امنیت در معارف و سیره نبوی

مقدمه

فهم کارویژه‌های نظامی پیامبر(ص) در گرو درک اهداف و غایات دولت اسلامی است. بر خلاف تصور رایج مبتنی بر اصالت بخشیدن به جنگ و جهاد در دولت نبوی، اصل دعوت همواره مقدم بر جنگ بوده و اقدام نظامی رهبر دولت اسلامی، اقدامی بازدارنده و دفاعی بوده است. این تلقی نابجا به سبب پرداختن بیش از اندازه به تاریخ جنگ در دوره پیامبر پدید آمده است، به گونه‌ای که مهم‌ترین کارکرد دولت نبوی را جنگ و ستیز با کفار و مشرکان معرفی می‌کند.

از سوی دیگر، پیامبر برای دفاع از مسلمانان تأمین امنیت شهروندان مدینه براساس دستور وحی ﴿وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّى لَا تَكُونَ فِتْنَةٌ﴾^[۱] به ضرورت تقویت این کارکرد پی برد و سازمان دفاعی و امنیتی خود را تأسیس کردند. این سازمان تقسیم کار گسترده‌ای داشت^[۲] که رئوس آن عبارت‌اند از:

جانشینان پیامبر(ص) در مدینه در حین جنگ؛
مستنفر (کسی که نیروی انسانی برای جنگ تدارک می‌کند)؛
صاحب لواء (علم‌دار و پرچم‌دار)؛
امیرالرماة (فرمانده تیراندازان)؛
بدل (کسی که برای فریب دشمن، شبیه پیامبر می‌شد و در قلب لشکر قرار می‌گرفت)؛
وازع (نظم‌دهنده به نیروهای نظامی و طراح آرایش جنگی)؛
خریدار اسب و سلاح؛
مسرج (مرکب‌دار پیامبر)؛
صاحب السّلاح (رسیدگی‌کننده به امور سلاح)؛
راهنمای جنگی؛
حارس و محافظ (پاسداران و نگهبانان)؛
جاسوس جنگی؛
امور غنایم؛
تبلیغات جنگ؛
حفاظت و اطلاعات؛
آموزش نظامی.

بدین ترتیب پیامبر(ص) با تکیه بر این کارویژه، ظرفیت‌های نظامی سیاسی را برای پیشبرد اهداف خود افزایش داده و موانع رشد و گسترش حاکمیت اسلامی را بر طرف ساخت^[۳].

پرسش مستقیم

سیره نظامی و امنیتی پیامبر خاتم چه بود؟ (پرسش)

منابع

زهیری، علی رضا، مقاله «کارویژه‌های دولت نبوی»، سیره سیاسی پیامبر اعظم

پانویس

↑ «و با آنان نبرد کنید تا آشوبی برجا نماند» سوره بقره، آیه ۱۹۳.
↑ برای اطلاع بیشتر، ر. ک: صمصام الدین قوامی، «ساختار حکومت پیامبر(ص)» (قسمت دوم)، فصلنامه حکومت اسلامی، ش۲۳.
↑ زهیری، علی رضا، مقاله «کارویژه‌های دولت نبوی»، سیره سیاسی پیامبر اعظم ص۴۶۳.

[1] «و با آنان نبرد کنید تا آشوبی برجا نماند» سوره بقره، آیه ۱۹۳.

[2] برای اطلاع بیشتر، ر. ک: صمصام الدین قوامی، «ساختار حکومت پیامبر(ص)» (قسمت دوم)، فصلنامه حکومت اسلامی، ش۲۳.

[3] زهیری، علی رضا، مقاله «کارویژه‌های دولت نبوی»، سیره سیاسی پیامبر اعظم ص۴۶۳.

[۱]

[۲]

[۳]