موانع قیام امام مهدی چیست؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
موانع قیام امام مهدی چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / عصر ظهور امام مهدی / قیام امام مهدی / ماهیت قیام امام مهدی
تعداد پاسخ۱ پاسخ

موانع قیام امام مهدی چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

سید محمد جواد فاضلیان

حجت الاسلام و المسلمین سید محمد جواد فاضلیان، در مقاله «قیام» در این‌باره گفته است:

«نخستین مانع در برابر قیام حضرت حجت (ع)، عدم قابلیت مردم است؛ یعنی همان چیزی که فلسفه غیبت شمرده می‌شود وغیبت را بر تاریخ تحمیل کرده است. همان طور که گفته شد، مهم‌ترین مانع در آستانه ظهور برطرف می‌شود، زیرا مردم به نوعی به رشد و بلوغ می‌رسند. بدین ترتیب، موانع دیگر قیام حضرت نیز برداشته می‌شود، زیرا وقتی مردم در جهت تغییر سرنوشت خویش گام بردارند، یاری همه جانب خداوند نیز فرا می‌رسد. مفهوم مخالف آیه: ﴿ إِنَّ اللَّهَ لَا يغَيرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى يغَيرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ...،[۱] چنین است: هر گاه مردم خود را تغییر دهند، خدای متعال سرنوشت آن‌ها را تغییر می‌دهد. بنابراین، رفع همه موانع در طول تغییر سرنوشت مردم به دست پروردگار است و زیر مجموعه آن به شمار می‌آید. آیات ذیل بر درستی این سخن گواهی می‌دهند: ﴿إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْكُم‏[۲]؛ ﴿إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ يجْعَلْ لَكُمْ فُرْقَانًا [۳]؛ ﴿ وَمَنْ يتَّقِ اللَّهَ يجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا ؛[۴]؛ ﴿ وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِينَّهُمْ سُبُلَنَا[۵]؛ ﴿ إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيهِمُ الْمَلَائِكَةُ [۶]. نمونه‌های روشن از میان رفتن موانع و هموار شدن راه‌ها به یاری خداوند در تاریخ انبیا (ع)، به ویژه رسول گرامی اسلام (ص)، مشاهده می‌شود. نصرت الهی و امدادهای غیبی در جنگ بدر از این مقوله است. بر این اساس، به بسیاری از پرسش‌ها درباره ویژگی‌های سلاح حضرت و یارانش و ابزارهای جنگی پیچیده ستمگران و چگونگی تأثیر جنگ افزاری چنان ابتدایی بر ابزارهای مدرن، پاسخ داده می‌شود. برای آشنایی با نقش امدادهای الهی در این گستره، اشاره به پرسشی سودمند است: اگر چنان که در روایات تذکر داده‌اند، سلاح امام زمان شمشیر است، چگونه بر سلاح‌های مدرن چیرگی می‌یابد؟

  • پژوهشگران در برابر این پرسش، سه پاسخ ارائه داده‌اند:
  1. شمشیر نماد است. اکنون نیز اسب و شمشیر، نماد قدرت به شمار می‌آید و در گوشه و کنار جهان از آن استفاده می‌شود؛ همان‌گونه که در بسیاری از کشورها ترازو، نماد عدالت قضایی است، در حالی که امروزه ترازوهایی چنان سنتی هرگز در اجرای عدالت کاربرد ندارند.
  2. وقتی سخن از امداد الهی به میان می‌آید، شمشیر به اراده حق متکی است و تمام قدرت‌ها را به اشاره‌ای خاموش می‌کند. دست قدرت خداوند می‌تواند سببی را جایگزین سبب دیگر سازد و خاصیت ذاتی اشیا را از آنها باز ستاند» [۷].

پاسخ‌های دیگر

۱. حجت الاسلام و المسلمین جعفری؛
حجت الاسلام و المسلمین محمد صابر جعفری، در مقاله «سستی و مسئولیت‌گریزی چالشی در عصر غیبت» در این‌باره گفته است:

«سُستی‌ها مانع ظهور و باعث طولانی‌تر شدن دوران غیبت خواهد شد.وقتی تلاشی برای زمینه سازی ظهور صورت نگیرد بلکه با تعلل و سستی هیچ حرکتی در بسترسازی ظهور فراهم نمی‌آورد معرفت افزایی نمی‌گردد.

وقتی شیعیان و پیروان از اجتماع قلوب بر محبت اولیای خداکوتاهی ورزند دیدار به تاخیر می‌‌افتاد: امام زمان (ع) خود فرمود: "اگر شیعیان ما که خداوند توفیق طاعت شان دهد، در راه ایفای پیمانی که بر دوش دارند، همدل می‌‌شدند، میمنت ملاقات ما از ایشان به تأخیر نمی‌افتاد، و سعادت دیدار ما زودتر نصیب آنان می‌‌گشت، دیداری بر مبنای شناختی راستین و صداقتی از آنان نسبت به ما؛ علّت مخفی شدن ما از آنان چیزی نیست جز آن چه از کردار آنان به ما می‌‌رسد و ما توقع انجام این کارها را از آنان نداریم"[۸]»[۹].

