عمر بن هبیره فزاری
موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد
مقدمه
عمر بن هبیره فزاری در سال ۱۰۲ به جای مسلمه، والی عراقین و خراسان شد و محمد بن عمر ذوالشامه را در کوفه ابقا کرد[۱]. عمر بن هبیره تا سال ۱۰۵، که هشام بن عبدالملک به خلافت (۱۰۵ - ۱۲۵) رسید، فرمانروای کوفه و بصره و خراسان بود[۲].[۳]
عمر بن هبیره
او عمر بن هبیرة بن معیة (معاویه) بن سکین بن حدیج بن بغیض بن مالک بن سعد بن عدی بن فزاره است[۴] و جد مادری او کعب بن حسان بن شهاب، رئیس بنی عَدی در روزگار او بود[۵]. ابن هبیره در زمان خلافت عبدالملک مروان و امارت حجاج بن یوسف، مأمور دفع شورش مطرف بن مغیره شد. در نبردی که بین طرفین روی داد عمر بر مطرف دست یافت و سر او را جدا کرد و برای حجاج فرستاد[۶]. ابن هبیره در خلافت سلیمان بن عبدالملک برای کمک به مسلمة بن عبدالملک که رهسپار جنگ با رومیان و فتح قسطنطینیه شده بود، فرستاده شد. او از راه دریا به رومیان که شهر لاذقیه از توابع حمصرا را غارت کرده بودند و آن را آتش زده بودند، حمله برد و توانست بر لاذقیه دست یابد و تا خلیج قسطنطینیه پیشروی کند[۷]. عمر بن هبیره فزاری به پاس خدماتی که در جبهه ارمنیه انجام داد، در زمان خلافت عمر بن عبدالعزیز به حکومت جزیره منصوب گردید[۸]. در سال ۱۰۳ هجری، عمر بن هبیره که امیر جزیره بود، به سبب دلاوری‌هایش در جنگ با رومیان در منطقه ارمنستان که سپاه آنها را منهزم کرده بود و از آنان اسیر زیادی گرفته بود، از طرف یزید بن عبدالملک به امارت در عراق رسید و تا قبل از امارت او، حاکم بصره عبدالله بن بشر بن مروان بود که عمر بن هبیره او را عزل کرد[۹]. قضاوت شهر بصره نیز با عبدالملک بن یعلی بود[۱۰].
یزید بن عبدالملک پس از آن‌که ابن هبیره را حاکم عراق کرد، از او دو چیز را طلب کرد؛ یکی جمع‌آوری اموال بنی مهلب در عراق[۱۱] و دیگری مساحی سواد عراق که در سال ۱۰۵ هجری، صورت گرفت. عمر بن هبیره طی مساحی سواد، بر نخل‌ها و درختان مالیات قرار داد و دهقان‌ها را بدون پرداخت مزد و حقوق به کار گمارد که این مساحی به مساحی ابن هبیره معروف شد[۱۲]. یزید بن عبدالملک در ۲۵ شعبان ۱۰۵ هجری، در سن ۳۸ سالگی و پس از چهار سال و یک ماه حکومت در بَلقای[۱۳] شام درگذشت. کنیه او را ابوخالد گفته‌اند و گروهی علت مرگ او را سل و گروهی نیز علت مرگ او را حزن و اندوه بر حبابه کنیز و محبوبه او دانسته‌اند[۱۴]. بعد از او چند روز مانده به پایان ماه شعبان، با هشام بن عبدالملک به‌عنوان خلیفه مسلمین بیعت شد. روزی که هشام به خلافت رسید، ۳۴ ساله بود[۱۵]. در ماه شوال همان سال هشام بن عبدالملک، عمر بن هبیره را از ولات عراق و خراسان معزول داشت و به جای او خالد بن عبدالله قسری را نصب کرد[۱۶]. خالد هم عقبة بن عبدالاعلی را به‌عنوان پیش‌نماز و مالک بن منذر بن جارود را به‌عنوان رئیس نگهبانان و ثمامة بن عبدالله بن انس را به‌عنوان قاضی بصره از طرف خود انتخاب کرد[۱۷].[۱۸]
منابع
پانویس
- ↑ تاریخ طبری، ج۵، ص۳۵۷.
- ↑ تاریخ طبری، ج۵، ص۳۷۶.
- ↑ رجبی دوانی، محمد حسین، کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی ص ۴۰۷.
- ↑ انساب الاشراف، ج۸، ص۲۶۵.
- ↑ المعارف، ص۴۰۸.
- ↑ تاریخ طبری، ج۸، ص۳۶۴۰.
- ↑ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۵۹-۲۵۸.
- ↑ کامل، ج۱۳، ص۲۵۶.
- ↑ کامل، ج۱۳، ص۳۰۸.
- ↑ تاریخ طبری، ج۹، ص۴۰۳۰.
- ↑ کامل، ج۱۳، ص۳۰۴.
- ↑ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۸۰.
- ↑ بلقا از نواحی دمشق بین شام و وادی القری که شهر عَمان پایتخت کشور اردن امروزی جزء آن به حساب می‌آمد و از روستاها و مزارع پهناوری تشکیل شده بود. (معجم البلدان، ج۱، ص۴۸۹)
- ↑ کامل، ج۱۴، ص۱۸.
- ↑ تاریخ طبری، ج۹، ص۴۰۵۷.
- ↑ تاریخ طبری، ج۹، ص۴۰۵۹.
- ↑ تاریخ طبری، ج۹، ص۴۰۷۷؛ کامل، ج۱۴، ص۳۳.
- ↑ حسینی، سید امیر، بصره و نقش آن در تحولات قرن اول هجری، ص ۲۸۲.