ابدال چه کسانی هستند؟ (پرسش): تفاوت میان نسخهها
جز (جایگزینی متن - '<ref>بامداد بشریت،' به '<ref>مروجی طبسی، محمد جواد، [[بامداد بشریت (کتاب)|بامداد بشری...) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۵: | خط ۵: | ||
| تصویر = 7626626268.jpg | | تصویر = 7626626268.jpg | ||
| اندازه تصویر = 200px | | اندازه تصویر = 200px | ||
| مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[عصر ظهور امام مهدی]] | | مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[عصر ظهور امام مهدی]] / [[یاران امام مهدی]] / [[دستهبندیهای یاران امام مهدی]] | ||
| مدخل اصلی = | |||
| مدخل وابسته = | | مدخل وابسته = | ||
| پاسخدهنده = | | پاسخدهنده = | ||
| پاسخدهندگان = | | پاسخدهندگان = 6 پاسخ | ||
}} | }} | ||
'''[[ابدال]] چه کسانی هستند؟''' یکی از پرسشهای مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که میتوان با عبارتهای متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤالهای مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود. | '''[[ابدال]] چه کسانی هستند؟''' یکی از پرسشهای مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که میتوان با عبارتهای متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤالهای مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود. | ||
خط ۱۹: | خط ۱۸: | ||
[[پرونده:13681056.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[سید جعفر موسوینسب]]]] | [[پرونده:13681056.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[سید جعفر موسوینسب]]]] | ||
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[سید جعفر موسوینسب]]'''، در کتاب ''«[[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]»'' در اینباره گفته است: | ::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[سید جعفر موسوینسب]]'''، در کتاب ''«[[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]»'' در اینباره گفته است: | ||
::::::«اینان [[یاران]] با وفای [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} میباشند که در [[شام]] و در هنگام [[ظهور]] حضرت خود را به [[مکه]] میرسانند و با آن حضرت [[بیعت]] میکنند<ref>المجالس السنیه، جزء ۵، ص ۶۹۹ و بحار ج ۵۲، ص ۳۴۷ و ۳۳۴.</ref>. | ::::::«اینان [[یاران]] با وفای [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} میباشند که در [[شام]] و در هنگام [[ظهور]] [[حضرت]] خود را به [[مکه]] میرسانند و با آن [[حضرت]] [[بیعت]] میکنند<ref>المجالس السنیه، جزء ۵، ص ۶۹۹ و بحار ج ۵۲، ص ۳۴۷ و ۳۳۴.</ref>. | ||
