فطر بن خلیفه مخزومی

موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

تنها چیزی که از تاریخ زندگی فطر بن خلیفه در دست است، این که وی با (بنی مخزوم قرشی) پیمان ولاء داشته و به این جهت (مخزومی) خوانده شده است. او را از (خشبیّه) و از سپاهیان مختار ثقفی دانسته‌اند. ابن قتیبه می‌‌نویسد: بیش‌تر کسانی که به فرماندهی ابراهیم بن اشتر نخعی، یکی از فرماندِهان سپاه مختار بن ابی عبیده ثقفی به قصد دستگیری عبیداللّه بن زیاد در سال ۶۷ ﻫ.ق حرکت کردند چوبی در دست داشتند، از این رو آنان را (خشبیّه) نامیدند.

دانشمندان اهل سنت به اتّفاق او را شیعی دانسته‌اند. بنابر نقل ذهبی، فِطر بن خلیفه به هنگام احتضارش می‌‌گفت: چقدر مسرور می‌‌شدم اگر به جای تمام موهایی که در بدن دارم، زبان می‌‌داشتم که با محبّت و دوستی اهل بیت(ع) تسبیح پروردگار می‌‌گفت.

او که در زمان امام صادق(ع) می‌زیست، از آن حضرت به عنوان کسی که دارای دانش فراوان است یاد می‌‌کرد . ونیز آن حضرت به هنگام شنیدن حدیثی که وی به یک واسطه از امیرمؤمنان(ع) نقل کرد، فرمود: (خدا رحمت کند کسانی را که ما را نزد مردم محبوب کنند و در دیدگان آنان ناپسند نکنند).

وی از راویان طبقه پنجم است و بیش‌تر اصحاب تراجم و رجال اهل سنت، مانند: احمد بن حنبل، یحیی بن سعید، یحیی بن معین، سفیان، ابونعیم، ابن عدی، ابوحاتم، ساجی، ابوداوود، نسائی، ابن حبّان، ابن سعد، ذهبی و ابن حجر، او را به عنوان ثقه، صدوق و صالح الحدیث دانسته‌اند.

در برابر اینان کسانی چون: ابوبکر بن عیاش، عقیلی و احمد بن یونس او را به دلیل شیعی بودن، به نوعی تضعیف کرده‌اند.

در میان دانشمندان شیعی، شیخ طوسی او را در میان اصحاب و راویان امام باقر(ع) و امام صادق(ع)آورده و مامقانی روایات او را حسن دانسته است. از وی حدود شصت حدیث در منابع شیعی و سنّی آمده است. در این روایات او از کسانی چون: عکرمه (غلام بن عبّاس)، عاصم بن بهدله، عطاء بن ابی رباح، عامر بن واثله لیثی، عامر شعبی و ابوخالد والبی روایت کرده است. و بکر بن بکار، ابواسامه حماد بن اسامه، خهد بن یحیی، سفیان ثوری، سفیان بن عیینه و عبداللّه بن داوود نیز از او روایت کرده‌اند.

وی با چند واسطه از پیامبر(ص) روایت می‌‌کند که فرمود: (تا زمانی که دوازده تن که همه از قریش هستند قائم به خلافت باشند، همواره این دین چیره و پیروز است و بدخواهی دشمنان زیانی به آن نمی‌رساند) همچنین فرمود: (هرگاه مصیبتی به شما رسید، مصیبت فقدان مرا بیاد آرید که بزرگ‌ترین مصیبت‌هاست) وی حدیث معروف غدیر را که امام علی(ع) در (یوم الرَّحبه) با حضور و تأیید چندین صحابی، به آن احتجاج کرد، نقل کرده است.

مورّخان، وفات او را به اختلاف در سال‌های ۱۵۳، ۱۵۵ و ۱۵۶ ﻫ.ق در زمان خلافت منصور عبّاسی دانسته‌اند.

منابع

1. عزیزی، رستگار، بیات، راویان مشترک ج۲