روایات اهل سنت در فضائل اهل بیت کدام است؟ (پرسش)
| روایات اهل سنت در فضائل اهل بیت کدام است؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ امامت |
| مدخل اصلی | ؟ |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
روایات اهل سنت در فضائل اهل بیت کدام است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث امامت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی امامت مراجعه شود.
پاسخ نخست
آقای حسن علی‌پور وحید در کتاب «مکتب در فرآیند نواندیشی» در این‌باره گفته است:
«روایات اهل سنت که فضایل اهل بیت (ع) را گزارش می‌دهند از سویی پُرشمارو از دیگر سو، متنوع هستند و فضایل گوناگونی را پوشش می‌دهند. اکتفا به چند نمونه، می‌تواند گویا باشد:
- روایت متواتر غدیر: فلسفه وجودی حدیث غدیر، اعلان امامت و انتصاب الهی امام اول بود: «مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلَاهُ». کاوش پیرامون منابعی از اهل سنت که روایت‌گر این حدیث و حادثه هستند، کتابی مستقل و مبسوط می‌طلبد، چنان‌که علامه امینی در کتاب«الغدیر» موفق شد حدیث غدیر را از ۱۱۰ صحابی و ۸۰ تابعی و از ۳۶۰ کتاب معتبر اهل سنت گزارش دهد. برخی از نگارندگان حدیث غدیر در جهان تسنن عبارتند از: امام احمد بن حنبل[۱]، حاکم نیشابوری[۲]، هیثمی[۳]، ابن‌حجر[۴]، ابوجعفر اسکافی[۵]، ابن ابی شیبه کوفی[۶]، ابن‌قتیبه[۷]، ضحاک[۸]،....
- روایت متواتر ثقلین: حدیث ثقلین بر انتصاب الهی اهل بیت (ع) از سویی و عصمت و هم‌سنگی آنها با قرآن معصوم از سوی دیگر دلالت دارد: «إِنِّي تَارِكٌ فِيكُمُ الثَّقَلَيْنِ كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِي أَهْلَ بَيْتِي وَ أَنَّهُمَا لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ». علمای عامه در حد تواتر این روایت را نقل کرده‌اند: احمد بن حنبل[۹]، حاکم نیشابوری[۱۰]، بیهقی[۱۱]، سعدالدین تفتازانی[۱۲]، ابن ابی الحدید[۱۳]، الدارمی[۱۴]، هیثمی[۱۵]، نسائی[۱۶]،....
- روایت متواتر منزلت: «أَنْتَ مِنِّي بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى إِلَّا أَنَّهُ لَا نَبِيَّ بَعْدِي» که نصب و نص نبوی را بیان می‌کند. برخی از منابع تسنن که ناقل این حدیث هستند، عبارتند از: امام احمد بن حنبل[۱۷]، النووی[۱۸]، هیثمی[۱۹]، مبارکفوری[۲۰]، طیالسی[۲۱]، عبدالرزاق[۲۲]،....
- روایت متواتر معیّت: دو دسته روایت معیت، همراه همیشگی علی (ع) با «قرآن» و با «حق» را بیان می‌کنند که به دلالت التزامی، عصمت امام و دانش الهی وی را نشان می‌دهند؛ زیرا معیت خطاکار و عصیان پیشه با قرآن و حق، محال و واضح‌البطلان است. استاد فراوانی از اهل سنت، این احادیث را در خویش گنجانده‌اند: حاکم نیشابوری[۲۳]، متقی هندی[۲۴]، قندوزی[۲۵]، ابوجعفر اسکافی[۲۶]، خطیب بغدادی[۲۷]، ابن عساکر[۲۸]، ابن قتیبه[۲۹]،....
