آزادی عقلی: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۶۷ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۰ آوریل ۲۰۲۳
جز (جایگزینی متن - ' آنرا ' به ' آن را ')
 
(۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = آزادی
| عنوان مدخل  =
| مداخل مرتبط =
| پرسش مرتبط  = آزادی (پرسش)
}}


==آزادی عقلی==
== آزادی عقلی ==
[[آزادی]] [[عقلی]] به معنای [[آزادی]] [[انسان]] در چهارچوب [[تکالیف]] [[عامه]] [[عقلی]] است، این نوع [[آزادی]] از نظر معرفت‌شناختی در حوزه مدرکات [[عقل عملی]] یعنی [[عقل]] مدرکِ "بایدها و نبایدها" جای می‌گیرد و از حوزه تقنین و [[تشریع]] خارج است. باید توجه داشت: حوزه‌ای از "بایدها و نبایدها" وجود دارد که حوزه اختصاصی [[عقل عملی]] است و بیرون از مرز [[تشریع]] و تقنین هر قانون‌گذاری است، اگر چه این [[قانون‌گذار]] [[خدای متعال]] باشد. این نوع [[آزادی]] یعنی آن [[آزادی]] که تنها به ‌وسیله [[حکم عقل]] [[قانونمند]] می‌شود و تنها [[عقل]] است که می‌تواند [[قوانین]] و مسئولیت‌های مربوط به آن را تعیین کند و بر دو قسم است:
[[آزادی]] [[عقلی]] به معنای [[آزادی]] [[انسان]] در چهارچوب [[تکالیف]] [[عامه]] [[عقلی]] است، این نوع [[آزادی]] از نظر معرفت‌شناختی در حوزه مدرکات [[عقل عملی]] یعنی [[عقل]] مدرکِ "بایدها و نبایدها" جای می‌گیرد و از حوزه تقنین و [[تشریع]] خارج است. باید توجه داشت: حوزه‌ای از "بایدها و نبایدها" وجود دارد که حوزه اختصاصی [[عقل عملی]] است و بیرون از مرز [[تشریع]] و تقنین هر قانون‌گذاری است، اگر چه این قانون‌گذار [[خدای متعال]] باشد. این نوع [[آزادی]] یعنی آن [[آزادی]] که تنها به ‌وسیله حکم عقل قانونمند می‌شود و تنها [[عقل]] است که می‌تواند [[قوانین]] و مسئولیت‌های مربوط به آن را تعیین کند و بر دو قسم است:
#'''[[آزادی]] در حوزه ما قبل التشریع'''؛  
# '''[[آزادی]] در حوزه ما قبل التشریع'''؛  
#'''[[آزادی]] در حوزه ما بعد التشریع'''.
# '''[[آزادی]] در حوزه ما بعد التشریع'''.


