بحث:انتظار فرج در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

Page contents not supported in other languages.
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
دیداریویکی‌متن
(صفحه‌ای تازه حاوی «==مقدمه== *"انتظار" حالتی روانی است که وقتی انسان از وقوع حادثه‌ای در آین...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
==مقدمه==
==مقدمه==
*"[[انتظار]]" حالتی روانی است که وقتی [[انسان]] از وقوع حادثه‌ای در [[آینده]] [[آگاه]] می‌شود، برای او پیش می‌آید. این حالت، موجب می‌شود که [[آدمی]] خویشتن را برای آن حادثه آماده سازد. [[انتظار]] مراتبی دارد و هر [[قدر]] بیشتر شود، [[آمادگی]] نیز بیشتر می‌گردد و هر اندازه که حادثه برای [[منتظِر]] دوست‌داشتنی‌تر باشد و وقوع آن نزدیک‌تر، او بر [[آمادگی]] خویش می‌افزاید<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 135.</ref>.
*"[[انتظار]]" حالتی روانی است که وقتی [[انسان]] از وقوع حادثه‌ای در [[آینده]] [[آگاه]] می‌شود، برای او پیش می‌آید. این حالت، موجب می‌شود که [[آدمی]] خویشتن را برای آن حادثه آماده سازد. [[انتظار]] مراتبی دارد و هر [[قدر]] بیشتر شود، [[آمادگی]] نیز بیشتر می‌گردد و هر اندازه که حادثه برای [[منتظِر]] دوست‌داشتنی‌تر باشد و وقوع آن نزدیک‌تر، او بر [[آمادگی]] خویش می‌افزاید<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 135.</ref>.
خط ۱۷: خط ۱۸:


==[[انتظار فرج]] در [[فرهنگ]] اصطلاحات [[علم کلام]]==
==[[انتظار فرج]] در [[فرهنگ]] اصطلاحات [[علم کلام]]==
*[[امید]] و آرزوی تحقق نوید کلی جهانی مبتنی بر [[فطرت]] [[الهی]]، در زبان [[روایات اسلامی]] "[[انتظار فرج]]" خوانده شده که نوعی [[عبادت]] -بلکه [[افضل]] [[عبادات]]- شمرده شده است<ref>مسئله انتظار و موعودگرایی در تمام ادیان الهی و غیر الهی و همچنین در دیگر فرقه‌های اسلامی با مبانی خاص خود مورد توجه می‌‌باشد.</ref>.
*[[امید]] و آرزوی تحقق نوید کلی جهانی مبتنی بر [[فطرت الهی]]]، در زبان [[روایات اسلامی]] "[[انتظار فرج]]" خوانده شده که نوعی [[عبادت]] -بلکه [[افضل]] [[عبادات]]- شمرده شده است<ref>مسئله انتظار و موعودگرایی در تمام ادیان الهی و غیر الهی و همچنین در دیگر فرقه‌های اسلامی با مبانی خاص خود مورد توجه می‌‌باشد.</ref>.
*[[انتظار فرج]] از یک اصل کلی [[اسلامی]] و [[قرآنی]] [[استنتاج]] می‌‌شود و آن "[[حرمت]] [[یأس از روح الله]]" است؛ بدان معنا که لازمه [[امیدواری]] به [[لطف]] و [[عنایت خداوند]]، ایجاد جهانی مبتنی بر [[آموزه‌های دینی]] و [[عقلی]] و براساس [[فطرت]] خداوندی است<ref>مطهری، قیام و انقلاب مهدی{{ع}}، ص۸ - ۶ و ۶۵ - ۶۱.</ref>.
*[[انتظار فرج]] از یک اصل کلی [[اسلامی]] و [[قرآنی]] [[استنتاج]] می‌‌شود و آن "[[حرمت]] [[یأس از روح الله]]" است؛ بدان معنا که لازمه [[امیدواری]] به [[لطف]] و [[عنایت خداوند]]، ایجاد جهانی مبتنی بر [[آموزه‌های دینی]] و [[عقلی]] و براساس [[فطرت]] خداوندی است<ref>مطهری، قیام و انقلاب مهدی{{ع}}، ص۸ - ۶ و ۶۵ - ۶۱.</ref>.
*از آنجا که [[انتظار فرج]]، [[جامعه منتظر]] و [[مهدوی]] را به جامعه‌ای فعال و پویا تبدیل می‌‌کند و با رکود و [[تحجر]] در تضاد است، مهم‌ترین [[عامل رشد]] و [[شکوفایی]] [[اخلاقی]] برشمرده می‌‌شود؛ از این رو همواره مورد تأکید و توجه تمام حضرات [[معصومین]] از شخص [[پیامبر اکرم]]{{صل}} تا [[حضرت مهدی]]{{ع}} بوده است<ref>بنگرید به: مجلسی، بحارالأنوار، ج۱۳؛ مفید، کمال الدین و تمام النعمه؛ صافی گلپایگانی، منتخب الأثر.</ref>. علاوه بر اینکه [[انتظار فرج]] زمینه [[امید]] و کنار گذاشتن [[یأس]] و پوچ‌گرایی است. این موضوع تا به امروز مهم‌ترین عامل [[شکوفایی]] و درخشندگی [[مکتب]] و [[تفکر]] [[اهل بیت]]{{عم}} بوده است. [[پیامبر]]{{صل}} و [[امام علی]]{{ع}} [[انتظار فرج]] را [[بهترین]] و [[برترین]] [[اعمال امت]] معرفی نمودند<ref>همان، ص۶۲۹ و ۶۳۱.</ref>. از [[امام مهدی]]{{ع}} نیز در [[منابع روایی]] آمده است که: {{متن حدیث|وَ أَكْثِرُوا الدُّعَاءَ بِتَعْجِيلِ الْفَرَجِ فَإِنَّ ذَلِكَ فَرَجُكُمْ}}<ref>صدوق، کمال الدین، ج۲، ص۴۸۵.</ref>. از این [[روایت]] می‌‌توان برداشت نمود که [[حضرت مهدی]]{{ع}} خود از [[منتظران]] [[وعده الهی]] [[ظهور]] بوده و چشم به فراهم شدن اسباب تحقق [[دولت]] [[موعود]] [[الهی]] دارند<ref>[[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۴۳-۴۴.</ref>.