::::::معنای [[ابدال]] چنانکه مرحوم [[طریحی]] در مجمع البحرین میگوید آنان جمعی از [[صالحان]] میباشند که در روی [[زمین]] هستند وقتی یکی از آنان فوت کرد [[خداوند]] بدل او شخص [[صالح]] دیگری را جایگزین او میکند اینها ۴۷ نفر در [[شام]] و یا ۳۰ نفر در جای دیگر هستند<ref>مجمع البحرین، مادة(بدل).</ref>. | ::::::معنای [[ابدال]] چنانکه مرحوم [[طریحی]] در مجمع البحرین میگوید آنان جمعی از [[صالحان]] میباشند که در روی [[زمین]] هستند وقتی یکی از آنان فوت کرد [[خداوند]] بدل او شخص [[صالح]] دیگری را جایگزین او میکند اینها ۴۷ نفر در [[شام]] و یا ۳۰ نفر در جای دیگر هستند<ref>مجمع البحرین، مادة(بدل).</ref>. | ||
::::::و در روایتی است که از [[امام رضا|حضرت رضا]] از [[ابدال]] سؤال شد حضرت فرمودند: [[ابدال]] اوصیای [[پیامبران]] هستند<ref>سفینه، ماده بدل.</ref>. | ::::::و در روایتی است که از [[امام رضا|حضرت رضا]] از [[ابدال]] سؤال شد [[حضرت]] فرمودند: [[ابدال]] اوصیای [[پیامبران]] هستند<ref>سفینه، ماده بدل.</ref>. | ||
::::::و [[امام علی|حضرت علی]] {{ع}} در روایتی دیگر آنان را [[اهل شام]] معرفی میفرمایند<ref>مجمع البحرین، ماده عصب.</ref>»<ref>[[سید جعفر موسوینسب|موسوینسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج۲، ص۱۱۵.</ref>. | ::::::و [[امام علی|حضرت علی]] {{ع}} در روایتی دیگر آنان را [[اهل شام]] معرفی میفرمایند<ref>مجمع البحرین، ماده عصب.</ref>»<ref>[[سید جعفر موسوینسب|موسوینسب، سید جعفر]]، [[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ج۲، ص۱۱۵.</ref>. | ||
خط ۲۸: | خط ۲۷: | ||
{{جمع شدن|۱. حجت الاسلام و المسلمین مروجی طبسی؛}} | {{جمع شدن|۱. حجت الاسلام و المسلمین مروجی طبسی؛}} | ||
[[پرونده:11130.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[محمد جواد مروجی طبسی]]]] | [[پرونده:11130.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[محمد جواد مروجی طبسی]]]] | ||
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[محمد جواد مروجی طبسی]]'''، در کتاب ''«[[بامداد بشریت (کتاب)|بامداد بشریت]]»'' در اینباره گفته است: | ::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[محمد جواد مروجی طبسی]]'''، در کتاب ''«[[بامداد بشریت (کتاب)|بامداد بشریت]]»'' در اینباره گفته است: | ||
::::::«در [[روایات]] و [[احادیث]] [[شیعه]] و [[سنی]]، فراوان | ::::::«در [[روایات]] و [[احادیث]] [[شیعه]] و [[سنی]]، فراوان سخن از [[ابدال]] به میان آمده است و پرسشگران نیز همین سؤالها را از [[معصومان]] داشتهاند (...). [[علامه طریحی]] مینویسد: {{عربی|"الْأَبْدَالُ: قوم من الصالحين لا تخلو الدنيا منهم إذا مات واحد أَبْدَلَ الله مكانه آخر"}}<ref>مجمع البحرین، ص ۴۲۵، ماده بدل.</ref>؛ [[ابدال]] گروهی از [[مردم]] [[صالح]] و نیکوکاریاند که هرگز [[زمین]] از وجودشان خالی نمیشود، هر یک از آنها اجلش فرا رسد و بمیرد، [[خداوند]] شخص دیگری را جایش قرار میدهد". همچنین آورده است: "هریک از آنان بمیرد، یک نفر از دیگر [[مردمان]] به جای او قرار میدهد"<ref>همان.</ref>. | ||
