کارکرد علم غیب معصوم در افضلیت چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-{{پایان جمع شدن}} +}})) |
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-}} {{پاسخ پرسش +}} {{پاسخ پرسش )) |
||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
::::::«یکی از صفات مهم [[امام]] که در علم کلام از آن بحث می‌شود، افضلیت وی بر سایر خلق است. افضلیت گاه به معنای افزون‌تر بودن کرامت و ثواب‌های اخروی امام بر سایر مردم در پیشگاه خداوند است و گاه به معنای برتری در کمالات نفسانی یا صفاتی که شرط امامت است. متکلمان امامیه هر دو معنا را از شرایط امام می‌دانند؛ چرا که اولا هر کس در امری امام دیگران باشد باید در آن امر افضل از آنها باشد و چون خلیفه [[پیامبر]]{{صل}} ریاست عامه در تمام امور دین و دنیا را بر عهده دارد باید در تمام امور دینی و دنیوی افضل از سایر مردم باشد و ثانیا اگر یکی از مأمومین از امام افضل باشد، منجر به تقدیم و ترجیح مفضول بر افضل می‌گردد که عقلا قبیح است. و خداوند که جعل امام به‌دست اوست، مرتکب عمل قبیح نمی‌شود. اما متکلمان [[اهل سنت]] بدلیل افضل نبودن خلفایشان تلاش ناموفقی در انکار این اصل یا مصلحت نبودنِ آن نموده‌اند<ref>[[علی رضا نجف زاده]]، مقاله «[[افضلیت امام از دیدگاه فرق کلامی (مقاله)|افضلیت امام از دیدگاه فرق کلامی]]»</ref> این مسئله چنان مهم است که [[امام علی]]{{ع}} جهت اثبات حق ولایت و رهبری خویش و عدم مشروعیت خلافت کسانی که پس از پیامبر{{صل}} حکومت را غصب نمودند، بارها به افضلیت خویش استناد نمودند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به خطبه‌های: ۲، ۳۷، ۱۰۹، ۱۴۴، ۱۵۴، ۱۶۲، ۱۷۲، ۱۷۳، ۱۹۷، ۲۱۷، ۲۳۹ و ۱۹۲ (خطبه قاصعه) از نهج البلاغه صبحی صالح.</ref> افضلیت در ایمان، ثواب، عبادت، شجاعت، سیاست، زهد، تقوا و سایر کمالات، نتیجه برتری در علم و عصمت است؛ چرا که این دو وصف سر چشمه همه کمالات‌اند و کسی که عصمت مطلق و علم حقیقی فراوانی به خدا و خلق داشته باشد، بیشترین خوف و رجا را از خداوند دارد، از هیچ مخلوقی نمی‌هراسد، به دنیا دل نمی‌بندد و غفلت از یاد پروردگار در او راه ندارد، از این رو کمیت و کیفیت و ثواب عباداتش هم بیش از دیگران خواهد بود و با توجه به اینکه در بحث‌های گذشته رابطه وثیق علم و عصمت بیان گردید، روشن می‌گردد که [[ائمه]]{{عم}} از آن جهت که صاحب [[علم غیب]] فراوان بوده و دامنه علم حقیقی ایشان چنان است که تمام دانش دیگران به یک قطره از دریای آنها می‌ماند، عصمتشان در بالاترین رتبه پاکی ممکن برای مخلوق بوده و در نتیجه، در افضلیت سرآمد جمیع مخلوقات از جن و انس و مَلَک می‌باشند. بنابراین [[علم غیب]] گسترده [[ائمه]]{{عم}} سند افضلیت ایشان می‌باشد. چنانچه در روایات مشاهده می‌کنیم که [[پیامبر]]{{صل}} جهت اثبات برتری علی{{ع}} از تعابیری مانند {{عربی|" أَفْضَلُكُمْ، أَقْدَمُكُمْ إِسْلَاماً، أَوْفَرُكُمْ إِيمَاناً، أَكْثَرُكُمْ عِلْماً، أَرْجَحُكُمْ حِلْماً، أَشَدُّكُمْ لِلَّهِ غَضَباً، أَشَدُّكُمْ نِكَايَةً فِي الْغَزْوِ وَ الْجِهَادِ ، أَعْظَمُكُمْ عِنْدَ اللَّهِ مَزِيَّة"}}<ref>محمد طوسی، الأمالی، ص۲۵۱، المجلس التاسع.</ref> استفاده نمودند و آیه {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُوْلَئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّةِ}}<ref>«بی‌گمان آنانکه ایمان آورده‌اند و کردارهایی شایسته کرده‌اند، بهترین آفریدگانند»؛ سوره بینة، آیه۷.