اصلاحات عمرانی امام مهدی پس از ظهور کدامند؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
اصلاحات عمرانی امام مهدی پس از ظهور کدامند؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / عصر ظهور امام مهدی / کلیات عصر ظهور
مدخل اصلیبرکات ظهور امام مهدی
تعداد پاسخ۲ پاسخ

اصلاحات عمرانی امام مهدی (ع) پس از ظهور کدامند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

سید محمد کاظم قزوینی

آیت‌الله سید محمد کاظم قزوینی، در کتاب «امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور» در این‌باره گفته است:

«شیخ طوسی در غیبت بعضی از اصلاحات عمومی- که در عصر امام زمان (ع) صورت می‌گیرد- را بیان می‌کند و برای تمام این اصلاحات، علل و سبب‌های حکیمانه‌ای وجود دارد. در ادامه، بعضی از آن اصلاحات را بیان می‌کنیم:

  1. حل مشکل راه‌ها و عبور و مرور از جمله بزرگ‌تر کردن راه‌های عمومی تا۶۰ ذراع.
  2. پوشاندن پنجره‌های مشرف به راه؛ برای اینکه این پنجره‌ها، میدان بزرگی برای فساد، خیانت خانوادگی و مشابه آن است؛ زیرا داخل خانه معلوم می‌شود، به خصوص در فصل تابستان که بیشتر پنجره‌ها باز هستند.
  3. هر بخش و بالکن خارج از خانه‌ها را خراب می‌کند و شاید علت آن، این باشد که فضای خیابان برای همه مردم است و وجود بالکن، تصرف در این حق است.
  4. منع ساخت ناودان که از آن، آب بر سطح راه‌ها ریخته شود.
  5. منع از اینکه، فاضلاب در راه باشد. همچنین دیگر اصلاحاتی که در آن زمان انجام خواهد شد[۱]»[۲].

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. آیت الله طبسی؛
آیت الله نجم‌الدین طبسی در کتاب «چشم اندازی به حکومت مهدی» در اين‌باره گفته است:
  1. «تخریب مسجد کوفه و تعدیل قبله آن اصبغ بن نباته می‌گوید: امیر مؤمنان (ع) هنگام ورود به مسجد کوفه - که در آن هنگام باخزف وگِل پخته ساخته شده بود - فرمود: "وای بر کسی که تو را ویران کرد! وای بر کسی که زمینه ویرانی تو را آسان کرد! وای بر آن که تو را با گل وخاک پخته بنا کرد وجهت قبله حضرت نوح (ع) را تغییر داد!" آن گاه ادامه داد: "خوشا به حال کسی که شاهد ویرانی تو در روزگار حضرت قائم (ع) از اهل بیت می‌باشد! آنان نیکان امّت هستند که همراه نیکان عترت می‌باشند"[۳]. هم چنین آن حضرت می‌فرماید: "بی‌گمان هنگامی‌ که قائم ما قیام کند، مسجد کوفه را ویران کرده، قبله آن را تعدیل می‌کند"[۴].
  2. تخریب مساجد در مسیر جاده و مشرف: ابوبصیر می‌گوید: امام باقر (ع) فرمود: "هنگامی‌ که قائم ما قیام کند، چهار مسجد را در کوفه ویران می‌سازد و هیچ مسجد مشرفی را نمی‌گذارد، مگر این که کنگره واشراف آن را ویران می‌کند و با حالت سادگی وبدون اشراف، آن را بر جای می‌گذارد وهر مسجدی را که در مسیر جاده قرار گیرد، ویران می‌سازد"[۵]. شاید مراد، چهار مسجدی باشد که سران لشکر یزید، پس از شهادت امام حسین (ع) به شکرانه کشتن آن حضرت در کوفه ساختند وبعدها به "مساجد ملعونه" معروف شدند. هر چند این مساجد اکنون موجود نیست، ولی ممکن است بعدها گروهی از روی دشمنی با اهل بیت، آنها را دوباره بسازند[۶]. امام باقر (ع) درباره این مساجد می‌فرماید: "در کوفه به دلیل شادی از کشتن، حسین (ع) چهار مسجد ساخته شد که عبارتند از: مسجد اشعث، مسجد جریر، مسجد سماک و مسجد شبث بن ربعی"[۷].
  3. ویران کردن مناره‌ها: ابوهاشم جعفری می‌گوید: خدمت امام حسن عسکری (ع) بودم که ایشان فرمود: "هنگامی‌ که حضرت قائم قیام کند، دستور می‌دهد، مناره‌ها و مقصوره‌هایی[۸] که در مساجد است، ویران شود. با خود گفتم: چرا حضرت چنین می‌کند؟ امام عسکری (ع) روبه من کرد و فرمود: چون اینها بدعت ونوآوری‌هایی است که پیامبر و امامان را نساخته است"[۹]. مرحوم شیخ صدوق طبق روایتی می‌گوید: امیرمؤمنان (ع) هنگام گذشتن از مسجدی - که مناره‌اش بلند بود - دستور داد آن مناره را ویران کنند.[۱۰] علامه مجلسی اوّل می‌فرماید: از این روایات، حرمت ساختن مناره‌های بلند به دست می‌آید؛ زیرا اشراف داشتن ومسلّط شدن بر خانه‌های مسلمانان حرام است. ولی اکثر فقها این روایت را بر کراهت حمل کرده‌اند[۱۱]. به نقل از مسعودی وطبرسی: وی دستور می‌دهد منبرها را ویران کنند[۱۲].
  4. تخریب سقف مساجد ومنبرها: امام باقر (ع) می‌فرماید: "نخستین چیزی که حضرت مهدی (ع) از آن آغاز می‌کند سقف مساجد است. آنها را ویران می‌کند وسقف‌هایی مانند عریش[۱۳] حضرت موسی (ع) بر آن قرارمی‌دهد"[۱۴]. این روایت بر استجاب حمل شده است؛ زیرا نبودن مانع وحائل بین نمازگزار وبین آسمان مستحب است ونبودن حایل یکی از اسباب قبولی نماز واستجابت دعاست.
  5. بازگرداندن مسجد الحرام و مسجد النبی به اندازه اصلی: امام صادق (ع) می‌فرماید: "حضرت قائم (ع)، ساختمان مسجد الحرام را ویران می‌کند وآن را به ساختمان نخستین و اندازه اصلی‌اش باز می‌گرداند. مسجد پیامبر (ص) را نیز پس از ویران کردن، به اندازه اصلی‌اش باز می‌گرداند و کعبه را در جایگاه اصلی‌اش می‌سازد"[۱۵]. هم چنین آن حضرت می‌فرماید: "هنگامی‌ که حضرت قائم (ع) قیام کند، خانه خدا را به اندازه نخستین آن باز می‌گرداند[۱۶] وبا مسجد پیامبر (ص) و مسجد کوفه نیز چنین می‌کند"»[۱۷].