::::::[[خالد بن هیثم فارسی]] گوید: به [[امام رضا]] {{ع}} عرض کردم: [[مردم]] گمان دارند که در روی [[زمین]] گروهی به نام [[ابدال]] وجود دارند، اینان کیانند؟ حضرت در پاسخ فرمود: "راست گفتند. منظور از [[ابدال]] همان [[اوصیا]] و [[جانشینان]] هستند که [[خداوند]] پس از [[مرگ]] و [[رحلت]] هر [[پیامبری]] آنها را بدل و [[جانشین]] او قرار میدهد، تا اینکه به [[حضرت محمد]] {{صل}} آنها را خاتمه داد"<ref>سفینه البحار، ج ۱، ص ۶۴.</ref>. | ::::::[[خالد بن هیثم فارسی]] گوید: به [[امام رضا]] {{ع}} عرض کردم: [[مردم]] [[گمان]] دارند که در روی [[زمین]] گروهی به نام [[ابدال]] وجود دارند، اینان کیانند؟ [[حضرت]] در پاسخ فرمود: "راست گفتند. منظور از [[ابدال]] همان [[اوصیا]] و [[جانشینان]] هستند که [[خداوند]] پس از [[مرگ]] و [[رحلت]] هر [[پیامبری]] آنها را بدل و [[جانشین]] او قرار میدهد، تا اینکه به [[حضرت محمد]] {{صل}} آنها را خاتمه داد"<ref>سفینه البحار، ج ۱، ص ۶۴.</ref>. | ||
::::::و از این [[گفتگو]] روشن میشود که [[ابدال]] [[جانشینان]] [[انبیای الهی]] هستند، همچنان که از دیگر [[روایات]] نیز به دست میآید که منظور از [[ابدال]]، [[امامان]] [[معصوم]] {{عم}} هستند و نیز احتمال دارد که [[یاران خاص]] [[امامان]] {{عم}} باشند<ref>همان.</ref>. | ::::::و از این [[گفتگو]] روشن میشود که [[ابدال]] [[جانشینان]] [[انبیای الهی]] هستند، همچنان که از دیگر [[روایات]] نیز به دست میآید که منظور از [[ابدال]]، [[امامان]] [[معصوم]] {{عم}} هستند و نیز احتمال دارد که [[یاران خاص]] [[امامان]] {{عم}} باشند<ref>همان.</ref>. | ||
::::::مرحوم [[محدث قمی]]، ضمن بیان اینکه مراد از [[ابدال]]، [[امامان]] [[معصوم]] {{عم}} و یا طبق فرموده [[امام رضا]] {{ع}} اوصیای الهی هستند، ابراز [[تردید]] کرده از اینکه شامل [[امامان]] [[معصوم]] {{عم}} باشد، چرا که در دعای [[روایت]] شده از ام [[داوود]] از [[امام صادق]] {{ع}} که در نیمه [[رجب]] وارد شده دلالت دارد که [[ابدال]] غیر از [[امامان]] هستند، اگرچه صراحتی در این خصوص ندارد و ممکن است حمل بر تأکید باشد<ref>سفینه البحار، ج ۱، ص ۶۴.</ref> و دعای مورد نظر این است که حضرت میفرماید: {{عربی|"اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى الْأَبْدَالِ وَ الْأَوْتَادِ وَ السُّيَّاحِ وَ الْعُبَّادِ وَ الْمُخْلِصِينَ وَ الزُّهَّادِ وَ أَهْلِ الْجِدِّ وَ الِاجْتِهَادِ وَ اخْصُصْ مُحَمَّداً وَ أَهْلَ بَيْتِهِ بِأَفْضَلِ صَلَوَاتِكَ وَ أَجْزَلِ كَرَامَاتِكَ..."}}<ref>مفاتیح الجنان، ص ۲۶۴.</ref>. | ::::::مرحوم [[محدث قمی]]، ضمن بیان اینکه مراد از [[ابدال]]، [[امامان]] [[معصوم]] {{عم}} و یا طبق فرموده [[امام رضا]] {{ع}} اوصیای [[الهی]] هستند، ابراز [[تردید]] کرده از اینکه شامل [[امامان]] [[معصوم]] {{عم}} باشد، چرا که در دعای [[روایت]] شده از ام [[داوود]] از [[امام صادق]] {{ع}} که در نیمه [[رجب]] وارد شده دلالت دارد که [[ابدال]] غیر از [[امامان]] هستند، اگرچه صراحتی در این خصوص ندارد و ممکن است حمل بر تأکید باشد<ref>سفینه البحار، ج ۱، ص ۶۴.