چرا بروز کسالت و سستی را یکی از محورهای آسیب‌شناسی مهدویت شمرده‌اند؟ (پرسش)
| چرا بروز کسالت و سستی را یکی از محورهای آسیب‌شناسی مهدویت شمرده‌اند؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / آشنایی با معارف مهدویت / کلیاتی از مهدویت / فرهنگ مهدویت |
| مدخل اصلی | آسیب‌شناسی مهدویت |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
چرا بروز کسالت و سستی را یکی از محورهای آسیب‌شناسی مهدویت شمرده‌اند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. در ذیل، پاسخ به این پرسش را بیابید. تلاش بر این است که پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه این پرسش، در یک پاسخ جامع اجمالی تدوین گردد. پرسش‌های وابسته به این سؤال در انتهای صفحه قرار دارند.
پاسخ نخست
حجت الاسلام و المسلمین سید محمد میرتبار، در کتاب «آسیب‌شناسی جامعه منتظر» در این‌باره گفته است:
«از جمله دعاهایی که از ناحیه مقدس امام عصر (ع) صادر شده و در حقیقت دعاهای ایشان درباره جامعه منتظر را در بر می‌گیرد، دعای معروفی است که با عبارت: « اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا تَوْفِيقَ الطَّاعَةِ» آغاز می‌شود. در این دعای شریف که در متون روایی و ادعیه روایت شده است[۱]، به آسیب‌های محتملی که افراد جامعه بدان‌ها گرفتار می‌آیند و به راه‌های درمان آنها اشاره شده که علاوه بر طلب اجابت درمان آنها توسط خداوند، امکان بهره‌مندی علمی از آن نیز مهیا می‌باشد. امام منتظَر در ضمن عبارات این دعا، آسیب‌های دوری از اطاعت، عدم خلوص نیت، عدم آگاهی به محارم الهی و بی‌توجهی به آموزه‌های دینی، دوری از صبر و استقامت، فاصله گرفتن از سخنان خیر و حکمت‌انگیز، خالی شدن قلوب از علم و معرفت، پرشدن شکم‌ها و سفره‌ها از مال حرام و شبهه‌ناک، گرفتاری در دام ظلم و سرقت، چشم‌پوشی نکردن از زشتی‌ها و ارتکاب خیانت و رواج سخنان بیهوده و غیبت را برای جامعه منتظر معرفی می‌کند و از خداوند توفیق اطاعت، اخلاص و صداقت در نیت، شناخت محرمات و طلب هدایت، بهره‌مندی از حکمت، علم و معرفت را طلب می‌کند. این موارد که در صدر این دعا قرار گرفته‌اند، بیانگر آسیب‌های رفتاری کلی در رابطه با جامعه منتظر است که لزوم تلاش برای کناره‌گیری از آنها و درمان آنها بدیهی به نظر می‌رسد. در ادامه دعا، امام منتظر همچون رهبری آگاه و دلسوز به ترسیم وضعیت و وظیفه هر یک از اقشار جامعه منتظر پرداخته و با این رویکرد ضمن اشاره به آسیب‌های ممکن، از خداوند جبران و درمان این آسیب‌ها را طلب می‌کند. امام برای علما و دانشمندان زهد و نصیحت، برای دانش‌آموزان تلاش و رغبت، برای شنوندگان پیروی و گوش سپردن و پند گرفتن، برای بیماران مسلمان شفا و راحتی و برای اموات ایشان رأفت و رحمت، برای پیران و سالخوردگان وقار و آرامش، برای جوانان توبه و بازگشت به مسیر هدایت، برای زنان حیاء و عفت، برای ثروتمندان تواضع و وسعت، برای تهی‌دستان صبر و قناعت، برای رزمندگان پیروزی و نصرت، برای اسیران رهایی و آزادی، برای امیران و حاکمان عدل و شفقت، برای مردم انصاف و خوش‌اخلاقی و برای حاجیان جامعه منتظر بار و توشه کافی و آرزوی توفیق در انجام واجبات را می‌پسندد و از خداوند می‌خواهد.