</ref> در شأن ایشان نازل گردید. و معلوم است که میزان ایمان و عمل صالح بستگی شدیدی به علم حقیقی دارد<ref>(منسوب به امام جعفر بن محمد، مصباح الشریعة، ص۲۰ و ۸۲؛ کلینی، محمد، الکافی، ج۱، ص۴۸ و ج۲، ص۴۲؛ [[محمد صدرالدین شیرازى]]، شرح أصول الکافی، ج۲، ص۱۲۷.</ref>»<ref>[[کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان (پایان‌نامه)|کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان]]، ص۵۵ و ۵۶.</ref>. | ::::::«یکی از صفات مهم [[امام]] که در علم کلام از آن بحث می‌شود، افضلیت وی بر سایر خلق است. افضلیت گاه به معنای افزون‌تر بودن کرامت و ثواب‌های اخروی امام بر سایر مردم در پیشگاه خداوند است و گاه به معنای برتری در کمالات نفسانی یا صفاتی که شرط امامت است. متکلمان امامیه هر دو معنا را از شرایط امام می‌دانند؛ چرا که اولا هر کس در امری امام دیگران باشد باید در آن امر افضل از آنها باشد و چون خلیفه [[پیامبر]]{{صل}} ریاست عامه در تمام امور دین و دنیا را بر عهده دارد باید در تمام امور دینی و دنیوی افضل از سایر مردم باشد و ثانیا اگر یکی از مأمومین از امام افضل باشد، منجر به تقدیم و ترجیح مفضول بر افضل می‌گردد که عقلا قبیح است. و خداوند که جعل امام به‌دست اوست، مرتکب عمل قبیح نمی‌شود. اما متکلمان [[اهل سنت]] بدلیل افضل نبودن خلفایشان تلاش ناموفقی در انکار این اصل یا مصلحت نبودنِ آن نموده‌اند<ref>[[علی رضا نجف زاده]]، مقاله «[[افضلیت امام از دیدگاه فرق کلامی (مقاله)|افضلیت امام از دیدگاه فرق کلامی]]»</ref> این مسئله چنان مهم است که [[امام علی]]{{ع}} جهت اثبات حق ولایت و رهبری خویش و عدم مشروعیت خلافت کسانی که پس از پیامبر{{صل}} حکومت را غصب نمودند، بارها به افضلیت خویش استناد نمودند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به خطبه‌های: ۲، ۳۷، ۱۰۹، ۱۴۴، ۱۵۴، ۱۶۲، ۱۷۲، ۱۷۳، ۱۹۷، ۲۱۷، ۲۳۹ و ۱۹۲ (خطبه قاصعه) از نهج البلاغه صبحی صالح.</ref> افضلیت در ایمان، ثواب، عبادت، شجاعت، سیاست، زهد، تقوا و سایر کمالات، نتیجه برتری در علم و عصمت است؛ چرا که این دو وصف سر چشمه همه کمالات‌اند و کسی که عصمت مطلق و علم حقیقی فراوانی به خدا و خلق داشته باشد، بیشترین خوف و رجا را از خداوند دارد، از هیچ مخلوقی نمی‌هراسد، به دنیا دل نمی‌بندد و غفلت از یاد پروردگار در او راه ندارد، از این رو کمیت و کیفیت و ثواب عباداتش هم بیش از دیگران خواهد بود و با توجه به اینکه در بحث‌های گذشته رابطه وثیق علم و عصمت بیان گردید، روشن می‌گردد که [[ائمه]]{{عم}} از آن جهت که صاحب [[علم غیب]] فراوان بوده و دامنه علم حقیقی ایشان چنان است که تمام دانش دیگران به یک قطره از دریای آنها می‌ماند، عصمتشان در بالاترین رتبه پاکی ممکن برای مخلوق بوده و در نتیجه، در افضلیت سرآمد جمیع مخلوقات از جن و انس و مَلَک می‌باشند. بنابراین [[علم غیب]] گسترده [[ائمه]]{{عم}} سند افضلیت ایشان می‌باشد. چنانچه در روایات مشاهده می‌کنیم که [[پیامبر]]{{صل}} جهت اثبات برتری علی{{ع}} از تعابیری مانند {{عربی|" أَفْضَلُكُمْ، أَقْدَمُكُمْ إِسْلَاماً، أَوْفَرُكُمْ إِيمَاناً، أَكْثَرُكُمْ عِلْماً، أَرْجَحُكُمْ حِلْماً، أَشَدُّكُمْ لِلَّهِ غَضَباً، أَشَدُّكُمْ نِكَايَةً فِي الْغَزْوِ وَ الْجِهَادِ ، أَعْظَمُكُمْ عِنْدَ اللَّهِ مَزِيَّة"}}<ref>محمد طوسی، الأمالی، ص۲۵۱، المجلس التاسع.</ref> استفاده نمودند و آیه {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُوْلَئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّةِ}}<ref>«بی‌گمان آنانکه ایمان آورده‌اند و کردارهایی شایسته کرده‌اند، بهترین آفریدگانند»؛ سوره بینة، آیه۷.