</ref> و دعای مورد نظر این است که [[حضرت]] میفرماید: {{عربی|"اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى الْأَبْدَالِ وَ الْأَوْتَادِ وَ السُّيَّاحِ وَ الْعُبَّادِ وَ الْمُخْلِصِينَ وَ الزُّهَّادِ وَ أَهْلِ الْجِدِّ وَ الِاجْتِهَادِ وَ اخْصُصْ مُحَمَّداً وَ أَهْلَ بَيْتِهِ بِأَفْضَلِ صَلَوَاتِكَ وَ أَجْزَلِ كَرَامَاتِكَ..."}}<ref>مفاتیح الجنان، ص ۲۶۴.</ref>. | ||
::::::و آنچه که نظریه مرحوم [[محدث قمی]] را تایید میکند، آنکه در برخی [[روایات]]، عدهای از زنان را جزو [[ابدال]] شمردهاند<ref>فردوس الاخبار ج ۱، ص ۱۱۹.</ref> و یا اینکه گفته شده: هر کس چند ویژگی در او باشد، جزو [[ابدال]] شمرده خواهد شد<ref>همان، ج ۲، ص ۸۴.</ref> و یا در پاسخ اینکه [[ابدال]] از کجا به این مرتبه رسیدهاند؟ گفته شده: به وسیله [[جود]] و سخا و [[نصیحت]] و خیرخواهی [[مسلمانان]]<ref>المعجم الکبیر، ج ۱۰، ص ۲۲۴.</ref>. که همه اینها دلالت بر این دارد که [[ابدال]] غیر [[معصومان]] {{عم}} میباشند. | ::::::و آنچه که نظریه مرحوم [[محدث قمی]] را تایید میکند، آنکه در برخی [[روایات]]، عدهای از زنان را جزو [[ابدال]] شمردهاند<ref>فردوس الاخبار ج ۱، ص ۱۱۹.</ref> و یا اینکه گفته شده: هر کس چند ویژگی در او باشد، جزو [[ابدال]] شمرده خواهد شد<ref>همان، ج ۲، ص ۸۴.</ref> و یا در پاسخ اینکه [[ابدال]] از کجا به این مرتبه رسیدهاند؟ گفته شده: به وسیله [[جود]] و سخا و [[نصیحت]] و [[خیرخواهی]] [[مسلمانان]]<ref>المعجم الکبیر، ج ۱۰، ص ۲۲۴.</ref>. که همه اینها دلالت بر این دارد که [[ابدال]] غیر [[معصومان]] {{عم}} میباشند. | ||
::::::و ممکن است در حال حاضر بر خادمان و گروه سی نفری از همراهان [[حضرت مهدی]] {{ع}} منطبق شود. چنانچه [[علامه مجلسی]] از [[امام باقر]] {{ع}} [[نقل]] میکند که فرمود: {{عربی|"لَا بُدَّ لِصَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ مِنْ عُزْلَةٍ وَ لَا بُدَّ فِي عُزْلَتِهِ مِنْ قُوَّةٍ وَ مَا بِثَلَاثِينَ مِنْ وَحْشَةٍ"}}<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۵۳.</ref>؛ "[[صاحب الزمان]] {{ع}} را به ناچار غیبتی است و در آن [[غیبت]]، [[قدرت]] و قوت برای او لازم است که در آن زمان به وسیله سی نفر از همراهانش از [[وحشت]] و تنهایی بیرون میآید، که با تعداد [[ابدال]] کاملاً سازگار است"»<ref>[[محمد جواد مروجی طبسی|مروجی طبسی، محمد جواد]]، [[بامداد بشریت (کتاب)|بامداد بشریت]]، ص ۱۴۱-۱۴۷.</ref>. | ::::::و ممکن است در حال حاضر بر خادمان و گروه سی نفری از همراهان [[حضرت مهدی]] {{ع}} منطبق شود. چنانچه [[علامه مجلسی]] از [[امام باقر]] {{ع}} [[نقل]] میکند که فرمود: {{عربی|"لَا بُدَّ لِصَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ مِنْ عُزْلَةٍ وَ لَا بُدَّ فِي عُزْلَتِهِ مِنْ قُوَّةٍ وَ مَا بِثَلَاثِينَ مِنْ وَحْشَةٍ"}}<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۵۳.