دو حوزه ما قبل التشریع و ما بعد التشریع حوزه‌هایی‌اند که دست هیچ قانون‌گذاری به‌جز [[عقل]] نمی‌تواند در آن حوزه [[اقدام]] به قانون‌گذاری کند. حوزه ما قبل التشریع حوزۀ آن احکامی است که به ‌وسیله آنها وجود و [[حقانیت]] [[قانون‌گذار]] اثبات می‌شود. [[دلیل]] آنکه از این حوزه به حوزه ما قبل التشریع تعبیر می‌کنیم این است که در [[احکام]] [[عقلی]] مربوط به این حوزه هیچ‌گونه پیش‌فرضی درباره وجود قانون‌گذاری معیّن و مشخص و ثبوت [[حق]] قانون‌گذاری برای او در نظر گرفته نمی‌شود، بلکه به ‌وسیله [[احکام]] [[عقلی]] مربوط به این حوزه، وجود قانون‌گذاری که دارای [[حق]] قانون‌گذاری است اثبات می‌شود و به همین سبب است که از این حوزه، به حوزه ما قبل التشریع تعبیر می‌شود.
دو حوزه ما قبل التشریع و ما بعد التشریع حوزه‌هایی‌اند که دست هیچ قانون‌گذاری به‌جز [[عقل]] نمی‌تواند در آن حوزه [[اقدام]] به قانون‌گذاری کند. حوزه ما قبل التشریع حوزۀ آن احکامی است که به ‌وسیله آنها وجود و [[حقانیت]] [[قانون‌گذار]] اثبات می‌شود. [[دلیل]] آنکه از این حوزه به حوزه ما قبل التشریع تعبیر می‌کنیم این است که در [[احکام]] [[عقلی]] مربوط به این حوزه هیچ‌گونه پیش‌فرضی درباره وجود قانون‌گذاری معیّن و مشخص و ثبوت [[حق]] قانون‌گذاری برای او در نظر گرفته نمی‌شود، بلکه به ‌وسیله [[احکام]] [[عقلی]] مربوط به این حوزه، وجود قانون‌گذاری که دارای [[حق]] قانون‌گذاری است اثبات می‌شود و به همین سبب است که از این حوزه، به حوزه ما قبل التشریع تعبیر می‌شود.
خط ۹: خط ۱۵:
حوزه ما بعد التشریع حوزۀ احکامی است که [[عقل]] پس از فرض وجود [[قانون‌گذار]] [[مشروع]] و برخوردار از [[حق]]، قانون‌گذاری صادر می‌کند. [[وجوب اطاعت]] از [[قانون]]، یا همان که در زبان اصولیان [[اسلامی]] از آن به [[حق]] الطاعة تعبیر می‌شود، نمونه‌ بارز این دسته از [[احکام]] [[عقلی]] است. بنابر آنچه بیان شد مراد از [[آزادی]] [[عقلی]]، آن [[آزادی]] است که به [[حکم عقل]] در دو حوزه ما قبل التشریع و ما بعد التشریع اثبات می‌شود<ref>[[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، '''درس خارج [[فقه نظام فرهنگی اسلام]]</ref>.
حوزه ما بعد التشریع حوزۀ احکامی است که [[عقل]] پس از فرض وجود [[قانون‌گذار]] [[مشروع]] و برخوردار از [[حق]]، قانون‌گذاری صادر می‌کند. [[وجوب اطاعت]] از [[قانون]]، یا همان که در زبان اصولیان [[اسلامی]] از آن به [[حق]] الطاعة تعبیر می‌شود، نمونه‌ بارز این دسته از [[احکام]] [[عقلی]] است. بنابر آنچه بیان شد مراد از [[آزادی]] [[عقلی]]، آن [[آزادی]] است که به [[حکم عقل]] در دو حوزه ما قبل التشریع و ما بعد التشریع اثبات می‌شود<ref>[[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، '''درس خارج [[فقه نظام فرهنگی اسلام]]</ref>.


==منابع==
# [[پرونده:3073589.jpg|22px]] [[پرونده:3073589.jpg|22px]] [[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، '''[[درس خارج فقه نظام فرهنگی اسلام]]'''
== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
{{فهرست اثر}}
{{مدخل وابسته}}
{{ستون-شروع|7}}
* [[آزادی اجتماعی]]
* [[آزادی اجتماعی]]
* [[آزادی اخلاقی]]
* [[آزادی اخلاقی]]
خط ۵۰: خط ۵۳:
* [[حدود آزادی]]
* [[حدود آزادی]]
* [[حریت]]
* [[حریت]]
{{پایان}}
{{پایان مدخل وابسته}}
{{پایان}}


==پانویس==
== منابع ==
{{منابع}}
# [[پرونده:3073589.jpg|22px]] [[پرونده:3073589.jpg|22px]] [[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، '''[[درس خارج فقه نظام فرهنگی اسلام]]
{{پایان منابع}}
 
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
{{آزادی}}
{{آزادی}}
[[رده:آزادی]]
[[رده:آزادی]]
[[رده:مدخل]]
۱۱۷٬۲۸۴

ویرایش