حضور امام در حج‌: تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۷: خط ۷:
بهره‌گیری از فرصت‌های کم نظیر این ایام هم با حضور آنان، بهتر و بیشتر میسّر است. [[امامان]] [[شیعه]]{{عم}} در مراسم [[حج]]، فراوان حضور می‌یافتند. سفرهای متعدّد و پیاده [[امام حسن|امام حسن مجتبی]]{{ع}} به [[زیارت]] [[خانه خدا]]<ref>کشف الغمه، اربلی، ج۲، ص۱۸۳؛ سفینه البحار، ج۲، ماده "حسن".</ref> و حضور [[امام سجاد|امام زین العابدین]]{{ع}} در [[حج]] و [[شعر]] معروف [[فرزدق]] درباره آن [[حضرت]]، در پیش روی [[خلیفه]] [[فاسق]]، هشام بن [[عبدالملک]]، و همچنین مسافرت‌های [[ائمه]] دیگر و حضورشان در [[حج]]، زمینه این [[دیدارها]] را فراهم می‌‌کرده است<ref> اعیان الشیعه چاپ بیروت، ج۱۰، ص۲۶۹.</ref> <ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ زیارت (کتاب)|فرهنگ زیارت]]، ص۱۴۵-۱۴۷.</ref>.  
بهره‌گیری از فرصت‌های کم نظیر این ایام هم با حضور آنان، بهتر و بیشتر میسّر است. [[امامان]] [[شیعه]]{{عم}} در مراسم [[حج]]، فراوان حضور می‌یافتند. سفرهای متعدّد و پیاده [[امام حسن|امام حسن مجتبی]]{{ع}} به [[زیارت]] [[خانه خدا]]<ref>کشف الغمه، اربلی، ج۲، ص۱۸۳؛ سفینه البحار، ج۲، ماده "حسن".</ref> و حضور [[امام سجاد|امام زین العابدین]]{{ع}} در [[حج]] و [[شعر]] معروف [[فرزدق]] درباره آن [[حضرت]]، در پیش روی [[خلیفه]] [[فاسق]]، هشام بن [[عبدالملک]]، و همچنین مسافرت‌های [[ائمه]] دیگر و حضورشان در [[حج]]، زمینه این [[دیدارها]] را فراهم می‌‌کرده است<ref> اعیان الشیعه چاپ بیروت، ج۱۰، ص۲۶۹.</ref> <ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ زیارت (کتاب)|فرهنگ زیارت]]، ص۱۴۵-۱۴۷.</ref>.  