پرسش‌های وابسته

  1. ماهیت قیام امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  2. اهداف قیام امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  3. برنامه‌های امام مهدی برای قیام چیست؟ (پرسش)
  4. شیوه قیام امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
  5. آیا قیام امام مهدی حتمی است؟ (پرسش)
  6. عناصر قیام امام مهدی چیستند؟ (پرسش)
  7. گستره فتوحات قیام امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  8. اساس و بنیان حرکت و نهضت حضرت مهدی آیا بر پایه معجزه است یا روندی عادی و طبیعی مانند انقلاب‌های دیگر جهان دارد؟ (پرسش)
  9. آیا هنگامی که امام مهدی ظهور می‏‌کنند تجهیزات امروزی به همین شکل باقی می‏‌مانند؟ (پرسش)
  10. بعضی می‏‌گویند وقتی که امام مهدی ظهور می‏‌فرمایند خیلی از علماء به مخالفت با ایشان برمی‏‌خیزند آیا سند روایی دارد؟ (پرسش)
  11. آیا امام مهدی پس از ظهور از قاتلان امام حسین انتقام خواهد گرفت؟ (پرسش)
  12. آیا قیام مسلحانه امام مهدی با آیه لا اکراه فی الدین منافات ندارد؟ (پرسش)
  13. آیا امام مهدی با اجبار اسلام را در جهان برپا می‏‌کند یا عملکرد ایشان است که اسلام را جهانگیر می‌‏کند؟ (پرسش)
  14. حضور و آمادگی چه تعدادی از یاران امام مهدی برای قیام وی کفایت می‌کند؟ (پرسش)
  15. موانع قیام امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  16. موانع قیام امام مهدی چگونه رفع می‌شود؟ (پرسش)
  17. آیا امام مهدی هنگام قیام سوار بر اسب است؟‌ (پرسش)
  18. چه گروه‌هایی از مشرق‌ زمین برای یاری امام مهدی قیام می‌کنند؟ (پرسش)
  19. پس از ظهور دشمنان چگونه به جنگ با امام مهدی می‌روند؟ (پرسش)
  20. گستره فتوحات قیام امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  21. امام مهدی از چه گروه‌هایی انتقام می‌گیرد؟ (پرسش)
  22. چه بشارت‌هایی در ادیان گوناگون به قیام امام مهدی داده شده است؟‌ (پرسش)
  23. پاداش کشته شدن در رکاب امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  24. علل گرایش عمومی مردم به قیام امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  25. دلایل پیروزی قیام امام مهدی چیست؟ (پرسش)

پانویس

  1. خداوند سرنوشت هیچ قوم و ملتی را تغییر نمی‌دهد، مگر آن که آنان آنچه را در خودشان است، تغییر دهند؛ سوره رعد، آیه ۱۱.
  2. اگر [آیین] خدا را یاری کنید، شما را یاری می‌کند؛ سوره محمد، آیه۷.
  3. اگر از مخالفت فرمان خدا بپرهیزید، برای شما وسیله‌ای برای جدا ساختن حق از باطل قرار می‌دهد؛ سوره انفال، آیه ۲۹.
  4. و هر کس تقوای الهی پیشه کند، خداوند راه نجاتی برای او فراهم می‌کند؛ سوره طلاق، آیه۲.
  5. و آن‌ها که در راه ما با خلوص نیت جهاد کنند، قطعا به راه‌های خود، هدایتشان خواهیم کرد؛ سوره عنکبوت، آیه ۶۹.
  6. به یقین کسانی که گفتند: پروردگار ما خداوند یگانه است، سپس استقامت کردند، فرشتگان بر آنان نازل می‌شوند؛ سوره فصلت، آیه ۳۰.
  7. فاضلیان، سید محمد جواد؛ قیام، ص ۲۹۷ تا ۲۹۹.
  8. «وَ لَوْ أَنَّ أَشْيَاعَنَا وَفَّقَهُمْ اللَّهُ لِطَاعَتِهِ عَلَى اجْتِمَاعٍ مِنَ الْقُلُوبِ فِي الْوَفَاءِ بِالْعَهْدِ عَلَيْهِمْ لَمَا تَأَخَّرَ عَنْهُمُ الْيُمْنُ بِلِقَائِنَا وَ لَتَعَجَّلَتْ لَهُمُ السَّعَادَةُ بِمُشَاهَدَتِنَا عَلَى حَقِّ الْمَعْرِفَةِ وَ صِدْقِهَا مِنْهُمْ بِنَا فَمَا يَحْبِسُنَا عَنْهُمْ إِلَّا مَا يَتَّصِلُ بِنَا مِمَّا نَكْرَهُهُ وَ لَا نُؤْثِرُهُ مِنْهُمْ»؛ طبرسی، احمد بن علی، الإحتجاج علی أهل اللجاج، ج۲، ص۴۹۹؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، ج۵۳، ص۱۷۷، ح۸.
  9. جعفری، محمد صابر، سستی و مسئولیت‌گریزی چالشی در عصر غیبت، ص۳۳۶