قیام جهانی امام مهدی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث امام مهدی است. مدخل مرتبط ندارد پرسش‌های مرتبط با این مدخل را ببینید

مقدمه

حکومت عدل جهانی و خلافت مؤمنان شایسته، بشارتی است که در همه آموزه‌های آسمانی به چشم می‌خورد. قیام جهانی مهدی موعود (ع)، نهضتی بزرگ و حتمی، علیه همه ستمگران و ستم پیشگان است که آخرین راه نفس را بر زندگی مادی و معنوی انسان‌ها بسته‌اند. اگر چه تحقق این وعده، بر خداوند متعال لازم و حتمی است و نیازی به دلیل نیست؛ اما در سخنان معصومان و دانشمندان مسلمان بر حتمی بودن آن تأکید شده است. در اینجا با مجال محدود، به بعضی از بحث‌های مربوط به این حادثه بزرگ اشاره می‌شود. برخی از عرصه‌های مهم این بحث از این قرارند:

از مشهورترین تعبیرها برای انقلاب جهانی حضرت مهدی (ع) در منابع شیعه قیام است. این واژه به معنای ایستادن و نقیض و خلاف معنای نشستن است. و در اصطلاح عبارت است از: نهضت جهانی حضرت مهدی (ع) برابر ستمگران، برای برپایی قسط و عدل در سراسر کره زمین. چنین حادثه‌ای بس بزرگ و با اهمیت است و در روایات از روز قیام آن حضرت، به عنوان یکی از "ایام الله" یاد شده است. امام باقر (ع) در این‌باره می‌فرماید: «اَیامُ اللهِ ثَلاثَهٌ یَوْمُ یَقُومُ القائِمُ وَیَوْمُ الکَرهِ وَیَوْمُ الْقِیامَهِ»؛ روزهای خداوند سه روز است؛ روزی که حضرت قائم (ع) قیام خواهد کرد و روز بازگشت برخی از مردگان و روز رستاخیز.

این اهمیت سبب شده تا در روایات شیعه، لقب "قائم" در میان القاب آن حضرت، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار شود و لقبی به اندازه آن مورد استفاده قرار نگیرد. گویا از آنجا که قیام حضرت مهدی (ع)، درخشان‌ترین فصل زندگی آن حضرت است؛ اتصاف به این صفت و لقب، همواره در کلام معصومان (ع) مورد تصریح و تأکید قرار گرفته است. پس مهم‌ترین سبب اتصاف به این لقب، آن است که او، در برابر اوضاع سیاسی و انحرافات دینی و اجتماعی، بزرگ‌ترین قیام تاریخ را رهبری خواهد کرد. البته همه امامان (ع) قائم به حق هستند؛ اما ویژگی‌های قیام امام مهدی (ع)، آن حضرت را از دیگر امامان متفاوت ساخته است. ابو خدیجه از امام صادق (ع) راجع به امام قائم (ع) پرسید، حضرت فرمود: «کُلنَا قَائِمٌ بِأَمْرِ اللهِ وَاحِدٌ بَعْدَ وَاحِدٍ حَتی یَجِی ءَ صَاحِبُ السیْفِ فَإِذَا جَاءَ صَاحِبُ السیْفِ جَاءَ بِأَمْرٍ غَیْرِ الذِی کَانَ»؛ همه ما قائم به امر خدائیم؛ یکی پس از دیگری تا زمانی که صاحب شمشیر بیاید. چون صاحب شمشیر آمد، امر و دستوری غیر از آنچه بوده می‌آورد. از امام جواد (ع)پرسیدند: "چرا او را قائم می‌نامند؟" فرمود: «لاَنهُ یقُومُ بَعْدَ مَوْتِ ذِکْرِهِ وَاِرْتِدادِ اَکْثَرِ القائِلینَ بِاِمامَتِهِ»؛ زیرا او پس از آنکه یادش از بین برود و بیشتر معتقدان به امامتش مرتد شوند، قیام می‌کند.