"[[یحیی بن یسار]]" [[نقل]] می‌‌کند که: "ما [[حج]] گزاردیم، گذارمان به [[امام صادق]]{{ع}} افتاد. آن [[حضرت]] فرمود: ای حاجیانِ [[خانه خدا]]! ای [[زائران]] [[قبر]] [[پیامبر خاتم|رسول الله]]{{صل}}! ای [[پیروان]] [[آل]] [[محمّد]]!.. گوارایتان باد!»..<ref> وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۲۶۱ {{عربی|«حاجّ بیت الله و زوار قبر نبیّه و شیعه آل محمد! هنیئاً لکم»}}</ref>. که می‌‌رساند [[امام]]، علاوه بر حضور، برخوردهای [[تبلیغی]] هم داشته است. علاوه بر [[عصر حضور]] [[ائمه]]، در [[عصر غیبت]] هم- بنا به برخی [[روایات]]- [[حضرت]] [[حجّت]] همه ساله در مراسم شرکت می‌کند، هرچند به صورتی ناشناس که [[مردم]] عادی متوجه آن نمی‌شوند. [[محمد بن عثمان]]- یکی از [[سفرای چهارگانه]] و [[نایب خاص]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}}- گفته است:  {{عربی|«واللّه إنّ صاحبَ هذا الأمر یحضُر الموسِمَ کلّ سَنهٍ فَیری الناسَ وَیعرِفهم ویَرونَهُ ولایَعرفونه»}}}<ref> بحار الأنوار، ج۵۲، ص ۱۵۲، حدیث۴.</ref>. که گویای حضور همه ساله [[امام مهدی| امام عصر]]{{ع}} در موسم [[حج]] است، به نحوی که [[مردم]] را می‌بیند و می‌شناسد و [[مردم]] او را می‌بینند ولی نمی‌شناسند. [[امام صادق]]{{ع}} فرموده است: {{عربی|«یَفقدُ الناسُ امامهم، یَشهدُ الموسم فَیراهُم وَلا یَرَونَهُ»}} آن را می‌بیند و لی آنان وی را نمی‌بینند. و به عبارتی دیگر از [[امام صادق]]{{ع}} این‌گونه [[نقل]] شده است: {{عربی|«یَشْهَدُ المَواسِمَ، یَرَی النّاسَ ولا یَرَوْنَهُ»}}<ref>اصول کافی، ج۱، ص ۳۳۷و ۳۳۹، حدیث۶؛ بحار الأنوار، ج۵۲، ص ۱۵۱؛ غیبت نعمانی ترجمه، چاپ دارالکتب الاسلامیه ۱۳۶۲شمسی، ص ۲۰۴.</ref>.  [[مردم]] [[امام]] خویش را از دست می‌‌دهند- در [[عصر غیبت]]- و او در موسم حضور می‌یابد و آنان را می‌بیند و لی آنان وی را نمی‌بینند. و به عبارتی دیگر از [[امام صادق]]{{ع}} اینگونه [[نقل]] شده است: {{عربی|«یَشْهَدُ المَواسِمَ، یَرَی النّاسَ ولا یَرَوْنَهُ»}}<ref>بحار الأنوار، ج۵۲، ص۱۵۶، حدیث۱۶.</ref>  که به همان معناست<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ زیارت (کتاب)|فرهنگ زیارت]]، ص۱۴۵-۱۴۷.</ref>.  
"[[یحیی بن یسار]]" [[نقل]] می‌‌کند که: "ما [[حج]] گزاردیم، گذارمان به [[امام صادق]]{{ع}} افتاد. آن [[حضرت]] فرمود: ای حاجیانِ [[خانه خدا]]! ای [[زائران]] [[قبر]] [[پیامبر خاتم|رسول الله]]{{صل}}! ای [[پیروان]] [[آل]] [[محمّد]]!.. گوارایتان باد!»..<ref> وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۲۶۱ {{عربی|«حاجّ بیت الله و زوار قبر نبیّه و شیعه آل محمد! هنیئاً لکم»}}</ref>. که می‌‌رساند [[امام]]، علاوه بر حضور، برخوردهای [[تبلیغی]] هم داشته است. علاوه بر [[عصر حضور]] [[ائمه]]، در [[عصر غیبت]] هم- بنا به برخی [[روایات]]- [[حضرت]] [[حجّت]] همه ساله در مراسم شرکت می‌کند، هرچند به صورتی ناشناس که [[مردم]] عادی متوجه آن نمی‌شوند. [[محمد بن عثمان]]- یکی از [[سفرای چهارگانه]] و [[نایب خاص]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}}- گفته است:  {{عربی|"واللّه إنّ صاحبَ هذا الأمر یحضُر الموسِمَ کلّ سَنهٍ فَیری الناسَ وَیعرِفهم ویَرونَهُ ولایَعرفونه"}}<ref> بحار الأنوار، ج۵۲، ص ۱۵۲، حدیث۴.</ref>. که گویای حضور همه ساله [[امام مهدی| امام عصر]]{{ع}} در موسم [[حج]] است، به نحوی که [[مردم]] را می‌بیند و می‌شناسد و [[مردم]] او را می‌بینند ولی نمی‌شناسند. [[امام صادق]]{{ع}} فرموده است: {{عربی|«یَفقدُ الناسُ امامهم، یَشهدُ الموسم فَیراهُم وَلا یَرَونَهُ»}} آن را می‌بیند و لی آنان وی را نمی‌بینند. و به عبارتی دیگر از [[امام صادق]]{{ع}} این‌گونه [[نقل]] شده است: {{عربی|«یَشْهَدُ المَواسِمَ، یَرَی النّاسَ ولا یَرَوْنَهُ»}}<ref>اصول کافی، ج۱، ص ۳۳۷و ۳۳۹، حدیث۶؛ بحار الأنوار، ج۵۲، ص ۱۵۱؛ غیبت نعمانی ترجمه، چاپ دارالکتب الاسلامیه ۱۳۶۲شمسی، ص ۲۰۴.</ref>.  [[مردم]] [[امام]] خویش را از دست می‌‌دهند- در [[عصر غیبت]]- و او در موسم حضور می‌یابد و آنان را می‌بیند و لی آنان وی را نمی‌بینند. و به عبارتی دیگر از [[امام صادق]]{{ع}} اینگونه [[نقل]] شده است: {{عربی|«یَشْهَدُ المَواسِمَ، یَرَی النّاسَ ولا یَرَوْنَهُ»}}<ref>بحار الأنوار، ج۵۲، ص۱۵۶، حدیث۱۶.</ref>  که به همان معناست<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ زیارت (کتاب)|فرهنگ زیارت]]، ص۱۴۵-۱۴۷.</ref>.  