پانویس

  1. غیبت؛ طوسی؛ ص ۲۸۳ و بحار؛ مجلسی؛ ج ۵۲، ص ۳۳۹.
  2. قزوینی، سید محمد کاظم، امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور، ص۴۶۱.
  3. طوسی، غیبة، ص ۲۸۳؛ اثبات الهداة، ج ۳، ص ۵۱۶؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۲
  4. نعمانی، غیبة، ص ۳۱۷؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۶۴؛ مستدرک الوسائل، ج ۳، ص ۳۶۹ وج ۱۲، ص ۲۹۴
  5. من لایحضره الفقیه، ج ۱، ص ۵۳؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۳؛ اثبات الهداة، ج ۳، ص ۵۱۷، ۵۵۶؛ الشیعة والرجعه، ج ۲، ص ۴۰۰؛ ر. ک: من لایحضره الفقیه، ج ۱، ص ۲۳۲؛ ارشاد، ص ۳۶۵؛ روضة الواعظین، ج ۲، ص ۲۶۴
  6. مهدی موعود، ص ۹۴۱؛ الغارات، ج ۲، ص ۳۲۴، پاورقی
  7. بحارالانوار، ج ۴۵، ص ۱۸۹
  8. محلّی از مسجد که برای خلیفه یا امام جماعت می ساختند تا در حال نماز در آن جا بایستند واز دسترس دشمن دور باشند؛ فرهنگ فارسی عمید
  9. طوسی، غیبة، ص ۱۲۳؛ ابن شهرآشوب، مناقب، ج ۴، ص ۴۳۷؛ اعلام الوری، ص ۳۵۵؛ کشف الغمّه، ج ۳، ص ۲۰۸؛ اثبات الهداة، ج ۳، ص ۴۱۲؛ بحارالانوار، ج ۵۰، ص ۲۱۵ وج ۵۲، ص ۳۲۳؛ مستدرک الوسائل، ج ۳، ص ۳۷۹، ۳۸۴
  10. من لایحضره الفقیه، ج ۱، ص ۱۵۵
  11. روضة المتقین، ج ۲، ص ۱۰۹
  12. اثبات الوصیه، ص ۲۱۵؛ اعلام الوری، ص ۳۵۵
  13. عریش سایبانی است که برای محافظت خود از گرما وآفتاب می سازند وبه نقل از طریحی آن را از سعف خرما می سازند وتا پایان فصل خرما، در آن به سر می برند. تخریب آن شاید بدین دلیل است که مساجد پیش از ظهور امام (ع) از حالت سادگی بیرون آمده، جنبه تشریفاتی به خود می گیرد. ویرانی منابر نیز به دلیل آن است که دیگر جنبه ارشاد وهدایت مردم را ندارد؛ بلکه به وسیله ای برای تقویت فرمانروایان ستمگر وخائن وتوجیهی برای نفوذ دشمنان در سرزمین های اسلامی تبدیل شده است
  14. من لایحضره الفقیه، ج ۱، ص ۱۵۳؛ اثبات الهداة، ج ۳، ص ۴۲۵؛ وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۴۸۸؛ روضة المتقین، ج ۲، ص ۱۰۱
  15. ارشاد، ص ۳۶۴؛ طوسی، غیبة، ص ۲۹۷؛ نعمانی، غیبة، ص ۱۷۱؛ اعلام الوری، ص ۴۳۱؛ کشف الغمّه، ج ۳، ص ۲۵۵؛ اثبات الهداة، ج ۳، ص ۵۱۶؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۲
  16. حدود آن را مرحوم صدوق ومجلسی بیان کرده اند؛ ر. ک: روضة المتقین، ج ۲، ص ۹۴؛ من لایحضره الفقیه، ج ۱، ص ۱۴۹
  17. طبسی؛ نجم‌الدین، چشم اندازی به حکومت مهدی، ص ۱۰۵ -۱۰۸.