل عمران، آیه ۱۱۴.
- ↑ «سپس این کتاب را به کسانی از بندگان خویش که برگزیده‌ایم به میراث دادیم» سوره فاطر، آیه ۳۲.
- ↑ فیاض‌بخش و محسنی، ولایت و امامت از منظر عقل و نقل، ج۵ ص ۳۸۱ و ۴۰۰.