- روایت متواتر باب العلم: روایت متواتر «أَنَا مَدِينَةُ الْعِلْمِ وَ عَلِيٌّ بَابُهَا» حکایت از علم الهی و هم‌سنخ با دانش نبوی دارد و فراتر از معلومات و مفاهیم عادی است. و برخی از منابع عامه: حاکم نیشابوری[۳۰]، ابن‌عساکر[۳۱]، طبرانی[۳۲]، متقی هندی[۳۳]، حاکم حسکانی[۳۴]،....
با توجه به منتفی بودن شبهه غلو در آثار عامه و منتفی بودن احتمال رسوخ مبالغه و تفویض نسبت به اندیشه عالمان اهل سنت، وجود یک روایت یا مستند تاریخی و تفسیری بر هر یک از فضایل اهل بیت (ع)، برای سُست کردن رأی کسانی که فضائل فرابشری اهل بیت را انکار می‌کنند کفایت می‌کند، در حالی که صدها روایت در این حوزه در دست است. مرحوم فیروزآبادی کتاب ۳ جلدی "فضایل الخمسة"[۳۵] را فقط از آثار عامه جمع آورد و صدها روایت را در فضیلت اهل بیت (ع) تنظیم کرد. افزون بر آن، بسیارند عالمان برجسته اهل سنت که کتاب‌های اختصاصی درباره فضایل اهل بیت نگاشته‌اند و ساحات متفاوتی از کمالات آنها را نقل کرده‌اند»[۳۶]
منبع‌شناسی جامع امامت
پانویس
- ↑ مسند احمد، ج۳، ص۱۴؛ فضائل الصحابه، ص۱۵.
- ↑ المستدرک، ج۳، ص۱۱۰.
- ↑ مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۷.
- ↑ فتح الباری، ج۷، ص۶۱.
- ↑ المعیار و الموازنة، ص۷۲.
- ↑ المصنف، ج۷، ص۴۹۵.
- ↑ تأویل مختلف الحدیث، ص۱۴.
- ↑ الآحاد و المثانی، ج۴، ص۳۲۵؛ کتاب السنة، ص۵۵۲.
- ↑ مسند احمد، ج۱، ص۸۴.
- ↑ المستدرک، ج۳، ص۱۰۹.
- ↑ السنن الکبری (بیهقی)، ج۱۰، ص۱۱۴.
- ↑ شرح المقاصد، ج۵، ص۳۰۲.
- ↑ شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۳۷۵.
- ↑ سنن الدارمی، ج۲، ص۴۳۲.
- ↑ مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۶۳.
- ↑ السنن الکبری (نسائی)، ج۵، ص۴۵.
- ↑ فضائل الصحابة، ص۱۳ و ۱۴.
- ↑ شرح مسلم، ج۱۵، ص۱۷۴.
- ↑ مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۱۰.
- ↑ تحفة الأحوذی، ج۱۰، ص۱۶۱.
- ↑ مسند ابی داود الطیالسی، ص۲۹.
- ↑ مصنف عبدالرزاق، ص۲۲۶.
- ↑ المستدرک، ج۳، ص۱۲۴.
- ↑ کنزالعمال، ج۱۱، ص۶۰۳.
- ↑ ینابیع المودة، ج۱، ص۲۶۹.
- ↑ المعیار و الموازنة، ص۳۵.
- ↑ تاریخ بغداد، ج۱۴، ص۳۲۲.
- ↑ تاریخ مدینة دمشق، ج۲۲، ص۴۴۹.
- ↑ الإمامة و السیاسة، ج۱، ص۹۸.
- ↑ المستدرک، ج۳، ص۱۲۶.
- ↑ تاریخ مدینة دمشق، ج۴۲، ص۳۸۴.
- ↑ المعجم الکبیر، ج۱۱، ص۵۵.
- ↑ کنزالعمال، ج۱۳، ص۱۴۸.
- ↑ شواهد التنزیل، ج۱، ص۱۰۴.
- ↑ فضایل الخمسة، فیروزآبادی، انتشارات اساسیه، تهران، ۱۳۹۲ ق.
- ↑ علی‌پور وحید، حسن، مکتب در فرآیند نواندیشی، ص ۱۷۵.