اهل کتاب در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۸ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۰۱

مقدمه

«اهل کتاب»، یهودیان، مسیحیان و مجوسیان هستند. منشأ اطلاق عنوان اهل کتاب به سه گروه یادشده کتاب^[۱] و سنّت^[۲] است و از آن در بسیاری از باب‌های فقهی بحث شده است. مشهور فقها عنوان اهل کتاب را فقط بر یهودیان و مسیحیان منطبق کرده و مجوسیان را از مصادیق آن ندانسته‌اند. در اینکه سامریّه و صابئان از اهل کتابند یا نه، اختلاف است. اهل کتاب به حربی و ذمی تقسیم می‌شوند^[۳].

احترام و حقوق ویژه زرتشتیان و یهودیان و مسیحیان به دلیل انتسابی است که اینان به پیامبران آسمانی و کتب سماوی دارند، هر چند بر اساس نصوص قرآنی، آیین و کتب آسمانی این سه پیامبر بزرگ تحریف شده و در اصل توحید که اساس تعالیم انبیاء است دچار انحراف و آلودگی به شرک شده است ﴿قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْا إِلَى كَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلَا نُشْرِكَ بِهِ شَيْئًا﴾^[۴]. این احترام ویژه بنابر حدیث معتبری که از امیرالمؤمنین علی(ع) نقل شده در مورد زرتشتیان (مجوس) نیز صادق است.

اهل کتاب بر اساس قرارداد ذمّه در ازای تعهدات اندکی که بر عهده می‌گیرند، از حقوق و آزادی‌های وسیعی برخوردار می‌شوند که مقایسه آن دو در قانون ذمه نشان‌دهنده میزان احترامی است که اسلام به ادیان و اصولاً نسبت به عقیده و ایمان قائل شده است. در اصل سیزدهم قانون اساسی به سه مورد از حقوق و امتیازات اقلیت‌های دینی اشاره شده:

آزادی انجام مراسم دینی؛
آزادی در عمل به مقررات دینی خود در زمینه ازدواج و طلاق و ارث و وصیت؛
آزادی در تعلیمات دینی بر اساس آیین خود. که حدود این آزادی‌ها را قانون معیّن می‌کند^[۵].^[۶]

منابع

عمید زنجانی، عباس علی، دانشنامه فقه سیاسی ج۱

پانویس

↑ ﴿إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ وَالْمُشْرِكِينَ فِي نَارِ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا أُولَئِكَ هُمْ شَرُّ الْبَرِيَّةِ﴾ «کافران از اهل کتاب و مشرکان در آتش دوزخ‌اند، جاودانه در آنند، آنانند که بدترین آفریدگانند» سوره بینه، آیه ۶.
↑ وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۱۲۶.
↑ فرهنگ فقه، ج۱، ص۷۷۲.
↑ «بگو: ای اهل کتاب! بیایید بر کلمه‌ای که میان ما و شما برابر است هم‌داستان شویم که: جز خداوند را نپرستیم و چیزی را شریک او ندانیم و یکی از ما، دیگری را به جای خداوند، به خدایی نگیرد پس اگر روی گرداندند بگویید: گواه باشید که ما مسلمانیم» سوره آل عمران، آیه ۶۴.
↑ فقه سیاسی، ج۱، ص۲۴۳.
↑ عمید زنجانی، عباس علی، دانشنامه فقه سیاسی، ص ۳۹۵.

[1] ﴿إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ وَالْمُشْرِكِينَ فِي نَارِ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا أُولَئِكَ هُمْ شَرُّ الْبَرِيَّةِ﴾ «کافران از اهل کتاب و مشرکان در آتش دوزخ‌اند، جاودانه در آنند، آنانند که بدترین آفریدگانند» سوره بینه، آیه ۶.

[2] وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۱۲۶.

[3] فرهنگ فقه، ج۱، ص۷۷۲.

[4] «بگو: ای اهل کتاب! بیایید بر کلمه‌ای که میان ما و شما برابر است هم‌داستان شویم که: جز خداوند را نپرستیم و چیزی را شریک او ندانیم و یکی از ما، دیگری را به جای خداوند، به خدایی نگیرد پس اگر روی گرداندند بگویید: گواه باشید که ما مسلمانیم» سوره آل عمران، آیه ۶۴.

[5] فقه سیاسی، ج۱، ص۲۴۳.

[6] عمید زنجانی، عباس علی، دانشنامه فقه سیاسی، ص ۳۹۵.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

@@ خط ۲: / خط ۲: @@
 | موضوع مرتبط = اهل کتاب
 | عنوان مدخل  = اهل کتاب
-| مداخل مرتبط = [[اهل کتاب در قرآن]] - [[اهل کتاب در فقه اسلامی]] - [[اهل کتاب در فقه سیاسی]] - [[اهل کتاب در کلام اسلامی]] - [[اهل کتاب در معارف و سیره نبوی]] - [[اهل کتاب در معارف و سیره علوی]] - [[اهل کتاب در معارف مهدوی]] - [[اهل کتاب در معارف و سیره رضوی]] - [[اهل کتاب در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]
+| مداخل مرتبط = [[اهل کتاب در قرآن]] - [[اهل کتاب در فقه اسلامی]] - [[اهل کتاب در فقه سیاسی]] - [[اهل کتاب در کلام اسلامی]] - [[اهل کتاب در معارف و سیره نبوی]] - [[اهل کتاب در معارف و سیره علوی]] - [[اهل کتاب در معارف مهدویت]] - [[اهل کتاب در معارف و سیره رضوی]] - [[اهل کتاب در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]
 | پرسش مرتبط  =
 }}
 ==مقدمه==
-«اهل کتاب»، [[یهودیان]]، [[مسیحیان]] و [[مجوسیان]] هستند.
+«اهل کتاب»، [[یهودیان]]، [[مسیحیان]] و [[مجوسیان]] هستند. منشأ اطلاق عنوان اهل کتاب به سه گروه یادشده کتاب<ref>{{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ وَالْمُشْرِكِينَ فِي نَارِ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا أُولَئِكَ هُمْ شَرُّ الْبَرِيَّةِ}} «کافران از اهل کتاب و مشرکان در آتش دوزخ‌اند، جاودانه در آنند، آنانند که بدترین آفریدگانند» سوره بینه، آیه ۶.</ref> و [[سنّت]]<ref>وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۱۲۶.</ref> است و از آن در بسیاری از باب‌های [[فقهی]] بحث شده است. مشهور [[فقها]] عنوان اهل کتاب را فقط بر یهودیان و مسیحیان منطبق کرده و مجوسیان را از مصادیق آن ندانسته‌اند. در اینکه سامریّه و [[صابئان]] از [[اهل]] کتابند یا نه، [[اختلاف]] است. اهل کتاب به [[حربی]] و [[ذمی]] تقسیم می‌شوند<ref>فرهنگ فقه، ج۱، ص۷۷۲.</ref>.
-منشأ اطلاق عنوان اهل کتاب به سه گروه یادشده کتاب<ref>{{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ وَالْمُشْرِكِينَ فِي نَارِ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا أُولَئِكَ هُمْ شَرُّ الْبَرِيَّةِ}} «کافران از اهل کتاب و مشرکان در آتش دوزخ‌اند، جاودانه در آنند، آنانند که بدترین آفریدگانند» سوره بینه، آیه ۶.</ref> و [[سنّت]]<ref>وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۱۲۶.</ref> است و از آن در بسیاری از باب‌های [[فقهی]] بحث شده است. مشهور [[فقها]] عنوان اهل کتاب را فقط بر یهودیان و مسیحیان منطبق کرده و مجوسیان را از مصادیق آن ندانسته‌اند. در اینکه سامریّه و [[صابئان]] از [[اهل]] کتابند یا نه، [[اختلاف]] است. اهل کتاب به [[حربی]] و [[ذمی]] تقسیم می‌شوند<ref>فرهنگ فقه، ج۱، ص۷۷۲.</ref>.