در برخی روایات "ظهور" و "قیام" در یک معنا به کار رفته است و این خود سبب شده تا افرادی هر دو را در یک معنا به کار برند. اما از روایاتی چند به دست می‌آید که ظهور با قیام متفاوت است و قیام مرحله‌ای متأخر بر ظهور می‌باشد. کلینی از امام صادق (ع) درباره قول خداوند عز و جل ﴿فَإِذَا نُقِرَ فِي النَّاقُورِ﴾؛ نقل کرده است که فرمود: «إِن مِنا إِمَاماً مُظَفراً مُسْتَتِراً فَإِذَا أَرَادَ اللهُ عَز ذِکْرُهُ إِظْهَارَ أَمْرِهِ نَکَتَ فِی قَلْبِهِ نُکْتَهً فَظَهَرَ فَقَامَ بِأَمْرِ اللهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی»؛ همانا امام پیروز و پنهان از ما خاندان ا و چون خدای عز ذکره اراده کند که امر او را ظاهر سازد، در دلش نکته‌ای می‌رد، پس ظاهر می‌و سپس به امر خدای تبارک و تعالی قیام کند. علاوه بر کلینی این روایت را کشی در کتاب رجال خود، نعمانی در الغیبه، و شیخ طوسی در کتاب الغیبه با اندک تفاوتی نقل کرده‌اند که استفاده از حرف "فاء" در "فقام" می‌تواند چنین برداشتی را برساند. در روایت دیگری از امام جواد (ع) نیز به این نکته اشاره شده است: هیچ یک از ما نیست جز آنکه قائم به امر خدای تعالی و هادی به دین الهی است؛ اما قائمی که خدای تعالی به وسیله او زمین را از اهل کفر و انکار پاک سازد و آن را پر از عدل و داد نماید، کسی است که ولادتش بر مردم پوشیده و شخصش از ایشان نهان و بردن نامش حرام است. او هم نام و هم کنیه رسول خدا (ص) و کسی است که زمین برایش در هم پیچیده می‌شود و هر دشواری برایش هموار می‌گردد. از اصحابش ۳۱۳ تن به تعداد اصحاب بدر از دورترین نقاط زمین به گرد او فراهم آیند. در ادامه فرمود: «فَإِذَا اجْتَمَعَتْ لَهُ هَذِهِ الْعِدهُ مِنْ أَهْلِ الْإِخْلَاصِ أَظْهَرَ اللهُ أَمْرَهُ فَإِذَا کَمَلَ لَهُ الْعَقْدُ وَ هُوَ عَشَرَهُ آلَافِ رَجُلٍ خَرَجَ بِإِذْنِ اللهِ عَز وَ جَل»؛ و چون این تعداد از اهل اخلاص به گرد او فراهم می‌آیند، خدای تعالی امرش را ظاهر سازد (ظهور کند) و چون عقد که عبارت از ده هزار مرد باشد کامل شد، به اذن خدای تعالی قیام می‌کند و دشمنان خدا را می‌کشد تا خدای تعالی خشنود گردد. روشن است در این روایت "اظهار امر" و "خروج" متفاوت است؛ مقصود بخش نخست ظهور و بخش دوم قیام و خروج است. شاید بتوان اختلاف برخی روایات در مورد زمان ظهور و قیام را با این تقسم بندی رفع نمود؛ یعنی برخی ناظر به زمان ظهور و بعضی دیگر ناظر به زمان قیام باشد.

خروج قائم

واژه‌شناسی

از اصطلاحاتی که دربارۀ ظهور و قیام حضرت مهدی (ع) به کار رفته، «خروج» است. «خروج» در لغت نقیض «دخول» به معنای بیرون شدن و در اصطلاح، به معنای ظهور یا معنای قیام است «خروج» در روایات و سخنان دانشمندان دینی، بیشتر همان قیام است؛ چه اینکه شیخ صدوق در دو کتاب خود برای روایات قیام این عنوان را قرار داده است: «باب علامات خروج القائم» و «ما روی فی علامات خروج القائم» .