*از آنجا که [[انتظار فرج]]، [[جامعه منتظر]] و [[مهدوی]] را به جامعه‌ای فعال و پویا تبدیل می‌‌کند و با رکود و [[تحجر]] در تضاد است، مهم‌ترین [[عامل رشد]] و [[شکوفایی]] [[اخلاقی]] برشمرده می‌‌شود؛ از این رو همواره مورد تأکید و توجه تمام حضرات [[معصومین]] از شخص [[پیامبر اکرم]]{{صل}} تا [[حضرت مهدی]]{{ع}} بوده است<ref>بنگرید به: مجلسی، بحارالأنوار، ج۱۳؛ مفید، کمال الدین و تمام النعمه؛ صافی گلپایگانی، منتخب الأثر.</ref>. علاوه بر اینکه [[انتظار فرج]] زمینه [[امید]] و کنار گذاشتن [[یأس]] و پوچ‌گرایی است. این موضوع تا به امروز مهم‌ترین عامل [[شکوفایی]] و درخشندگی [[مکتب]] و [[تفکر]] [[اهل بیت]]{{عم}} بوده است. [[پیامبر]]{{صل}} و [[امام علی]]{{ع}} [[انتظار فرج]] را [[بهترین]] و [[برترین]] [[اعمال امت]] معرفی نمودند<ref>همان، ص۶۲۹ و ۶۳۱.</ref>. از [[امام مهدی]]{{ع}} نیز در [[منابع روایی]] آمده است که: {{متن حدیث|وَ أَكْثِرُوا الدُّعَاءَ بِتَعْجِيلِ الْفَرَجِ فَإِنَّ ذَلِكَ فَرَجُكُمْ}}<ref>صدوق، کمال الدین، ج۲، ص۴۸۵.</ref>. از این [[روایت]] می‌‌توان برداشت نمود که [[حضرت مهدی]]{{ع}} خود از [[منتظران]] [[وعده الهی]] [[ظهور]] بوده و چشم به فراهم شدن اسباب تحقق [[دولت]] [[موعود]] [[الهی]] دارند<ref>[[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۴۳-۴۴.</ref>.
خط ۲۳: خط ۲۴:
*[[امام]] با این بیان تفاوت میان [[صبر]] مذموم و ممدوح را به [[شیعیان]] گوشزد نمودند. در [[حقیقت انتظار]] [[فرج]] صبری توأم با حرکت به سوی مقتدا و در نتیجه متلبس شدن به [[صفات امام]] عصر{{ع}} معرفی شده است که یکی از ثمرات [[باور]] به آن را می‌‌توان مقابله با [[ظلم]] و [[بیدادگری]] برشمرد.
*[[امام]] با این بیان تفاوت میان [[صبر]] مذموم و ممدوح را به [[شیعیان]] گوشزد نمودند. در [[حقیقت انتظار]] [[فرج]] صبری توأم با حرکت به سوی مقتدا و در نتیجه متلبس شدن به [[صفات امام]] عصر{{ع}} معرفی شده است که یکی از ثمرات [[باور]] به آن را می‌‌توان مقابله با [[ظلم]] و [[بیدادگری]] برشمرد.
*بر اساس این [[تفکر]] [[دینی]]، [[استاد مطهری]] [[انتظار]] را به دو قسم مثبت و منفی تقسیم می‌‌کند و می‌‌گوید: "درباره [[آسیب‌شناسی انتظار]] باید گفت دو نوع [[انتظار]] وجود دارد: [[انتظار ویران‌گر]] و [[انتظار سازنده]]":
*بر اساس این [[تفکر]] [[دینی]]، [[استاد مطهری]] [[انتظار]] را به دو قسم مثبت و منفی تقسیم می‌‌کند و می‌‌گوید: "درباره [[آسیب‌شناسی انتظار]] باید گفت دو نوع [[انتظار]] وجود دارد: [[انتظار ویران‌گر]] و [[انتظار سازنده]]":
