تأثیر حکومت امام مهدی بر وضعیت بهداشت و درمان مردم چگونه است؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
تأثیر حکومت امام مهدی بر وضعیت بهداشت و درمان مردم چگونه است؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / عصر ظهور امام مهدی / کلیات عصر ظهور / برکات ظهور امام مهدی
مدخل اصلیبهداشت در عصر ظهور

تأثیر حکومت امام مهدی (ع) بر وضعیت بهداشت و درمان مردم چگونه است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

نجم‌الدین طبسی

آیت الله نجم‌الدین طبسی در کتاب «چشم اندازی به حکومت مهدی» در این‌باره گفته است:

«یکی از مشکلات جامعه، پیش از ظهور امام زمان (ع)، کاهش بهداشت ودرمان است که در نتیجه گسترش بیماری‌هایی واگیر ومرگ‌های ناگهانی را در سراسر جهان در پی دارد. گسترش بیماری هایی مانند جذام، طاعون، فلج، کوری، سکته وصدها بیماری خطرناک دیگر آن چنان زندگانی مردم را مورد تهدید قرار می‌دهد که گویی همگان به انتظار مرگ حتمی‌خود نشسته اند وهرگز امیدی به زندگی ندراند. شب که به بستر می‌روند، امید زنده ماندن تا صبح و برخاستن از خواب در آنان نیست وآن گاه که از خانه بیرون می‌روند، امیدی به بازگشت خود ندارند. این اوضاع دلخراش و دردناک، در اثر آلودگی محیط زیست ودر نتیجه به کارگیری سلاح‌های شیمایی، اتمی‌ و میکربی پدید می‌آید یا افزایش اجساد کشتگان ودفن نشدن آنان ومتعفّن شدنشان، عامل آن بیماری‌ها می‌شود ویا بر اثر دیگر بیماری‌های روانی وروحی است که از ناامنی واز دست دادن عزیزان پدید می‌آید وشاید نیز معلول همه اینها وچیزهایی است که ما از آن آگاهی نداریم. حکومت حضرت مهدی (ع) در آن شرایط، نور امیدی در دل انسان‌های بلازده ودردمند آن عصر، برای نابودی آن وضعیت وبه ارمغان آوردن تندرستی برای جامعه بشری است و این درست همان چیزی است که حکومت امام زمان (ع) در آن زمینه انجام می‌دهد. در این جا به بازگویی چند روایت درباره وضعیت بهداشت ودرمان، پیش از ظهور می‌پردازیم وآن گاه روایاتی را درباره کوشش‌های حضرت حجّت (ع) در تأمین بهداشت ودرمان جامعه بیان می‌داریم:

  1. گسترش بیماری‌ها ومرگ‌های ناگهانی: رسول خدا (ص) می‌فرماید: "از نشانه‌های نزدیک شدن قیامت ورستاخیز این است که یک مرد بدون درد وبیماری می‌میرد"[۱]. در روایتی دیگر می‌فرماید: "در نزدیکی قیامت (ظهور مهدی (ع)) صاعقه‌ها (رعد وبرق‌ها که باعث آتش گرفتن وسوختن می‌شود) فراوان وپیاپی خواهد بود؛ به گونه‌ای که وقتی شخصی نزد خویشاوندان خود یا گروهی می‌رود ومی‌پرسد، دیروز چه کسی از شما دچار صاعقه شد وسوخت؟ جواب می‌شنود: فلانی وفلانی..."[۲]. صاعقه به معنای بی هوش شدن واز بین رفتن خرد در اثر شنیدن صدای ترسناک ونیز به معنای آتش گرفتن وسوختن آمده است. از این رو، اشخاصی که دچار صاعقه می‌شوند یا عقلشان را از دست می‌دهند یا بر اثر آتش صاعقه، سوخته[۳] وتبدیل به خاکستر می‌شوند. البته ممکن است صاعقه در اثر انفجار گلوله سلاح‌های پیشرفته آن عصر باشد که هم صدای وحشتناک وهم آتشی سوزنده دارند؛ به گونه‌ای که هر کس در نزدیکی آن باشد، به خاکستر تبدیل می‌گردد وآثاری که بر انسان‌ها به جا می‌گذارد، جز بیماری نیست واین سه بیماری وبلا تنها از آثار سلاح‌های ویرانگر می‌باشد. حضرت رسول (ص) در روایتی دیگر می‌فرماید: "به هنگام نزدیک شدن قیامت ورستاخیز، مرگ‌های شدید ودر پی آن سال‌های پرزلزله خواهد بود"[۴]. امیرمؤمنان (ع) در این باره می‌فرماید: "پیش از ظهور قائم (ع) دو گونه مرگ فراوان می‌گردد: مرگ سرخ ومرگ سفید که مرگ سفید، همان گسترش طاعون است"[۵]. امام صادق (ع) می‌فرماید: "از نشانه‌های قیامت و رستاخیز، گسترش بیماری فلج و مرگ‌های ناگهانی است"[۶]. امام کاظم (ع) از قول پیامبر (ص) می‌فرماید: "پیدایش مرگ‌های ناگهانی، جذام وبواسیر، از نشانه‌های نزدیک شدن قیامت ورستاخیز است"[۷]. در کتاب بیان الائمه آمده است: از نشانه‌های نزدیک شدن ظهور مهدی (ع) گسترش بیماری وبا وطاعون در سراسر جهان، به ویژه در بغداد وشهرهای پیرامون آن است که در نتیجه گروه بسیاری از مردم نابود می‌گردند[۸].
  2. بهداشت: شکوفایی شگفت انگیز دانش‌ها، به ویژه علم بهداشت و درمان در عصر حکومت مهدی (ع) وبهره‌گیری از آن برای گسترش بهداشت در جامعه وفرونشستن شعله‌های جنگ وپیدایش آرامش روانی وتأمین بهداشت روحی با اصلاح شدن انسان‌ها ونیز گسترش کشاورزی ودامداری وتأمین تغذیه در حدّ مطلوب، از جمله عواملی است که بهداشت را در روزگار امام عصر (ع) به حدّ بالا وایده آل خود می‌رساند وچنان می‌شود که وضعیت جسمی‌مردم دگرگون می‌گردد وعمر آنان طولانی می‌شود؛ به گونه‌ای که گاهی یک شخص هزار فرزند، نوه و... خود را می‌بیند وآن گاه چشم از جهان فرو می‌بندد. رسول خدا (ص) می‌فرماید: "هنگامی‌ که حضرت عیسی (ع) از آسمان فرود آمد و دجال را کشت وشب، هنگامی‌ که در صبح آن، خورشید از مغرب طلوع کند (نه از سوی مشرق) تا چهل سال زندگی پربار وآسوده‌ای خواهید داشت و در این مدّت نه کسی می‌میرد ونه بیمار می‌شود"[۹]. شاید منظور از این سخن، آن باشد که مرگ‌ها وبیماری‌هایی که پیش از ظهور حضرت، گسترش یافته، در دوران حضرت به اندازه‌ای اندک وناچیز است که می‌توان آن را در حکم عدم دانست وشاید معنای ظاهری مراد باشد؛ یعنی در این مدّت مرگ و بیماری وجود نداشته باشد وآن به دلیل مقدم مبارک حضرت بقیة الله الاعظم (ع)است. امیرمؤمنان (ع) می‌فرماید: "در حکومت مهدی (ع) ... عمرها طولانی می‌شود"[۱۰]. مفضل بن عمر می‌گوید: امام صادق (ع) فرمود: "هنگامی‌ که قائم ما قیام کند... مردم درسایه فرمانروایی او، عمری دراز خواهند داشت؛ به گونه‌ای که برای هر شخص هزار فرزند متولد می‌شود"[۱۱]. امام سجاد (ع) در این باره می‌فرماید: "هنگامی‌ که قائم ما قیام کند، خداوند عزّوجلّ، بیماری وبلا را از شیعیان ما دور می‌سازد وقلب‌های شان را همانند آهن‌های محکم قرار می‌دهد وتوان ونیروی هر یک از آنان را برابر نیروی چهل مرد می‌گرداند وآنان فرمانروایان روی زمین وبزرگان آن می‌شوند"[۱۲]. امام باقر (ع) درباره بهداشت محیط زیست در حکومت امام زمان (ع) می‌فرماید: "هنگامی‌ که قائم ما قیام کند... چاه‌های فاضلاب وناودان هایی را که در مسیر راه هاست، از بین می‌برد"[۱۳]. حفظ بهداشت شهرها و محیط جامعه، از وظایف حکومت‌هاست. بنابراین، باید از هر عاملی که سبب به خطر افتادن بهداشت محیط زیست می‌شود، جلوگیری گردد. ریختن فاضلاب خانه‌ها در کوچه‌ها واحداث چاه‌های توالت ودستشویی در بیرون از خانه‌ها - چنان چه در برخی از شهرها وروستاها مرسوم است - سبب نابودی بهداشت محیط زیست می‌شود. از این رو، می‌بینیم که یکی از کارهای حضرت مهدی (ع) جلوگیری از این گونه تخلّفات بهداشتی می‌باشد.
  3. درمان: چون در روزگار حضرت مهدی (ع) بهداشت در حدّ مطلوب آن وجود دارد، بیماری‌ها کاهش یافته، تعداد اندکی از افراد به بیماری‌های گوناگون دچار می‌شوند؛ ولی دانش پزشکی نیز در آن عصر در اوج پیشرفت خود می‌باشد وبیماران گوناگون در کوتاه ترین مدّت معالجه می‌شوند. افزون بر این که حضرت با یاری الهی بیماران غیر قابل درمان را نیز خود بهبود می‌بخشد و می‌توان گفت: در حکومت حضرت بیماری یافت نمی‌شود. امام حسین (ع) درباره حکومت مهدی (ع) می‌فرماید: "هیچ نابینا، زمین گیر و دردمندی بر روی زمین نمی‌ماند، مگر آن که خداوند درد او را برطرف می‌سازد"[۱۴]. امیرمؤمنان (ع) می‌فرماید: "... آن گاه قائم ما که پنهان و مخفی است، ظاهر می‌شود در حالی که جبرئیل پیشاپیش او وکتاب خدا در پیش روی اوست. آن حضرت بیماران پیسی وخوره را شفا می‌بخشد"[۱۵]. از این روایت استفاده می‌شود که حضرت مهدی (ع) خود در درمان بیماری‌های غیر قابل درمان، نقش اساسی دارد. امام صادق (ع) می‌فرماید: "هنگامی‌ که حضرت قائم قیام کند، خداوند بیماری‌ها را از مؤمنان دور می‌سازد و تندرستی را به آنان باز می‌گرداند"[۱۶]. امام باقر (ع) در این باره می‌فرماید: "هر کس قائم اهل بیت مرا درک کرد، اگر به بیماری دچار باشد، شفا می‌یابد وچنان که دچار ناتوانی باشد، توانا ونیرومند می‌گردد"[۱۷]. در کتاب خصال شیخ صدوق آمده است: "روزگار حضرت مهدی (ع) بیماری برطرف می‌شود وآنان (مؤمنان) مانند پاره‌های آهن می‌گردند"[۱۸]»[۱۹].

