مبانی فرجام‌شناسی تاریخ در قرآن (کتاب)
مبانی فرجام‌شناسی تاریخ در قرآن، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی نگاه قرآن به فرجام تاریخ و نسبت آن با منجی موجود جهانی می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر قنبر علی صمدی است و مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی انتشار آن را به عهده داشته است.[۱]
| مبانی فرجام‌شناسی تاریخ در قرآن | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | قنبر علی صمدی |
| موضوع | امامت، مهدویت، مهدویت در قرآن |
| مذهب | شیعه |
| ناشر | انتشارات مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | ۱۳۹۲ ش |
| تعداد صفحه | ۲۳۲ |
| شابک | ۹۷۸-۶۰۰-۷۱۲۰-۱۰-۱ |
| شماره ملی | ۳۴۰۰۷۰۵ |
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «بررسی و تحلیل وضعیت آینده زندگی بشر و حرکت جامعه بشری به سمت آینده از نگاه قرآن کریم است. در این پژوهش حرکت نظام‌مند عالم و آدم به سویی آینده‌ای مشخص و تحلیل چگونگی فردای تاریخ بشری و نیز چگونگی شکل‌دهی به حرکت جوامع انسانی به سمت آینده بر اساس محور اراده الهی و از منظری قرآنی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و مبانی و اصول نظام تکوینی حاکم بر حرکت تاریخ و تفسیر این نظام از دیدگاه قرآن کریم تبیین شده است. نویسنده بر این باور است که از دیدگاه قرآن، آینده امری متغیر و پویاست و چگونگی تحولات و دگرگونی‌های مثبت و منفی آن، متأثر از اراده انسانی و نوع تعامل و نقش‌آفرینی جوامع بشری در رویکرد به آینده است. وی بلوغ فکری و شکوفایی خرد جمعی بشر را زمینه‌ساز حرکت تمدنی دانسته و تحقق جامعه آرمانی را در پایان تاریخ از وعده‌های حتمی قرآن کریم عنوان نموده است. نویسنده در این زمینه به برخی از پیش‌گویی‌های قرآنی و نیز ترسیم سیمای منجی موعود اشاره نموده و نگرشی تطبیقی در زمینه فرجام‌شناسی تاریخ از دیدگاه قرآن و مکاتب بشری ارائه نموده است.»
فهرست کتاب
- پیش‌گفتار
بخش اول: کلیات و پیش‌نیازها
- ۱. مفاهیم و اصطلاحات
- مبانی
- فرجام‌شناسی
- فرجام‌تاریخ
- آینده‌پژوهی
- پیش‌فرض‌های آینده‌پژوهی
- تشابهات آینده‌پژوهی و فرجام‌شناسی
- تفاوت‌های آینده‌پژوهی و فرجام‌شناسی
- آینده‌نگری
- پیش‌بینی آینده
- پیش‌گویی از آینده
- تفاوت‌های «پیش‌گویی» با «پیش‌بینی»
- امید به آینده
- نقشه آینده
- گونه‌های آینده
- آینده مطلوب
- آگاهی از آینده
- اضلاع سه‌گانه تاریخ
- پیوند گذشته، حال و آینده
- منابع آگاهی از آینده
- نقش معرفت‌های حسی در کشف آینده
- ضرورت نگرش دینی به آینده
- آموزه‌های وحیانی؛ منبع آگاهی از آینده
- ۲. گونه‌های فرجام‌شناسی
- آینده در انگاره‌های فرجام‌شناسانه مکاتب فکری
- تئوری‌های عصر مدرن
- ۱. تئوری‌های خطی و تکاملی
- ۲. تئوری‌های دورانی
- ۳. تئوری‌های ستیز
- آینده از دیدگاه ادیان الهی
- ۱. ادیان باستان
- ۲. ادیان ابراهیمی
- نقش ادیان در شکوفایی نگاه مثبت به آینده
- مشترکات آینده‌نگری ادیان ابراهیمی
- ویژگی‌های آینده‌نگری اسلامی
- ۱. وحیانی
- ۲. جزم‌اندیشی
- ۳. حرکت آفرین
- تفکر شیعی؛ خاستگاه آینده‌نگری اسلامی
بخش دوم: مبانی و پیش‌فرض‌ها
- درآمد
- ۱. حرکت تاریخ
- مفهوم حرکت
- عوامل حرکت تاریخ
- ارده الهی، محرک تاریخ
- نقش اراده انسان در فرآیندسازی حرکت تاریخ
- تأکید قرآن بر نقش‌آفرینی انسان در تحول تاریخ
- دیدگاه متفکرین اسلامی در تفسیر تحول تاریخ
- اراده‌های محور و اراده‌های پیرو
- ۲. قانونمندی حرکت تاریخ
- معنای قانونمندی
- قرآن و قانونمندی حرکت تاریخ
- ضرورت شناخت قوانین تاریخ
- نقش قرآن در معرفی قوانین تاریخ
- آثار و پیامدهای فرضیه قانونمندی تاریخ
- چیستی تکامل
- تفسیر تکامل تاریخ
- غایتمندی حرکت تاریخ
- ضرورت توجه به غایتمندی تاریخ
- خلقت انسان و غایتمندی تاریخ
- معناشناسی سنت
- سنت در لغت
- سنت در اصطلاح اهل حدیث
- سنت در اصطلاح فقهی
- سنت در اصطلاح اصولی
- سنت در اصطلاح کلام
- سنت در کاربرد آیات
- گونه‌های سنن اجتماعی در قرآن
- ۱. سنت‌های مشروط
- ۲. سنت‌های مطلق
- ۳. سنت‌های انعطاف‌پذیر
- ۱. خدایی بودن
- ۲. ثبات و تبدیل‌ناپذیری
- ۳. سازگاری با اختیار انسان
- ۱. سنت‌های فراگیر
- ۲. سنت‌های معطوف به آینده
بخش سوم: فرجام تاریخ در پیش‌گویی‌های قرآن
- درآمد
- ۱. سیمای جامعه موعود در آیات قرآن
- ۲. شرایط و زمینه‌های ظهور منجی موعود
- نقش مردم در فراهم‌سازی زمینه‌های ظهور
- بررسی دو دیدگاه
- ۱. نظریه حصولی (جبری بودن ظهور)
- ۲. نظریه تحصیلی (اختیاری بودن ظهور)
- ۳. بایسته‌های ظهور
- ۱. بایسته‌های عام
- ۲. بایسته‌های خاص
- الف) پیوند معنوی (معرفت امام (ع))
- ب) زمینه‌سازی ظهور
بخش چهارم: نگرش تطبیقی به فرجام‌شناسی قرآن و نظریات معاصر (با تأکید بر نظریه پایان تاریخ)
- ضرورت نگاه تطبیقی
- الف) خدامحور
- ب) فطرت‌گرا
- ج) حرکت آفرین
- د) جامع‌نگر
- هـ) خِردپذیر
- و) آرمان‌گرا
- ز) جهان شمول
- ۲. ساختار
- ۲. تئوری‌های معاصر، بن‌بست‌ها و چالش‌ها
- ۱. نظریه دهکده جهانی
- ۲. نظریه موج سوم
- ۳. نظریه برخورد تمدن‌ها
- ۴. نظریه پایان تاریخ
- کتاب‌نامه
دربارهٔ پدیدآورنده
