بنی طمح بن حارث

مقدمه

این طایفه از اعراب کهلانی^[۱] و در شمار بنی معاویة بن کنده گفته‌اند که از طُمَح بن حارث بن معاویة بن حارث بن معاویة بن ثور بن مرتّع بن معاویة بن کندة بن عفیر نسب می‌‌برند^[۲]. طمح بن حارث، فرزندانی به نام‌های ربیعه، حارث و سلمه داشت^[۳] که نسل وی از طریق آنان انتشار یافت. از اخبار جاهلی بنی طمح خبری در دست نیست؛ اما از اخبار دوران اسلامی این قوم گزارشات معدودی در دست است که از جمله آنها می‌‌توان به همراهی برخی از آنان از جمله عبدالرحمان بن حارث بن محرز بن مرة بن شماس بن جفنة بن حارث بن طمح با حضرت علی(ع) در جنگ صفین اشاره کرد.^[۴]. وی همچنین رییس پلیسی (شرطه) کوفه را در دوران حکومت آن حضرت عهده دار بود.^[۵]. از ایوب بن عامر بن اسود بن یزید بن خالد بن أصرم -که مردم کوفه را در سختی و تنگنا قرار داد-^[۶] و نیز سلمة (حارث) بن مسعود بن خالد بن أصرم - بنیانگذار فرقه منحرفه«الحارثیه»^[۷].^[۸] از دیگر معاریف و رجال این قوم نام برده شده است..^[۹]

منابع

حسینی ایمنی، سید علی اکبر، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت

پانویس

↑ هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۱۳۶.
↑ هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۱۳۸؛ ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ص۴۲۷. نیز ر.ک: ابن درید، الاشتقاق، ص۳۶۳.
↑ هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۱۶۵.
↑ هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۱۶۵.
↑ هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۱۶۵.
↑ هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۱۶۶.
↑ در بنیانگذار این فرقه اختلاف است. بر اساس یکی از این اقوال، فرقه «هاشمیه» که شاخه اصلی «کیسانیه» بعد از مرگ محمد بن حنیفه است، بعد از مرگ ابوهاشم به فرقی منشعب شد. محمد بن حنیفه -رئیس فرقه هاشمیه- در مورد جانشینی خویش به فردی به نام عبدالله بن عمرو بن حرب کندی وصیت نمود. بدین ترتیب طرفداران عبدالله بن عمرو، فرقه‌ای منشعب شده از هاشمیه را تشکیل دادند؛ اما بعد از این تشکل، طرفداران عبدالله بن عمرو به این نتیجه رسیدند که او صلاحیت علمی و دینی برای جانشینی ابوهاشم را ندارد به همین دلیل از او روی برگردان شدند و به جانشینی عبدالله بن معاویه بن عبدالله بن جعفر بن ابی طالب روی آوردند. از جمله کسانی که به جمع اصحاب عبدالله بن معاویه پیوست، عبدالله بن حارث بود. بعد از کشته شدن عبدالله بن معاویه به امر ابومسلم خراسانی، عده‌ای از طرفداران عبدالله بن معاویه، عبدالله بن حارث –را که از او به عنوان زندیق زاده یاد شده است- را به جانشینی او برگزیدند. به این ترتیب، فرقه حارثیه با جدا شدن از فرقه «حربیه» مستقل شد و چون حربیه از منشعبات هاشمیه کیسانیه می‌باشد، در نهایت فرقه حارثیه نیز از شاخه‌های کیسانیه می‌شود. (حسن بن موسی نوبختی، فرق الشیعه، ص۴۹ و ۵۱) از آنجا که فرقه حارثیه از منشعبات کیسانیه محسوب می‌شود در بعضی عقاید اصلی با دیگر فرق کیسانیه مشترک هستند. اما از جهاتی نیز با ایشان تفاوت دارند. از جمله عقاید ایشان می‌‌توان به: قائل بودن به امامت ابوهاشم عبدالله بن محمد بن حنیفه، قائل به انتقال روح عبدالله بن معاویه به رهبر خود، حلال شمردن محرمات، ساقط بودن تکالیف، جایز بودن هر عمل پس از شناخت امام، خداوند نور است و آن نور درون عبدالله بن معاویه است – تعالی الله عن ذلک علوا کبیرا- و... اشاره کرد. (حسن بن موسی نوبختی، فرق الشیعه، ص۴۹ و ۵۱) (برگرفته از مقاله فرقه حارثیه، پژوهه باقرالعلوم(ع)، سید حسین میرنورالهی)
↑ هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۱۶۵؛ ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ص۴۲۷. «ابن حزم»، فرقه حارثیه را در شمار فرق شیعی برشمرده و از بنیانگذار آن با نام عبدالله بن حارث(سلمة) بن مسعود بن خالد بن اصرم یاد کرده است. او در ادامه می‌‌افزاید: عبدالله از غالیان کافر بود و هر شبانه روز هفده نماز و در هر نماز پانزده رکعت بر اصحابش واجب کرد. سپس به اختیار خود توبه کرد و به قول صفریه خوارج بازگشت. پس توبه کردن او، یارانش از وی تبری جستند و در کفر خود باقی ماندند.
↑ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت

[1] هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۱۳۶.

[2] هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۱۳۸؛ ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ص۴۲۷. نیز ر.ک: ابن درید، الاشتقاق، ص۳۶۳.

[3] هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۱۶۵.

[4] هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۱۶۵.

[5] هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۱۶۵.

[6] هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۱۶۶.

[7] در بنیانگذار این فرقه اختلاف است. بر اساس یکی از این اقوال، فرقه «هاشمیه» که شاخه اصلی «کیسانیه» بعد از مرگ محمد بن حنیفه است، بعد از مرگ ابوهاشم به فرقی منشعب شد. محمد بن حنیفه -رئیس فرقه هاشمیه- در مورد جانشینی خویش به فردی به نام عبدالله بن عمرو بن حرب کندی وصیت نمود. بدین ترتیب طرفداران عبدالله بن عمرو، فرقه‌ای منشعب شده از هاشمیه را تشکیل دادند؛ اما بعد از این تشکل، طرفداران عبدالله بن عمرو به این نتیجه رسیدند که او صلاحیت علمی و دینی برای جانشینی ابوهاشم را ندارد به همین دلیل از او روی برگردان شدند و به جانشینی عبدالله بن معاویه بن عبدالله بن جعفر بن ابی طالب روی آوردند. از جمله کسانی که به جمع اصحاب عبدالله بن معاویه پیوست، عبدالله بن حارث بود. بعد از کشته شدن عبدالله بن معاویه به امر ابومسلم خراسانی، عده‌ای از طرفداران عبدالله بن معاویه، عبدالله بن حارث –را که از او به عنوان زندیق زاده یاد شده است- را به جانشینی او برگزیدند. به این ترتیب، فرقه حارثیه با جدا شدن از فرقه «حربیه» مستقل شد و چون حربیه از منشعبات هاشمیه کیسانیه می‌باشد، در نهایت فرقه حارثیه نیز از شاخه‌های کیسانیه می‌شود. (حسن بن موسی نوبختی، فرق الشیعه، ص۴۹ و ۵۱) از آنجا که فرقه حارثیه از منشعبات کیسانیه محسوب می‌شود در بعضی عقاید اصلی با دیگر فرق کیسانیه مشترک هستند. اما از جهاتی نیز با ایشان تفاوت دارند. از جمله عقاید ایشان می‌‌توان به: قائل بودن به امامت ابوهاشم عبدالله بن محمد بن حنیفه، قائل به انتقال روح عبدالله بن معاویه به رهبر خود، حلال شمردن محرمات، ساقط بودن تکالیف، جایز بودن هر عمل پس از شناخت امام، خداوند نور است و آن نور درون عبدالله بن معاویه است – تعالی الله عن ذلک علوا کبیرا- و... اشاره کرد. (حسن بن موسی نوبختی، فرق الشیعه، ص۴۹ و ۵۱) (برگرفته از مقاله فرقه حارثیه، پژوهه باقرالعلوم(ع)، سید حسین میرنورالهی)

[8] هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۱۶۵؛ ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ص۴۲۷. «ابن حزم»، فرقه حارثیه را در شمار فرق شیعی برشمرده و از بنیانگذار آن با نام عبدالله بن حارث(سلمة) بن مسعود بن خالد بن اصرم یاد کرده است. او در ادامه می‌‌افزاید: عبدالله از غالیان کافر بود و هر شبانه روز هفده نماز و در هر نماز پانزده رکعت بر اصحابش واجب کرد. سپس به اختیار خود توبه کرد و به قول صفریه خوارج بازگشت. پس توبه کردن او، یارانش از وی تبری جستند و در کفر خود باقی ماندند.

[9] حسینی ایمنی، سید علی اکبر، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]