+[[احترام]] و [[حقوق]] ویژه [[زرتشتیان]] و یهودیان و مسیحیان به دلیل انتسابی است که اینان به [[پیامبران]] آسمانی و کتب سماوی دارند، هر چند بر اساس [[نصوص]] [[قرآنی]]، [[آیین]] و [[کتب آسمانی]] این سه [[پیامبر]] بزرگ [[تحریف]] شده و در اصل [[توحید]] که اساس تعالیم انبیاء است دچار [[انحراف]] و [[آلودگی]] به [[شرک]] شده است {{متن قرآن|قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْا إِلَى كَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلَا نُشْرِكَ بِهِ شَيْئًا}}<ref>«بگو: ای اهل کتاب! بیایید بر کلمه‌ای که میان ما و شما برابر است هم‌داستان شویم که: جز خداوند را نپرستیم و چیزی را شریک او ندانیم و یکی از ما، دیگری را به جای خداوند، به خدایی نگیرد پس اگر روی گرداندند بگویید: گواه باشید که ما مسلمانیم» سوره آل عمران، آیه ۶۴.</ref>. این احترام ویژه بنابر [[حدیث]] معتبری که از امیرالمؤمنین علی{{ع}} نقل شده در مورد زرتشتیان ([[مجوس]]) نیز صادق است.
-[[احترام]] و [[حقوق]] ویژه [[زرتشتیان]] و یهودیان و مسیحیان به دلیل انتسابی است که اینان به [[پیامبران]] آسمانی و کتب سماوی دارند، هر چند بر اساس [[نصوص]] [[قرآنی]]، [[آیین]] و [[کتب آسمانی]] این سه [[پیامبر]] بزرگ [[تحریف]] شده و در اصل [[توحید]] که اساس [[تعالیم انبیاء]] است دچار [[انحراف]] و [[آلودگی]] به [[شرک]] شده است {{متن قرآن|قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْا إِلَى كَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلَا نُشْرِكَ بِهِ شَيْئًا}}<ref>«بگو: ای اهل کتاب! بیایید بر کلمه‌ای که میان ما و شما برابر است هم‌داستان شویم که: جز خداوند را نپرستیم و چیزی را شریک او ندانیم و یکی از ما، دیگری را به جای خداوند، به خدایی نگیرد پس اگر روی گرداندند بگویید: گواه باشید که ما مسلمانیم» سوره آل عمران، آیه ۶۴.</ref>. این احترام ویژه بنابر [[حدیث]] معتبری که از امیرالمؤمنین علی{{ع}} نقل شده در مورد زرتشتیان ([[مجوس]]) نیز صادق است.
-اهل کتاب بر اساس [[قرارداد ذمّه]] در ازای تعهدات اندکی که بر عهده می‌گیرند، از حقوق و آزادی‌های وسیعی برخوردار می‌شوند که مقایسه آن دو در [[قانون]] [[ذمه]] نشان‌دهنده [[میزان]] احترامی است که [[اسلام]] به [[ادیان]] و اصولاً نسبت به [[عقیده]] و [[ایمان]] قائل شده است. در اصل سیزدهم [[قانون اساسی]] به سه مورد از [[حقوق]] و امتیازات [[اقلیت‌های دینی]] اشاره شده:
+اهل کتاب بر اساس قرارداد ذمّه در ازای تعهدات اندکی که بر عهده می‌گیرند، از حقوق و آزادی‌های وسیعی برخوردار می‌شوند که مقایسه آن دو در [[قانون]] [[ذمه]] نشان‌دهنده [[میزان]] احترامی است که [[اسلام]] به [[ادیان]] و اصولاً نسبت به [[عقیده]] و [[ایمان]] قائل شده است. در اصل سیزدهم [[قانون اساسی]] به سه مورد از [[حقوق]] و امتیازات [[اقلیت‌های دینی]] اشاره شده:
-#[[آزادی]] انجام [[مراسم دینی]]؛
+# [[آزادی]] انجام مراسم دینی؛
-#آزادی در عمل به مقررات [[دینی]] خود در زمینه [[ازدواج]] و [[طلاق]] و [[ارث]] و [[وصیت]]؛
+# آزادی در عمل به مقررات [[دینی]] خود در زمینه [[ازدواج]] و [[طلاق]] و [[ارث]] و [[وصیت]]؛
-#آزادی در [[تعلیمات دینی]] بر اساس [[آیین]] خود. که حدود این [[آزادی‌ها]] را [[قانون]] معیّن می‌کند<ref>فقه سیاسی، ج۱، ص۲۴۳.</ref>.<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص ۳۹۵.</ref>
+# آزادی در [[تعلیمات دینی]] بر اساس [[آیین]] خود. که حدود این [[آزادی‌ها]] را [[قانون]] معیّن می‌کند<ref>فقه سیاسی، ج۱، ص۲۴۳.</ref>.<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص ۳۹۵.</ref>
 == منابع ==
@@ خط ۲۳: / خط ۲۳: @@
 == پانویس ==
 {{پانویس}}
+[[رده:اهل کتاب]]