</ref> در شأن ایشان نازل گردید. و معلوم است که میزان ایمان و عمل صالح بستگی شدیدی به علم حقیقی دارد<ref>(منسوب به امام جعفر بن محمد، مصباح الشریعة، ص۲۰ و ۸۲؛ کلینی، محمد، الکافی، ج۱، ص۴۸ و ج۲، ص۴۲؛ [[محمد صدرالدین شیرازى]]، شرح أصول الکافی، ج۲، ص۱۲۷.</ref>»<ref>[[کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان (پایان‌نامه)|کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان]]، ص۵۵ و ۵۶.</ref>. | ||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. آقای دکتر تورانی و خانم خطیبی؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. آقای دکتر تورانی و خانم خطیبی؛ | ||
نسخهٔ ۲۴ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۰۰:۰۷
| کارکرد علم غیب معصوم در افضلیت چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ علم غیب |
| مدخل اصلی | علم غیب |
کارکرد علم غیب معصوم در افضلیت چیست؟ یکی از سؤال‌های مصداقی پرسشی تحت عنوان «کارکردهای علم غیب در صفات معصومان چیست؟» است. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علم غیب مراجعه شود.
عبارت‌های دیگری از این پرسش
پاسخ نخست
- آیت‌الله سید علی حسینی میلانی در کتاب «با پیشوایان هدایتگر» در این‌باره گفته‌است:
- «و ارزش علم چنان است که با وجود اعلم عقل اجازه تقدم غیر اعلم را نمی‌دهد، و قانون "قبح تقدم مفضول بر فاضل" را عقلا در هر بایی پذیرفته‌اند. و از این رو در مباحث نبوت و امامت مقرر شده که پیامبر و امام بایستی آگاه‌ترین مردم در عصر خود باشد؛ چرا که با وجود فرد افضل در جامود، نباید غیر افضل، مقدم شود و اگر کسی او را مقدم بردارند، کاز قبیحی انجاء نزرانده است چون شم است به فاضل و جامعه و فضیلت و هم به خود مفضول»[۱].
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
| ۱. آیت‌الله شریعتمدار جزایری؛ |
|---|
 |
| ۲. آیت‌الله شریعتمدار جزایری؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین سید محمود جزائری در پایان‌نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان «کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان» در این‌باره گفته است:
|
| ۳. آقای دکتر تورانی و خانم خطیبی؛ |
|---|
|
آقای دکتر اعلا تورانی و خانم زهرا خطیبی در مقاله «علم امام در آینه حکمت متعالیه» در این‌باره گفته‌اند:
|
پرسش‌های مصداقی همطراز
پرسش‌های وابسته
منبع‌شناسی جامع علم غیب معصوم
پانویس
- ↑ با پیشوایان هدایتگر، ج۱، ص ۱۲۷.
- ↑ مقاله امام حسین و علم شهادت
- ↑ علی رضا نجف زاده، مقاله «افضلیت امام از دیدگاه فرق کلامی»
- ↑ برای نمونه نگاه کنید به خطبه‌های: ۲، ۳۷، ۱۰۹، ۱۴۴، ۱۵۴، ۱۶۲، ۱۷۲، ۱۷۳، ۱۹۷، ۲۱۷، ۲۳۹ و ۱۹۲ (خطبه قاصعه) از نهج البلاغه صبحی صالح.
- ↑ محمد طوسی، الأمالی، ص۲۵۱، المجلس التاسع.
- ↑ «بی‌گمان آنانکه ایمان آورده‌اند و کردارهایی شایسته کرده‌اند، بهترین آفریدگانند»؛ سوره بینة، آیه۷.
- ↑ (منسوب به امام جعفر بن محمد، مصباح الشریعة، ص۲۰ و ۸۲؛ کلینی، محمد، الکافی، ج۱، ص۴۸ و ج۲، ص۴۲؛ محمد صدرالدین شیرازى، شرح أصول الکافی، ج۲، ص۱۲۷.
- ↑ کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان، ص۵۵ و ۵۶.
- ↑ مظفر، پژوهشی در باب علم امام، ص۱۲۹.
- ↑ اوجاقی، علم امام از ديدگاه کلام امامیه، ص۸۳.
- ↑ علم امام در آینه حکمت متعالیه، ص ۵۲.