</ref>؛ "[[صاحب الزمان]] {{ع}} را به ناچار غیبتی است و در آن [[غیبت]]، [[قدرت]] و [[قوت]] برای او لازم است که در آن زمان به وسیله سی نفر از همراهانش از [[وحشت]] و تنهایی بیرون میآید، که با تعداد [[ابدال]] کاملاً سازگار است"»<ref>[[محمد جواد مروجی طبسی|مروجی طبسی، محمد جواد]]، [[بامداد بشریت (کتاب)|بامداد بشریت]]، ص ۱۴۱-۱۴۷.</ref>. | ||
{{پایان جمع شدن}} | {{پایان جمع شدن}} | ||
{{جمع شدن|۲. حجت الاسلام و المسلمین طاهری؛}} | {{جمع شدن|۲. حجت الاسلام و المسلمین طاهری؛}} | ||
[[پرونده:11562.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[حبیبالله طاهری]]]] | [[پرونده:11562.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[حبیبالله طاهری]]]] | ||
::::::حجت الاسلام و المسلمین دکتر [[حبیبالله طاهری]] در کتاب ''«[[سیمای آفتاب (کتاب)|سیمای آفتاب]]»'' در اینباره گفتهاست: | ::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] دکتر [[حبیبالله طاهری]] در کتاب ''«[[سیمای آفتاب (کتاب)|سیمای آفتاب]]»'' در اینباره گفتهاست: | ||
:::::*«اینان از [[یاران حضرت مهدی]] در [[شام]] هستند که در هنگام [[ظهور]] حضرت خود را به [[مکه]] میرسانند و با آن حضرت [[بیعت]] میکنند<ref> المجالس السنیه، جزء ۵، ص ۶۹۹؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۴۷ و ۳۳۴.</ref>. معنا [[ابدال]]، چنانکه مرحوم [[طریحی]] در "مجمع البحرین" میگوید: آنها جمعی از صالحاناند که همواره در [[زمین]] هستند، وقتی یکی از آنها فوت کرد، [[خداوند]]، بدل او شخص [[صالح]] دیگری را میگذارد. اینها ۴۷ نفر در [[شام]] و یا سی نفر در جای دیگر هستند<ref> مجمع البحرین (ماده بدل).</ref>. | :::::*«اینان از [[یاران حضرت مهدی]] در [[شام]] هستند که در هنگام [[ظهور]] [[حضرت]] خود را به [[مکه]] میرسانند و با آن [[حضرت]] [[بیعت]] میکنند<ref> المجالس السنیه، جزء ۵، ص ۶۹۹؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۴۷ و ۳۳۴.</ref>. معنا [[ابدال]]، چنانکه مرحوم [[طریحی]] در "مجمع البحرین" میگوید: آنها جمعی از صالحاناند که همواره در [[زمین]] هستند، وقتی یکی از آنها فوت کرد، [[خداوند]]، بدل او شخص [[صالح]] دیگری را میگذارد. اینها ۴۷ نفر در [[شام]] و یا سی نفر در جای دیگر هستند<ref> مجمع البحرین (ماده بدل).</ref>. | ||
:::::بنابراین، [[ابدال]]، مردان [[صالح]] و [[مخلص]] و کامل روی [[زمین]] هستند، ضمناً شخصی از [[امام رضا|حضرت رضا]]{{ع}} در مورد [[ابدال]] پرسید، آن جضرت فرمود: [[ابدال]]، اوصیای [[پیامبران]] هستند<ref> سفینة البحار (ماده بدل).</ref>. در کلام [[امام علی|علی]]{{ع}} فرمود: {{عربی|اندازه=140%|"الأَبْدالُ بالشَّامِ، و النُّجَباءُ بِمِصْرَ، و العَصَائِبُ بالعِراقِ"}}<ref> مجمع البحرین (ماده عصب).