#'''[[انتظار ویران‌گر]]:''' برداشت قشری از [[مهدویت]] و [[قیام]] و [[انقلاب]] [[مهدی]]{{ع}} این است که صرفاً ماهیت انفجاری دارد؛ فقط از گسترش و اشاعه و رواج [[ظلم‌ها]] و [[تبعیض‌ها]] و اختناق‌ها و حق‌کشی‌ها و [[تباهی‌ها]] ناشی می‌‌شود. آنگاه که [[اصلاح]] به نقطه صفر برسد، این انفجار رُخ می‌دهد و دست [[غیب]] برای [[نجات]] [[حقیقت]] از آستین بیرون می‌‌آید. [[علی]] هذا، هر اصلاحی محکوم است؛ زیرا هر [[اصلاح]] یک نقطه روشن است. تا در صحنه اجتماع نقطه روشنی هست، دست [[غیب]] ظاهر نمی‌شود. برعکس، هر [[گناه]]، هر [[فساد]] و هر [[ظلم]] و هر [[تبعیض]] و هر حق‌کشی، هر [[پلیدی]] به [[حکم]] اینکه مقدمه [[صلاح]] کلی است و انفجار را قریب‌الوقوع می‌‌کند، رواست. این نوع [[انتظار فرج]] به هیچ‌وجه با [[موازین اسلامی]] و [[قرآنی]] وفق نمی‌دهد.
#'''[[انتظار ویران‌گر]]:''' برداشت قشری از [[مهدویت]] و [[قیام]] و [[انقلاب مهدی]]{{ع}} این است که صرفاً ماهیت انفجاری دارد؛ فقط از گسترش و اشاعه و رواج [[ظلم‌ها]] و [[تبعیض‌ها]] و اختناق‌ها و حق‌کشی‌ها و [[تباهی‌ها]] ناشی می‌‌شود. آنگاه که [[اصلاح]] به نقطه صفر برسد، این انفجار رُخ می‌دهد و دست [[غیب]] برای [[نجات]] [[حقیقت]] از آستین بیرون می‌‌آید. [[علی]] هذا، هر اصلاحی محکوم است؛ زیرا هر [[اصلاح]] یک نقطه روشن است. تا در صحنه اجتماع نقطه روشنی هست، دست [[غیب]] ظاهر نمی‌شود. برعکس، هر [[گناه]]، هر [[فساد]] و هر [[ظلم]] و هر [[تبعیض]] و هر حق‌کشی، هر [[پلیدی]] به [[حکم]] اینکه مقدمه [[صلاح]] کلی است و انفجار را قریب‌الوقوع می‌‌کند، رواست. این نوع [[انتظار فرج]] به هیچ‌وجه با [[موازین اسلامی]] و [[قرآنی]] وفق نمی‌دهد.
#[[انتظار سازنده]]: در [[انتظار سازنده]]، [[ظهور]] [[مهدی موعود]]{{ع}} حلقه‌ای است از حلقات [[مبارزه]] [[اهل حق]] و [[اهل باطل]] که به [[پیروزی]] نهایی [[اهل حق]] منتهی می‌‌شود. سهیم بودن یک فرد در این [[سعادت]] موقوف به این است که آن فرد عملاً در گروه [[اهل حق]] باشد، نه اینکه [[هنگام ظهور]] همه [[اهل باطل]] باشند"<ref>مطهری، قیام و انقلاب مهدی{{ع}}، ص۶۵ - ۶۱.</ref><ref>[[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۴۴.</ref>.
#[[انتظار سازنده]]: در [[انتظار سازنده]]، [[ظهور]] [[مهدی موعود]]{{ع}} حلقه‌ای است از حلقات [[مبارزه]] [[اهل حق]] و [[اهل باطل]] که به [[پیروزی]] نهایی [[اهل حق]] منتهی می‌‌شود. سهیم بودن یک فرد در این [[سعادت]] موقوف به این است که آن فرد عملاً در گروه [[اهل حق]] باشد، نه اینکه [[هنگام ظهور]] همه [[اهل باطل]] باشند"<ref>مطهری، قیام و انقلاب مهدی{{ع}}، ص۶۵ - ۶۱.</ref><ref>[[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۴۴.</ref>.
*در [[حقیقت]] [[هویت]] [[انتظار]] مرکب از دو عنصر "نفی" و "اثبات" است. عنصر نفی، بیگانگی از وضع موجود و [[ناخشنودی]] از آن و عنصر اثبات، [[امید به آینده‌ای روشن]] و آرمانی و تلاش برای آن است<ref>مکارم شیرازی و همکاران، تفسیر نمونه، ج۷، ص۳۸۷؛ صافی گلپایگانی، منتخب الأثر، ص۴۱۹.</ref>.
*در [[حقیقت]] [[هویت]] [[انتظار]] مرکب از دو عنصر "نفی" و "اثبات" است. عنصر نفی، بیگانگی از وضع موجود و [[ناخشنودی]] از آن و عنصر اثبات، [[امید به آینده‌ای روشن]] و آرمانی و تلاش برای آن است<ref>مکارم شیرازی و همکاران، تفسیر نمونه، ج۷، ص۳۸۷؛ صافی گلپایگانی، منتخب الأثر، ص۴۱۹.</ref>.