خروج قائم در روایات

در روایاتی چند، قیام جهانی حضرت مهدی (ع) از بزرگ‌ترین پدیده‌هایی دانسته شده که در آستانۀ رستاخیز شکل می‌گیرد. رسول گرامی اسلام (ص) فرمود: «لَا تَقُومُ السَّاعَةُ حَتَّى يَقُومَ الْقَائِمُ الْحَقُّ مِنَّا وَ ذَلِكَ حِينَ يَأْذَنَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ وَ مَنْ تَبِعَهُ نَجَا وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهُ هَلَكَ اللَّهَ اللَّهَ عِبَادَ اللَّهِ فَأْتُوهُ وَ لَوْ عَلَى الثَّلْجِ فَإِنَّهُ خَلِيفَةُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ خَلِيفَتِي‏».

پرسش مستقیم

• چه فرقی میان ظهور و قیام امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)

پرسش‌های وابسته

ماهیت قیام امام مهدی

1. ماهیت قیام امام مهدی چیست؟ (پرسش)
2. اهداف قیام امام مهدی چیست؟ (پرسش)
3. برنامه‌های امام مهدی برای قیام چیست؟ (پرسش)
4. شیوه قیام امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
5. چه فرقی میان ظهور و قیام امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)
6. آیا قیام امام مهدی حتمی است؟ (پرسش)
7. عناصر قیام امام مهدی چیستند؟ (پرسش)
8. اساس و بنیان حرکت و نهضت حضرت مهدی آیا بر پایه معجزه است یا روندی عادی و طبیعی مانند انقلاب‌های دیگر جهان دارد؟ (پرسش)
9. آیا هنگامی که امام مهدی ظهور می‏‌کنند تجهیزات امروزی به همین شکل باقی می‏‌مانند؟ (پرسش)
10. بعضی می‏‌گویند وقتی که امام مهدی ظهور می‏‌فرمایند خیلی از علماء به مخالفت با ایشان برمی‏‌خیزند آیا سند روایی دارد؟ (پرسش)
11. آیا امام مهدی پس از ظهور از قاتلان امام حسین انتقام خواهد گرفت؟ (پرسش)
12. آیا قیام مسلحانه امام مهدی با آیه لا اکراه فی الدین منافات ندارد؟ (پرسش)
13. آیا امام مهدی با اجبار اسلام را در جهان برپا می‏‌کند یا عملکرد ایشان است که اسلام را جهانگیر می‌‏کند؟ (پرسش)
14. حضور و آمادگی چه تعدادی از یاران امام مهدی برای قیام وی کفایت می‌کند؟ (پرسش)
15. موانع قیام امام مهدی چیست؟ (پرسش)
16. موانع قیام امام مهدی چگونه رفع می‌شود؟ (پرسش)
17. آیا امام مهدی هنگام قیام سوار بر اسب است؟‌ (پرسش)
18. چه گروه‌هایی از مشرق‌ زمین برای یاری امام مهدی قیام می‌کنند؟ (پرسش)
19. پس از ظهور دشمنان چگونه به جنگ با امام مهدی می‌روند؟ (پرسش)
20. گستره فتوحات قیام امام مهدی چیست؟ (پرسش)
21. امام مهدی از چه گروه‌هایی انتقام می‌گیرد؟ (پرسش)
22. چه بشارت‌هایی در ادیان گوناگون به قیام امام مهدی داده شده است؟‌ (پرسش)
23. پاداش کشته شدن در رکاب امام مهدی چیست؟ (پرسش)
24. علل گرایش عمومی مردم به قیام امام مهدی چیست؟ (پرسش)
25. دلایل پیروزی قیام امام مهدی چیست؟ (پرسش)

