احکام دین در معارف و سیره حسینی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث احکام دین است. احکام دین از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: احکام دین در قرآن - احکام دین در معارف و سیره حسینی - پرسش مرتبط نداردفقه و احکام دین
معصومین (ع) مرجعیت دینی خویش را پس از رسول اکرم (ص) در زمینه علمی و سیاسی باهم، به اثبات رساندند. خط و مشی خلافت به گونه‌ای حساب شده در جهت حذف و از میان برداشتن این شیوه پیامبر و دور ساختن آن از عرصه سیاسی و اجتماعی به فعالیت پرداخت و همان‌گونه که عنایت داشتید اهل بیت (ع) برای رویارویی با این توطئه، دست به برنامه‌ریزی زدند.
ولی در این گیر و دار، بعد علمی بیشتر جلوه‌گر شد و بر بعد سیاسی غلبه یافت به گونه‌ای که اهل بیت (ع) پس از امام حسین (ع) به کناره‌گیری از عرصه سیاسی متهم گشتند، اما ناتوانی علمی خط حاکم با وجود امکانات فراوان مادی و نیروی انسانی آنها در طول تاریخ به خوبی پدیدار گشت و مرجعیت ائمه اطهار (ع) بر دیگر مرجعیت‌های رایج آن زمان برتری یافت. از سویی، نیاز مسلمانان به تشریح احکام شرع با توجه به رخدادهای جدیدی که همواره پیش آمد، سبب دیگری بود که به پدیدار شدن علوم و فضیلت و کمال اهل بیت (ع) انجامید.
حقایقی نظیر حقیقت عدم عجز و ناتوانی اهل بیت در برابر پرسش‌های گوناگون مردم و عدم دریافت علم و دانش خود از فردی غیر از رسول اکرم (ص) و خاندان معصوم آن بزرگوار که در تاریخ ثبت شده، بر هیچ انسان عاقلی پوشیده نیست و دلیل روشنی بر فضل و برتری آنان از دیگران تلقی می‌شود.
در اینجا نمونه‌ای از روایاتی را که ارتباط به فقه به معنای رایج آن دارد در خور گنجایش آن، یادآور می‌شویم:
- در ارتباط با نماز؛ امام باقر (ع) نماز خواندن را در یک لباس جایز می‌داند و در این راستا به سخن کسانی که خود، شاهد بوده‌اند حسین بن علی (ع) نماز خود را در یک لباس به جای آورد، استناد کرده است و از آن بزرگوار نقل کرده که وی شاهد بوده رسول اکرم (ص) نمازش را در یک لباس به جای آورده است[۱].
- در روایت آمده است که ائمه (ع) جمله ﴿بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ﴾ را در نمازهای (صبح و مغرب و عشاء) که حمد و سوره آنها بلند خوانده می‌شود و در آغاز سوره حمد و در ابتدای هر سوره‌ای در هر نمازی بلند می‌خواندند. از امام حسین (ع) روایت شده که فرمود: «اجْتَمَعْنَا وُلْدَ فَاطِمَةَ عَلَى ذَلِكَ»[۲].
- امام حسین (ع) مشغول نماز بود شخصی از مقابلش عبور کرد، یکی از مجلسیان حضرت وی را از این کار نهی کرد، امام (ع) پس از پایان نماز رو به او کرد و فرمود: چرا از عبور این مرد جلوگیری کردی؟ عرضه داشت: ای فرزند رسول خدا! وی میان شما و محرابتان فاصله ایجاد می‌کرد. حضرت فرمود: وای بر تو! خدای عزوجل به من نزدیک‌تر از آن است که کسی میان من و او فاصله ایجاد کند[۳].
- روزی امام حسین (ع) در مکانی جلوس فرموده بود که جنازه‌ای را از مقابل حضرت عبور دادند، وقتی جنازه پدیدار شد مردم از جا برخاستند، در اینجا امام (ع) برای روشن ساختن اشتباه مردم که به‌پا خاستن هنگام عبور جنازه را از سنّت نبی اکرم می‌پنداشتند، فرمود: رسول خدا (ص) در مسیری که جنازه فردی یهودی را عبور می‌دادند جلوس فرموده بود، حضرت به‌پا خاست تا جنازه یهودی بلندتر از سر مبارکش قرار نگیرد[۴].
مؤلف کتاب «موسوعة کلمات الإمام الحسین» به نقل نزدیک به دویست و پنجاه روایت در مورد احکام شرع که در ابواب گوناگون فقه اسلام از ابا عبدالله الحسین (ع) رسیده پرداخته است.
سیره و روش امام حسین (ع) نیز مانند شیوه سایر ائمه اطهار (ع) در جهت سامان دادن به رفتار فردی و اجتماعی مسلمانان و جامعه اسلامی، یکی از منابع اصیل دریافت احکام الهی به شمار می‌آورد[۵].
منابع
پانویس
- ↑ دعائم الاسلام، ج۱، ص۱۷۵.
- ↑ «همه ما فرزندان فاطمه بر این سخن اتفاق‌نظر داریم» مستدرک الوسائل، ج۴، ص۱۸۹.
- ↑ وسائل الشیعه، ج۳، ص۴۴۴، ح۴.
- ↑ کافی، ج۳، ص۱۹۲.
- ↑ حکیم، سید منذر، پیشوایان هدایت ج۵ ص۳۱۱.