</ref>»<ref>[[حبیبالله طاهری|طاهری، حبیبالله]]، [[سیمای آفتاب (کتاب)|سیمای آفتاب]]، ص ۲۳۹ - ۲۴۰.</ref>. | :::::بنابراین، [[ابدال]]، مردان [[صالح]] و [[مخلص]] و کامل روی [[زمین]] هستند، ضمناً شخصی از [[امام رضا|حضرت رضا]]{{ع}} در مورد [[ابدال]] پرسید، آن جضرت فرمود: [[ابدال]]، اوصیای [[پیامبران]] هستند<ref> سفینة البحار (ماده بدل).</ref>. در [[کلام]] [[امام علی|علی]]{{ع}} فرمود: {{عربی|اندازه=140%|"الأَبْدالُ بالشَّامِ، و النُّجَباءُ بِمِصْرَ، و العَصَائِبُ بالعِراقِ"}}<ref> مجمع البحرین (ماده عصب).</ref>»<ref>[[حبیبالله طاهری|طاهری، حبیبالله]]، [[سیمای آفتاب (کتاب)|سیمای آفتاب]]، ص ۲۳۹ - ۲۴۰.</ref>. | ||
{{پایان جمع شدن}} | {{پایان جمع شدن}} | ||
خط ۷۳: | خط ۷۲: | ||
==پرسشهای وابسته== | ==پرسشهای وابسته== | ||
{{پرسمان دستهبندیهای یاران امام مهدی}} | |||
==منبعشناسی جامع مهدویت== | ==منبعشناسی جامع مهدویت== |
نسخهٔ ۱۴ ژوئیهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۱:۱۸
ابدال چه کسانی هستند؟ | |
---|---|
موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
مدخل بالاتر | مهدویت / عصر ظهور امام مهدی / یاران امام مهدی / دستهبندیهای یاران امام مهدی |
ابدال چه کسانی هستند؟ یکی از پرسشهای مرتبط به بحث مهدویت است که میتوان با عبارتهای متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤالهای مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
عبارتهای دیگری از این پرسش
پاسخ نخست
- حجت الاسلام و المسلمین سید جعفر موسوینسب، در کتاب «دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان» در اینباره گفته است:
- «اینان یاران با وفای حضرت مهدی (ع) میباشند که در شام و در هنگام ظهور حضرت خود را به مکه میرسانند و با آن حضرت بیعت میکنند[۱].
- معنای ابدال چنانکه مرحوم طریحی در مجمع البحرین میگوید آنان جمعی از صالحان میباشند که در روی زمین هستند وقتی یکی از آنان فوت کرد خداوند بدل او شخص صالح دیگری را جایگزین او میکند اینها ۴۷ نفر در شام و یا ۳۰ نفر در جای دیگر هستند[۲].
- و در روایتی است که از حضرت رضا از ابدال سؤال شد حضرت فرمودند: ابدال اوصیای پیامبران هستند[۳].
- و حضرت علی (ع) در روایتی دیگر آنان را اهل شام معرفی میفرمایند[۴]»[۵].
پاسخهای دیگر
۱. حجت الاسلام و المسلمین مروجی طبسی؛ |
---|
|
۲. حجت الاسلام و المسلمین طاهری؛ |
---|
|
۳. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛ |
---|
|
۴. حجت الاسلام و المسلمین محمدی اشتهاردی؛ |
---|
|
۵. آقای تونهای (پژوهشگر معارف مهدویت)؛ |
---|
|
پرسشهای وابسته
منبعشناسی جامع مهدویت
پانویس
- ↑ المجالس السنیه، جزء ۵، ص ۶۹۹ و بحار ج ۵۲، ص ۳۴۷ و ۳۳۴.
- ↑ مجمع البحرین، مادة(بدل).
- ↑ سفینه، ماده بدل.
- ↑ مجمع البحرین، ماده عصب.
- ↑ موسوینسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۱۱۵.
- ↑ مجمع البحرین، ص ۴۲۵، ماده بدل.
- ↑ همان.