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. مجتبی تونه‌ای؛
آقای مجتبی تونه‌ای، در کتاب «موعودنامه» در این‌باره گفته است: «شکوفایی دانش، به‌ویژه علم بهداشت و درمان در عصر حکومت حضرت مهدی (ع) و بهره‌گیری از آن برای گسترش بهداشت در جامعه و پیدایش آرامش روانی و تأمین بهداشت روحی و نیز گسترش کشاورزی و دامداری و تأمین تغذیه مطلوب، از جمله عواملی است که بهداشت را در عصر حضرت، به حدّ ایده‌آل می‌رساند و چنان می‌شود که وضعیت جسمی مردم دگرگون می‌گردد و عمر آنان طولانی می‌شود. رسول خدا (ص) فرمود: "هنگامی که عیسی (ع) از آسمان فرود آمد و دجال را کشت... تا چهل سال، زندگی پربار و آسوده‌ای خواهید داشت و در این مدت، نه کسی می‌میرد و نه بیمار می‌شود"[۲۰]. شاید منظور از این سخن، ان باشد که مرگ‌ها و بیماری‌هایی که پیش از ظهور حضرت گسترش یافته، در دوران حضرت به اندازه‌ای اندک و ناچیز است که می‌توان آن را در حکم عدم دانست، و شاید معنای ظاهری آن مراد باشد. امام حسین (ع) درباره حکومت حضرت مهدی (ع) می‌فرماید: "هیچ نابینا، زمین‌گیر و دردمندی بر روی زمین نمی‌ماند، مگر آن‌که خداوند درد او را برطرف می‌سازد"[۲۱] و امام صادق (ع) نیز فرمود: "هنگامی که قائم قیام کند، خداوند بیماری‌ها را از مؤمنان دور می‌سازد و تندرستی را به آنان بازمی‌گرداند"[۲۲]. نیز امام باقر (ع) درباره بهداشت محیط‍‌ زیست در حکومت حضرت مهدی (ع) می‌فرماید: "هنگامی که قائم ما قیام کند... چاه‌های فاضلاب و ناودان‌هایی را که در مسیر راه‌هاست، از بین می‌برد"[۲۳]»[۲۴].