تماس با [[امام]] در [[حج]]، اگر به عنوانِ متمّم [[حج]] و مایه تمامیت و کمال این [[فریضه الهی]] بزرگ شمرده شده است، باید با فراهم بودن زمینه‌اش از سوی خود [[ائمه]] باشد. اینکه [[امام باقر]]{{ع}} فرموده است: {{عربی|«تمامُ الحجِّ لقاء الامام»}}<ref>وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۲۵۴، حدیث ۸ و ۱۲؛ نور الثقلین، ج ۱، ص ۱۸۳؛ بحار الأنوار، ج۹۶، ص ۳۷۴.</ref> خود آن [[حضرت]] هم در مراسم و مواقف [[حج]]، حضور می‌یافته است تا امکان این برخورد و [[دیدار]]، میسّر باشد. گرچه عملًا، به خاطر شرایط خاص [[اجتماعی]] و [[سیاسی]]، این عمل به صورت ایده‌آل و مطلوب انجام نمی‌گرفت. خودِ همین تماس، چه بسا زمینه ساز پایه ریزی تشکیلات بوده، و برخوردها و رابطه‌ها و [[شناخت]] نیروها و به‌کارگیری عناصر مفید را در جهت برنامه‌ها، از فواید جنبی یا اصلی این «[[لقاء]] الامام» بوده است. این ایجاد رابطه، حتی به صورتِ غیرمستقیم و با واسطه هم [[زمینه‌سازی]] می‌‌شد و پیوند غیرحضوری با [[مکتب]] [[اهل بیت]]{{عم}} و خطّ [[فکری]] [[ائمه]]، فراهم می‌گشت. مردمی که از اقصی نقاط [[ممالک اسلامی]] آمده‌اند، می‌بایست در آن ازدحام و شلوغی و حال و هوای [[مناجات]] و [[عبادت]] و [[مناسک]] و... راهی هم به خطّ [[ائمه]] پیدا کنند، که تصحیح کننده [[نظام فکری]] و [[عقیدتی]]، و جهت بخشِ [[ایمان]] و عمل [[مردم]] در مسیر [[حق]] است. [[وصیّت]] [[امام باقر]]{{ع}} را برای اقامه [[عزاداری]] و [[ندبه]] بر آن [[حضرت]] به مدّت ده سال در [[منا]]، نشان دهنده حضور [[ائمه]]، حتی در این شکل، در [[فریضه]] [[حج]] و [[هدایت]] و [[رهبری فکری]]- مرامی مردمی است. یعنی نشان دادن راه، و [[نصب]] علامت و چراغ [[راهنما]] و یادآوریِ اینکه چگونه می‌توان سراغ [[ائمه]] رفت و آنان را فراموش نکرد<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ زیارت (کتاب)|فرهنگ زیارت]]، ص۱۴۵-۱۴۷.</ref>.
تماس با [[امام]] در [[حج]]، اگر به عنوانِ متمّم [[حج]] و مایه تمامیت و کمال این [[فریضه الهی]] بزرگ شمرده شده است، باید با فراهم بودن زمینه‌اش از سوی خود [[ائمه]] باشد. اینکه [[امام باقر]]{{ع}} فرموده است: {{عربی|«تمامُ الحجِّ لقاء الامام»}}<ref>وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۲۵۴، حدیث ۸ و ۱۲؛ نور الثقلین، ج ۱، ص ۱۸۳؛ بحار الأنوار، ج۹۶، ص ۳۷۴.</ref> خود آن [[حضرت]] هم در مراسم و مواقف [[حج]]، حضور می‌یافته است تا امکان این برخورد و [[دیدار]]، میسّر باشد. گرچه عملًا، به خاطر شرایط خاص [[اجتماعی]] و [[سیاسی]]، این عمل به صورت ایده‌آل و مطلوب انجام نمی‌گرفت. خودِ همین تماس، چه بسا زمینه ساز پایه ریزی تشکیلات بوده، و برخوردها و رابطه‌ها و [[شناخت]] نیروها و به‌کارگیری عناصر مفید را در جهت برنامه‌ها، از فواید جنبی یا اصلی این «[[لقاء]] الامام» بوده است. این ایجاد رابطه، حتی به صورتِ غیرمستقیم و با واسطه هم [[زمینه‌سازی]] می‌‌شد و پیوند غیرحضوری با [[مکتب]] [[اهل بیت]]{{عم}} و خطّ [[فکری]] [[ائمه]]، فراهم می‌گشت. مردمی که از اقصی نقاط [[ممالک اسلامی]] آمده‌اند، می‌بایست در آن ازدحام و شلوغی و حال و هوای [[مناجات]] و [[عبادت]] و [[مناسک]] و... راهی هم به خطّ [[ائمه]] پیدا کنند، که تصحیح کننده [[نظام فکری]] و [[عقیدتی]]، و جهت بخشِ [[ایمان]] و عمل [[مردم]] در مسیر [[حق]] است. [[وصیّت]] [[امام باقر]]{{ع}} را برای اقامه [[عزاداری]] و [[ندبه]] بر آن [[حضرت]] به مدّت ده سال در [[منا]]، نشان دهنده حضور [[ائمه]]، حتی در این شکل، در [[فریضه]] [[حج]] و [[هدایت]] و [[رهبری فکری]]- مرامی مردمی است. یعنی نشان دادن راه، و [[نصب]] علامت و چراغ [[راهنما]] و یادآوریِ اینکه چگونه می‌توان سراغ [[ائمه]] رفت و آنان را فراموش نکرد<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ زیارت (کتاب)|فرهنگ زیارت]]، ص۱۴۵-۱۴۷.</ref>.

