بنی عامر بن عدی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

این طایفه در شمار اعراب کهلانی[۱] و از شاخه‌های بنی سکون بن اشرس بن کنده هستند که نسب از عامر بن عدی بن اشرس بن شبیب بن سکون بن اشرس بن کندة بن عفیر می‌‌برند[۲]. عدی و برادرش سعد بن اشرس بن شبیب، از مادری از قبیله مذحج به نام تجیب بنت ثوبان بن سلیم بن ذهل زاده شدند؛[۳] این انتساب موجب شد تا ایشان و فرزندانشان با نسبت «تجیبی» هم خوانده شوند[۴]. به نظر می‌‌رسد آنها نیز بمانند قبیله مادری خود -کنده - پیش از اسلام در یمن و بخصوص منطقه حضرموت ساکن بودند؛ اما پس از فتوحات اسلامی جمع زیادی از آنها در مناطق مفتوحه از جمله مصر[۵] و سپس اندلس[۶] ساکن شدند. آنها در اندلس عمدتاً در مناطق سرقسطه، دروقه و قلعه أیوب ساکن بودند[۷]. عمیرة بن مهاجر بن نجدة بن شریح بن حرملة بن یزید بن ربیعة بن عیدنة بن زید بن عامر بن عدی بن أشرس بن شبیب و سپس برادرش عبدالله از بزرگان بنی عامری بودند که همراه با موسی بن نصیر از مصر به اندلس رفتند و در فتوحات آن سرزمین شرکت کردند[۸]. پس از فتح اندلس (سال ۹۰ هجری)، عمیره به مدت دو سال، امارت برشلونه را برای برخی حکام آنجا عهده‌دار گردید[۹] از نسل عمیره و برادرش – عبدالله - در اندلس، معاریف و رجال بزرگی برخاستند که از جمله آنها می‌‌توان به عبدالرحمن بن عبدالعزیز بن عبداللّه بن مهاجر، فرماندار دروقه[۱۰]، محمد الاعور بن عبدالرحمن بن عبدالعزیز از قیام‌کنندگان در سرقسطه[۱۱]، محاصر بن هاشم بن محمد الأعور فرماندار ناصر - خلیفه اموی اندلس - در سرقسطه[۱۲]، محمد بن هاشم بن محمّد الأعور وزیر برادرش محاصر[۱۳]، عبد الرحمن بن یحیی محمد بن هاشم وزیر معروف به «سماحه»[۱۴] و عبداللّه بن حکم المقتول بن عبدالرحمن بن محمّد بن هاشم بن محمّد الأعور[۱۵] اشاره کرد. عبدالله، منذر بن یحیی - امیر سرقسطه و یکی از بنی اعمام خود - را در مجلسی، در حضور مردم، غافلگیرانه کشت و جای او نشست. اما امارتش در این شهر، بیش از یک ماه نکشید و توسط سلیمان بن هود کشته شد[۱۶]. این امارت، آخرین حکمرانی بنی عمیره و بنی عبدالله بن مهاجر در سرقسطه بود[۱۷]. سلیمان الشویرب بن منذر بن عبدالرحمن بن عبدالعزیز بن عبداللّه بن مهاجر، نیز از دیگر رجال نام آور بنی عامر بن عدی بود که امارت قلعه ایوب را برای ناصر - خلیفه اموی اندلس - بر عهده داشت[۱۸]. به نظر می‌‌رسد در پی یک شورش، این قلعه از کنترل او خارج شد و سلیمان در تلاش برای فتح مجدد آن، کشته شد. بعد قتل او، ناصر، امارت قلعه ایوب را به حکم بن منذر بن عبدالرحمن بن عبدالعزیز بن عبداللّه بن مهاجر - برادر سلیمان الشویرب - سپرد[۱۹]. از حکم بن منذر مذکور، فرزندانی چون هاشم و عبدالعزیز متولد شدند[۲۰] هاشم از قیام کنندگان و همراهان غالب مولی ناصر - خلیفه اموی اندلس - در قیامش بود که به دست محمد بن ابی عامر کشته شد[۲۱]. در این واقعه عبدالعزیز بن حکم - برادر هاشم بن حکم - ابن ابی عامر را در جنگ با برادرش - هاشم - همراهی کرد و بدین جهت، پس از شکست هاشم بن حکم، ابن ابی عامر او را به امارت قلعه ایوب منتصب کرد[۲۲]. عبدالعزیز بن هاشم بن عبدالعزیز بن حکم معروف به «زاهد» و از ساکنان دروقه[۲۳]و نیز، محمد بن هذیل المغفل بن محمّد بن هاشم بن محمّد الأعور - از صاحب منصبان وزارت -[۲۴] از دیگر رجال و معاریف بنی عامر بن عدی در اندلس برشمرده شده است.[۲۵]

منابع

پانویس

  1. هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۱۳۶.
  2. هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۱۸۱. نیز ر.ک: ابن‌حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۳۰.
  3. هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۱۸۱. عوتبی صحاری نام و نسب او را «تجیب بنت ثوبان بن مالک بن رهاء بن منبّه بن حرب بن علّة بن جلد بن مذحج» (عوتبی صحاری، الأنساب، ج۱، ص۴۵۶) و ابن اثیر این نسب را «تجیب بنت ثوبان بن سلیم بن رهاء بن مذحج» (ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الأنساب، ج۲، ص۱۵۵.) عنوان کرده‌اند.
  4. هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۱۸۱؛ عوتبی صحاری، الأنساب، ج۱، ص۴۵۶؛ ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الأنساب، ج۲، ص۱۵۵.
  5. ر.ک: ابن‌حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۳۰.
  6. ابن‌حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۳۰-۴۳۱.
  7. ابن‌حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۳۰.
  8. ابن‌حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۳۰.
  9. ابن‌حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۳۰.
  10. ابن‌حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۳۰.
  11. ابن‌حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۳۰.
  12. ابن‌حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۳۰.
  13. ابن‌حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۳۰.
  14. ابن‌حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۳۰-۴۳۱.
  15. ابن‌حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۳۱.
  16. ابن‌حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۳۱.
  17. ابن‌حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۳۱.
  18. ابن‌حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۳۱.
  19. ابن‌حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۳۱.
  20. ابن‌حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۳۱.
  21. ابن‌حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۳۱. جهت مطالعه این قیام ر.ک: ابن بسام، الذخیره فی محاسن اهل الجزیره، ج۷، ص۴۸-۵۰.
  22. ابن‌حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۳۱.
  23. ابن‌حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۳۱.
  24. ابن‌حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۳۱.
  25. حسینی ایمنی، سید علی اکبر، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت