حفیظ در فقه سیاسی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث حفیظ است. حفیظ از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: حفیظ در قرآن - حفیظ در حدیث - حفیظ در فقه سیاسی - پرسش‌های مرتبطمقدمه
- مراقب و نگاه‌دار[۱].
قَالَ اجْعَلْنِي عَلَى خَزَائِنِ الْأَرْضِ إِنِّي حَفِيظٌ عَلِيمٌ
[۲].- حفیظ از صفات خداوند است: وَرَبُّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ حَفِيظٌ[۳] و این صفت از بندگان از جمله رسول اکرم (ص) نفی شده است: وَمَنْ تَوَلَّى فَمَا أَرْسَلْنَاكَ عَلَيْهِمْ حَفِيظًا[۴]. فقط در یک مورد حفیظ به عنوان صفت بنده مورد ستایش قرار گرفته و به عنوان ارزش مثبت تلویحاً به آن اشاره شده است: اجْعَلْنِي عَلَى خَزَائِنِ الْأَرْضِ إِنِّي حَفِيظٌ عَلِيمٌ[۵]. این آیه شریفه به ضرورت و اهمیت برنامه‌ریزی و نظامات مالی اشاره دارد تا میان اعتبارات و هزینه‌ها توازن برقرار گردد[۶].
- در چارچوب جامعه و حکومت قرآنی، صفت پسندیده برای افرادی که امکانات و بودجه بیت المال و خزانه دولت در اختیار آنها قرار دارد، "حفیظ" است؛ یعنی نگاه‌دار که علاوه بر مراقبت، از تلف و تضییع (اسراف) جلوگیری نماید[۷].
منابع
پانویس
- ↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۴۷.
- ↑ «(یوسف) گفت: مرا بر گنجینه‌های این سرزمین بگمار که من نگاهبانی دانایم» سوره یوسف، آیه ۵۵.
- ↑ «و پروردگار تو بر هر چیزی نگاهبان است» سوره سبأ، آیه ۲۱.
- ↑ «هر که رو گرداند (بگو بگرداند) ما تو را مراقب آنان نفرستاده‌ایم» سوره نساء، آیه ۸۰.
- ↑ «مرا بر گنجینه‌های این سرزمین بگمار که من نگاهبانی دانایم» سوره یوسف، آیه ۵۵.
- ↑ وهبة بن مصطفی زحیلی، التفسیر المنیر. ج۱۳، ص۹.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۲۳۵.