نسخهٔ ‏۲۸ مارس ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۴۸

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث امام و حج است.

رابطه حضور امام در حج با زیارت

وقتی دیدار با امام در موسم حج، ضرورتی بزرگ و تکلیفی کامل کننده فریضه حج باشد، طبیعتاً باید امکان این دیدار هم باشد و امام هم در حج حضور داشته باشد. هم حضور فکری و فرهنگی و تبلیغی، هم حضور شخصی و عینی. حضور یافتن ائمه در مراسم حج، نشانه دیگری از اهمیت سیاسی این تجمع عبادی است.

بهره‌گیری از فرصت‌های کم نظیر این ایام هم با حضور آنان، بهتر و بیشتر میسّر است. امامان شیعه(ع) در مراسم حج، فراوان حضور می‌یافتند. سفرهای متعدّد و پیاده امام حسن مجتبی(ع) به زیارت خانه خدا[۱] و حضور امام زین العابدین(ع) در حج و شعر معروف فرزدق درباره آن حضرت، در پیش روی خلیفه فاسق، هشام بن عبدالملک، و همچنین مسافرت‌های ائمه دیگر و حضورشان در حج، زمینه این دیدارها را فراهم می‌‌کرده است[۲] [۳].

"یحیی بن یسار" نقل می‌‌کند که: "ما حج گزاردیم، گذارمان به امام صادق(ع) افتاد. آن حضرت فرمود: ای حاجیانِ خانه خدا! ای زائران قبر رسول الله(ص)! ای پیروان آل محمّد!.. گوارایتان باد!»..[۴]. که می‌‌رساند امام، علاوه بر حضور، برخوردهای تبلیغی هم داشته است. علاوه بر عصر حضور ائمه، در عصر غیبت هم- بنا به برخی روایات- حضرت حجّت همه ساله در مراسم شرکت می‌کند، هرچند به صورتی ناشناس که مردم عادی متوجه آن نمی‌شوند. محمد بن عثمان- یکی از سفرای چهارگانه و نایب خاص امام زمان(ع)- گفته است: "واللّه إنّ صاحبَ هذا الأمر یحضُر الموسِمَ کلّ سَنهٍ فَیری الناسَ وَیعرِفهم ویَرونَهُ ولایَعرفونه"[۵]. که گویای حضور همه ساله امام عصر(ع) در موسم حج است، به نحوی که مردم را می‌بیند و می‌شناسد و مردم او را می‌بینند ولی نمی‌شناسند. امام صادق(ع) فرموده است: «یَفقدُ الناسُ امامهم، یَشهدُ الموسم فَیراهُم وَلا یَرَونَهُ» آن را می‌بیند و لی آنان وی را نمی‌بینند. و به عبارتی دیگر از امام صادق(ع) این‌گونه نقل شده است: «یَشْهَدُ المَواسِمَ، یَرَی النّاسَ ولا یَرَوْنَهُ»[۶]. مردم امام خویش را از دست می‌‌دهند- در عصر غیبت- و او در موسم حضور می‌یابد و آنان را می‌بیند و لی آنان وی را نمی‌بینند. و به عبارتی دیگر از امام صادق(ع) اینگونه نقل شده است: «یَشْهَدُ المَواسِمَ، یَرَی النّاسَ ولا یَرَوْنَهُ»[۷] که به همان معناست[۸].