پرسش‌های وابسته

پانویس

  1. فردوس الاخبار، ج ۴، ص ۲۹۸
  2. احمد، مسند، ج ۳، ص ۶۴؛ فردوس الاخبار، ج ۵، ص ۴۳۴
  3. فرهنگ عمید، ج ۲، ص ۶۸۸
  4. المعجم الکبیر، ج ۷، ص ۵۹
  5. مفید، ارشاد، ص ۳۵۹؛ نعمانی، غیبة، ص ۲۷۷؛ طوسی، غیبة، ص ۲۶۷؛ اعلام الوری، ص ۴۲۷؛ خرائج، ج ۳، ص ۱۱۵۲؛ صراط المستقیم، ص ۲۴۹؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۱۱؛ الزام الناصب، ج ۲، ص ۱۴۷
  6. بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۱۳؛ ابن اثیر، نهایه، ج ۱، ص ۱۸۷
  7. بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۶۹، به نقل از: الامامة والتبصره؛ الزام الناصب، ج ۲، ص ۱۲۵
  8. بیان الائمه، ج ۱، ص ۱۰۲
  9. ابن طاووس، ملاحم، ص ۹۷
  10. عقد الدرر، ص ۱۵۹؛ القول المختصر، ص ۲۰
  11. مفید، ارشاد، ص ۳۶۳؛ المستجاد، ص ۵۰۹؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۷؛ وافی، ج ۲، ص ۱۱۳
  12. نعمانی، غیبة، ص ۳۱۷؛ صدوق، خصال، ج ۲، ص ۵۴۱؛ روضة الواعظین، ج ۲، ص ۲۹۵؛ صراط المستقیم، ج ۲، ص ۲۶۱؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۱۷
  13. من لایحضره الفقیه، ج ۱، ص ۲۳۴؛ مفید، ارشاد، ص ۳۶۵؛ طوسی، غیبة، ص ۲۸۳؛ روضة الواعظین، ج ۲، ص ۲۶۴؛ اعلام الوری، ص ۴۳۲؛ الفصول المهّمه، ص ۳۰۲؛ اثبات الهداة، ج ۳، ص ۴۵۲؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۳
  14. خرائج، ج ۲، ص ۴۸۹؛ بحارالانوار، ج ۵۳، ص ۶۲
  15. دوحة الانوار، ص ۱۳۳؛ الشیعة والرجعه، ج ۱، ص ۱۷۱
  16. نعمانی، غیبة، ص ۳۱۷؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۶۴؛ اثبات الهداة، ج ۳، ص ۴۹۳
  17. نعمانی، غیبة، ص ۳۱۷؛ صدوق، خصال، ج ۲، ص ۵۴۱؛ روضة الواعظین، ج ۲، ص ۲۹۵؛ صراط المستقیم، ج ۲، ص ۲۶۱؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۵؛ به نقل از: خرائج
  18. صدوق، خصال، ص ۵۰۷
  19. طبسی؛ نجم‌الدین، [[چشم اندازی به حکومت مهدی (کتاب)|چشم اندازی به حکومت مهدی]]، ص ۱۳۸ -۱۴۰.
  20. ملاحم ابن طاووس، ص ۹۷.
  21. بحار الانوار، ج ۵۳، ص ۶۲.
  22. غیبة نعمانی، ص ۳۱۷؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۶۴؛ اثبات الهداة، ج ۳، ص ۴۹۳.
  23. ارشاد مفید، ص ۳۶۵؛ غیبة طوسی، ص ۲۸۳؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۳.
  24. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۸۵.