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۴۱

مقدمه

شیعه و انتظار

فضیلت انتظار

وقت ظهور

مقدمات ظهور

انتظارِ حضرت مهدی(ع) برای ظهور

دعا برای ظهور

انتظار فرج در فرهنگ اصطلاحات علم کلام

  1. انتظار ویران‌گر: برداشت قشری از مهدویت و قیام و انقلاب مهدی(ع) این است که صرفاً ماهیت انفجاری دارد؛ فقط از گسترش و اشاعه و رواج ظلم‌ها و تبعیض‌ها و اختناق‌ها و حق‌کشی‌ها و تباهی‌ها ناشی می‌‌شود. آنگاه که اصلاح به نقطه صفر برسد، این انفجار رُخ می‌دهد و دست غیب برای نجات حقیقت از آستین بیرون می‌‌آید. علی هذا، هر اصلاحی محکوم است؛ زیرا هر اصلاح یک نقطه روشن است. تا در صحنه اجتماع نقطه روشنی هست، دست غیب ظاهر نمی‌شود. برعکس، هر گناه، هر فساد و هر ظلم و هر تبعیض و هر حق‌کشی، هر پلیدی به حکم اینکه مقدمه صلاح کلی است و انفجار را قریب‌الوقوع می‌‌کند، رواست. این نوع انتظار فرج به هیچ‌وجه با موازین اسلامی و قرآنی وفق نمی‌دهد.
  2. انتظار سازنده: در انتظار سازنده، ظهور مهدی موعود(ع) حلقه‌ای است از حلقات مبارزه اهل حق و اهل باطل که به پیروزی نهایی اهل حق منتهی می‌‌شود. سهیم بودن یک فرد در این سعادت موقوف به این است که آن فرد عملاً در گروه اهل حق باشد، نه اینکه هنگام ظهور همه اهل باطل باشند"[۲۸][۲۹].

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. ↑ فرهنگ شیعه، ص 135.
  2. ↑ مکیال المکارم‌، ۲/ ۲/ ۱۵۲.
  3. ↑ فرهنگ شیعه، ص 135.
  4. ↑ مسئله انتظار، ۳۰- ۱۷.
  5. ↑ مهدی انقلابی بزرگ‌، ۱۰۲.
  6. ↑ فرهنگ شیعه، ص 135.
  7. ↑ بحارالانوار، ۵۲/ ۱۲۵- ۱۲۲.
  8. ↑ ر.ک: مهدی انقلابی بزرگ‌، ۱۰۱.
  9. ↑ بحارالانوار، ۵۲/ ۱۲۵.
  10. ↑ فرهنگ شیعه، ص 136.
  11. ↑ فرهنگ شیعه، ص 136.
  12. ↑ مکیال المکارم‌، ۲/ ۱۶۰ و ۱۶۱.
  13. ↑ فرهنگ شیعه، ص 136.
  14. ↑ عصر زندگی‌، ۲۷۴- ۲۶۳؛ صحیفة الهدی‌، ۵۸، ۶۲ و ۷۲.
  15. ↑ فرهنگ شیعه، ص 137.
  16. ↑ مکیال المکارم‌، ۱/ ۲۹۹.
  17. ↑ بحارالانوار، ۵۲/ ۹۲.
  18. ↑ فرهنگ شیعه، ص 137.
  19. ↑ مکیال المکارم‌، ۱/ ۳۰۹- ۲۹۹ و جلد ۲/ ۲۰۵.
  20. ↑ فرهنگ شیعه، ص 137.
  21. ↑ مسئله انتظار و موعودگرایی در تمام ادیان الهی و غیر الهی و همچنین در دیگر فرقه‌های اسلامی با مبانی خاص خود مورد توجه می‌‌باشد.
  22. ↑ مطهری، قیام و انقلاب مهدی(ع)، ص۸ - ۶ و ۶۵ - ۶۱.
  23. ↑ بنگرید به: مجلسی، بحارالأنوار، ج۱۳؛ مفید، کمال الدین و تمام النعمه؛ صافی گلپایگانی، منتخب الأثر.
  24. ↑ همان، ص۶۲۹ و ۶۳۱.
  25. ↑ صدوق، کمال الدین، ج۲، ص۴۸۵.
  26. ↑ محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۴۳-۴۴.
  27. ↑ مجلسی، بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۲۹، ح۲۳.
  28. ↑ مطهری، قیام و انقلاب مهدی(ع)، ص۶۵ - ۶۱.
  29. ↑ محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۴۴.
  30. ↑ مکارم شیرازی و همکاران، تفسیر نمونه، ج۷، ص۳۸۷؛ صافی گلپایگانی، منتخب الأثر، ص۴۱۹.
  31. ↑ دراین‌باره بنگرید به: حکیمی، خورشید مغرب، ص۳۳۴ - ۲۵۸، که به تفصیل فواید و آثار انتظار و فلسفه‌های اخلاقی و اعتقادی آن را مطرح و بررسی نموده‌اند.
  32. ↑ محمدی، مسلم، فرهنگ اصطلاحات علم کلام، ص ۴۵.
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=بحث:انتظار_فرج_در_کلام_اسلامی&oldid=995568»