از این رو می‌توان به بررسی گسترده و آسیب‌شناسانه‌ای رسید که بر اساس این فقرات شکل گرفته و تمام اقشار جامعه منتظر را در بر می‌گیرد. چه سستی و کوتاهی در انجام هر یک از این وظایف به بروز آسیب در جامعه منتظر می‌انجامد؛ از این رو بخش مهمی از آسیب‌های رفتاری آموزه انتظار به عدم انجام وظایف و تکالیف مربوط می‌شود.
همچنین در دعای دیگری که توسط امام علی بن موسی الرضا (ع) به آن امر شده است[۲]، پس از ذکر کلیات مهمی درباره امام منتظر و مروری بر آرمان‌ها و اهداف قیام و انقلاب آن امام، به وظایف و تکالیف منتظران اشاره شده و نسبت به برخی آسیب‌های رفتاری جامعه منتظر نکاتی آمده است. در فقراتی از این دعای شریف از زبان منتظران امام، اینچنین از خداوند درخواست می‌شود: خدایا! به دست امام موعود، ما را به راه راست هدایت کن و به مسیر عظیم‌الشأن و طریقت عدل و صحیحی که هر غالی (بلندپرواز و متجاوز از حدود حقیقی امامت) و هر تالی (کوته‌نگر و تفریط‌گر در امر امامت) باید به آن بازگردند، راهبری فرما، ما را بر اطاعت آن حضرت قوت و موفقیت عطا فرما و بر پیروی از ایشان ثابت قدم بدار و بر نعمت متابعت از او بر ما منت گذار. ما را از سپاهیان آن حضرت که به فرمانش قیام کنند و با او شکیبا و صابر باشند و در یاری و مدد رسانی به ایشان خشنودی و رضای تو را طلب می‌کنند قرار ده؛ تا آنکه روز قیامت در صف یاران و مددکاران و تقویت‌کنندگان حکومت ایشان محشور شویم.
پروردگارا! امر ما را خالص از هرگونه شک و شبهه و ریاء و دورنگی قرار ده تا غیر از او بر کسی اعتماد نکنیم و تو را جز از راه او نجوییم؛ تا آنکه ما را به مقام او وارد کنی و در بهشت رضوان با او در جوار آن بزرگوار قرار دهی.
خداوندا! ما از خستگی و بی‌میلی و کسالت در کار دین و سستی در طاعت به تو پناه می‌بریم، ما را از کسانی که برای احیای دین خود از او نصرت خواهی و با یاری حجتت عزیز می‌داری قرار بده و ما را به غیر از ما مبدل مگردان که البته این تبدیل برای تو آسان است؛ اما برای ما بسیار گران می‌نماید.
مفاهیم و مضامین بلند و عمیق این دعای شریف ابواب مفصلی از مسایل مهم و ضروری در استمرار و پویای حیات جامعه منتظر می‌گشایند و به آسیب‌ها و پیامدهای بدی که ممکن است منتظران بدان‌ها گرفتار آیند اشاره می‌کنند. خطر انحراف از صراط مستقیم امامت و گرفتاری در دام افراط و تفریط در حق معصومان، خطر لغزیدن از مسیر اطاعت امام و از دست دادن ثبات انتظار، خطر برکناری از یاری عملی امام، خطر بروز شک و شبهه و از آن مهم‌تر ریاورزی و سالوس‌گری در رابطه با امام و انتظار او که باعث انحراف از اعتقاد انحصار هدایت در ایشان می‌شود، بروز خستگی و کسالت و جدایی (السامة، الکسل و الفترة) و در نهایت خطر بزرگ استبدال و ترک رسالت تاریخی از جمله خطرات و آسیب‌های مهمی به شمار می‌روند که در این متن مقدس به آن اشاره شده است. لزوم تلاش برای کاهش و رفع آنان وظیفه اصلی افراد و جوامع منتظر محسوب می‌شود»[۳].
منبع‌شناسی جامع مهدویت
پانویس
- ↑ مصباح کفعمی، ص۲۸۱؛ بلدالامین، ص۳۵۰.
- ↑ جمال الأسبوع، ص۵۰۷.
- ↑ میرتبار، سید محمد، آسیب‌شناسی جامعه منتظر ص ۱۱۳-۱۱۷،