تماس با امام در حج، اگر به عنوانِ متمّم حج و مایه تمامیت و کمال این فریضه الهی بزرگ شمرده شده است، باید با فراهم بودن زمینه‌اش از سوی خود ائمه باشد. اینکه امام باقر(ع) فرموده است: «تمامُ الحجِّ لقاء الامام»[۹] خود آن حضرت هم در مراسم و مواقف حج، حضور می‌یافته است تا امکان این برخورد و دیدار، میسّر باشد. گرچه عملًا، به خاطر شرایط خاص اجتماعی و سیاسی، این عمل به صورت ایده‌آل و مطلوب انجام نمی‌گرفت. خودِ همین تماس، چه بسا زمینه ساز پایه ریزی تشکیلات بوده، و برخوردها و رابطه‌ها و شناخت نیروها و به‌کارگیری عناصر مفید را در جهت برنامه‌ها، از فواید جنبی یا اصلی این «لقاء الامام» بوده است. این ایجاد رابطه، حتی به صورتِ غیرمستقیم و با واسطه هم زمینه‌سازی می‌‌شد و پیوند غیرحضوری با مکتب اهل بیت(ع) و خطّ فکری ائمه، فراهم می‌گشت. مردمی که از اقصی نقاط ممالک اسلامی آمده‌اند، می‌بایست در آن ازدحام و شلوغی و حال و هوای مناجات و عبادت و مناسک و... راهی هم به خطّ ائمه پیدا کنند، که تصحیح کننده نظام فکری و عقیدتی، و جهت بخشِ ایمان و عمل مردم در مسیر حق است. وصیّت امام باقر(ع) را برای اقامه عزاداری و ندبه بر آن حضرت به مدّت ده سال در منا، نشان دهنده حضور ائمه، حتی در این شکل، در فریضه حج و هدایت و رهبری فکری- مرامی مردمی است. یعنی نشان دادن راه، و نصب علامت و چراغ راهنما و یادآوریِ اینکه چگونه می‌توان سراغ ائمه رفت و آنان را فراموش نکرد[۱۰].

ایام منا، که روز عید و سرور و برکت است، نه گریه و اندوه و اشک، وقتی در جمع حجاج، گریه سر داده می‌شود، توجه‌ها به سوی آن کانون جلب می‌شود. و «... این خبر را مردم، پس از بازگشت به محل‌های خود، به آنها که از این مواقف دورند نقل می‌کنند و از این طریق، به غائبین هم می‌رسد و حجت بر مردم تمام می‌شود. دیگر کسی نمی‌تواند عذر و بهانه آورد که نمی‌توانسته به شهری که اقامتگاه حجت خدا است دسترسی پیدا کند، یا کسی از حجت خدا به او خبری بدهد، یا بگوید که دعوت امام و گمراهی مخالفانش را نشناختم. در این حال اغلب چنین است که دیگر جاهل قاصر و بی خبری باقی نمی‌ماند...»[۱۱][۱۲].

جستارهای وابسته

منابع

  1. محدثی، جواد، فرهنگ زیارت

پانویس

  1. ↑ کشف الغمه، اربلی، ج۲، ص۱۸۳؛ سفینه البحار، ج۲، ماده "حسن".
  2. ↑ اعیان الشیعه چاپ بیروت، ج۱۰، ص۲۶۹.
  3. ↑ محدثی، جواد، فرهنگ زیارت، ص۱۴۵-۱۴۷.
  4. ↑ وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۲۶۱ «حاجّ بیت الله و زوار قبر نبیّه و شیعه آل محمد! هنیئاً لکم»
  5. ↑ بحار الأنوار، ج۵۲، ص ۱۵۲، حدیث۴.
  6. ↑ اصول کافی، ج۱، ص ۳۳۷و ۳۳۹، حدیث۶؛ بحار الأنوار، ج۵۲، ص ۱۵۱؛ غیبت نعمانی ترجمه، چاپ دارالکتب الاسلامیه ۱۳۶۲شمسی، ص ۲۰۴.
  7. ↑ بحار الأنوار، ج۵۲، ص۱۵۶، حدیث۱۶.
  8. ↑ محدثی، جواد، فرهنگ زیارت، ص۱۴۵-۱۴۷.
  9. ↑ وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۲۵۴، حدیث ۸ و ۱۲؛ نور الثقلین، ج ۱، ص ۱۸۳؛ بحار الأنوار، ج۹۶، ص ۳۷۴.
  10. ↑ محدثی، جواد، فرهنگ زیارت، ص۱۴۵-۱۴۷.
  11. ↑ مقتل الحسین، عبدالرزاق المقرّم، ص۱۰۷.
  12. ↑ محدثی، جواد، فرهنگ زیارت، ص۱۴۵-۱۴۷.
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=حضور_امام_در_حج‌&oldid=900322»