- ↑ سفینه البحار، ج ۱، ص ۶۴.
- ↑ همان.
- ↑ سفینه البحار، ج ۱، ص ۶۴.
- ↑ مفاتیح الجنان، ص ۲۶۴.
- ↑ فردوس الاخبار ج ۱، ص ۱۱۹.
- ↑ همان، ج ۲، ص ۸۴.
- ↑ المعجم الکبیر، ج ۱۰، ص ۲۲۴.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۵۳.
- ↑ مروجی طبسی، محمد جواد، بامداد بشریت، ص ۱۴۱-۱۴۷.
- ↑ المجالس السنیه، جزء ۵، ص ۶۹۹؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۴۷ و ۳۳۴.
- ↑ مجمع البحرین (ماده بدل).
- ↑ سفینة البحار (ماده بدل).
- ↑ مجمع البحرین (ماده عصب).
- ↑ طاهری، حبیبالله، سیمای آفتاب، ص ۲۳۹ - ۲۴۰.
- ↑ ر. ک: متقی هندی، کنز العمال، ج ۱۱، ص ۱۲۵
- ↑ علی اکبر دهخدا، لغتنامه، ابدال
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص۳۱-۳۲.
- ↑ خلیل بن احمد، العین، ج ۸، ص ۴۵
- ↑ " يُبَايِعُ الْقَائِمَ بَيْنَ الرُّكْنِ وَ الْمَقَامِ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ نَيِّفٌ عِدَّةَ أَهْلِ بَدْرٍ فِيهِمُ النُّجَبَاءُ مِنْ أَهْلِ مِصْرَ وَ الْأَبْدَالُ مِنْ أَهْلِ الشَّامِ وَ الْأَخْيَارُ مِنْ أَهْلِ الْعِرَاقِ "؛ طوسی، کتاب الغیبه، ص۴۷۶؛ مفید، الاختصاص، ص۲۰۸؛ مسند ابی یعلی، ج۱۲، ص۲۷۰؛ صحیح ابن حبان، ج۱۵، ص۱۵۹؛ ابن ابی شیبه، کتاب المصنف، ح۱۹۰۷۰؛ عبدالرزاق صنعانی، المصنف، ح۲۰۷۶۹.
- ↑ طریحی، مجمع البحرین، ج ۵، ص ۳۱۹
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، ص۳۱-۳۲.
- ↑ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۴۷۶؛ شیخ مفید، الاختصاص، ص ۲۰۸؛ مسند ابی یعلی، ج ۱۲، ص ۲۷۰؛ صحیح ابن حبان، ج ۱۵، ص ۱۵۹؛ ابن ابی شیبه، کتاب المصنف، ح ۱۹۰۷۰؛ صنعانی، المصنف، ح ۲۰۷۶۹
- ↑ " صَدَقُوا الْأَبْدَالُ هُمُ الْأَوْصِيَاءُ جَعَلَهُمُ اللَّهُ فِي الْأَرْضِ بَدَلَ الْأَنْبِيَاءِ إِذَا رَفَعَ الْأَنْبِيَاءَ وَ خَتَمَ بِمُحَمَّد"؛ طبرسی، الاحتجاج، ج ۲، ص ۴۳۷
- ↑ سلیمیان، خدامراد، انتظار و منتظران، ص ۳۱.
- ↑ المجالس السنیه، ج ۵، ص ۶۹۹ و ۷۰۹
- ↑ مجمع البحرین (ماده بدل).
- ↑ سفینة البحار، ماده بدل.
- ↑ محمدی اشتهاردی، محمد، حضرت مهدی فروغ تابان ولایت، ص ۱۵۱.
- ↑ کنز العمال، ج ۱۲، ص ۱۸۸.
- ↑ همان.
- ↑ سفینة البحار، ماده بدل.
- ↑ مجمع البحرین، ماده بدل.
- ↑ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۴۷.
- ↑ موعودنامه، ص ۵۳.