روش برخورد امام مهدی با دشمنان

1. روش برخورد امام مهدی با دشمنان چگونه است؟ (پرسش)
2. آیا قیام امام مهدی با خشونت همراه است؟ (پرسش)
3. وقتی امام مهدی ظهور کند چگونه کافران را گردن می‏زند آیا همه را یک‏جا جمع می‏‌کند یا به همه‏جا سفر می‌‏کند تا با ستم‏کاران مبارزه کند؟ (پرسش)
4. در زمان ظهور امام مهدی سرنوشت کفار چه می‌‏شود؟ (پرسش)
5. شیطان چگونه به دست امام مهدی کشته می‌‏شود؟ (پرسش)
6. آیا کشته شدن شیطان با آیه‏ قالَ فَإِنک مِنَ الْمُنْظَرِینَ إِلی‏ یوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ منافات ندارد؟ (پرسش)
7. بیشترین مخالفان امام مهدی در هنگام ظهور از انسان‌‏ها هستند یا از جن‏‌ها؟ (پرسش)
8. امام مهدی چگونه انتقام امام حسین و حضرت زهرا را می‏‌گیرد؟ (پرسش)
9. مخالفان امام مهدی چه کسانی هستند؟ (پرسش)
10. آیا امام مهدی بعد از ظهور از ابوبکر و عمر انتقام خواهد گرفت؟ (پرسش)
11. امام مهدی‏ با یهود و نصارا چگونه رفتار خواهد کرد؟ (پرسش)
12. امام مهدی هنگام ظهور با چه کسانی می‌جنگد؟ (پرسش)
13. وقتی امام مهدی ظهور کند چگونه کافران را گردن می‌زند آیا همه را یکجا جمع می‌کند یا به همه‌جا سفر می‌کند تا با ستمکاران مبارزه کند؟ (پرسش)
14. امام مهدی چگونه انتقام امام حسین و حضرت زهرا را می‌گیرد؟ (پرسش)
15. روش برخورد امام مهدی با دشمنان چگونه است؟ (پرسش)
16. روش برخورد امام مهدی با مخالفان خود در مناطق مختلف چگونه است؟ (پرسش)
17. شیوه و رفتار امام مهدی با ظالمان و دشمنان چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
18. اگر سراسر جهان تحت حکومت امام مهدی قرار گیرد پس جنگ امام مهدی با مخالفان برای چیست؟ (پرسش)
19. امام مهدی چگونه با اهل کتاب برخورد می‌کنند؟ (پرسش)

جنگ‌های امام مهدی

1. اخباری که در آنها کشتار وسیع در هنگام ظهور واقع می‌گردد چند قسم‌اند؟ (پرسش)
2. مراد از کشتار وسیع امام مهدی چیست و چه مدت به طول می‌انجامد؟ (پرسش)
3. کشتاری که در روایات مهدویت به آن اشاره شده به چه وقتی اشاره دارد؟ (پرسش)
4. حجم کشتارها و خونریزی‌‏ها در هنگام قیام امام مهدی‏ چه مقدار است؟ (پرسش)
5. نخستین کشتار امام مهدی در کجا خواهد بود؟ (پرسش)
6. ارتباط کشتار وسیع امام مهدی با برنامه الهی پیش از ظهور چیست؟ (پرسش)
7. ارتباط کشتار وسیع امام مهدی با برنامه الهی پس از ظهور چیست؟ (پرسش)
8. آیا نمی‌شود امام مهدی ظهور کند و جنگ‌هایی که می‌گویند در آخر الزمان اتفاق می‌افتد رخ ندهد؟ (پرسش)
9. درباره جنگ‌های زمان ظهور سخنانی گفته می‌شود، حقیقت آن چگونه است؟ (پرسش)
10. امام مهدی هنگام ظهور با چه کسانی می‌‏جنگد؟ (پرسش)
11. نبرد امام مهدی با سفیانی چگونه شکل می‌گیرد؟ (پرسش)
12. جنگ‌های امام مهدی بعد از ظهور چه مدت طول می‌کشد؟ (پرسش)
13. مطابق روایات شیعه قتل‏‌ها در چه وقتی خواهد بود؟ (پرسش)
14. نتیجه جنگ‌های پس از ظهور امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
15. آیا بیشتر قتل‌‏ها که توسط امام مهدی انجام می‌‏گیرد از مسلمانان است؟ (پرسش)
16. اینکه امام مهدی‏ هنگام ‏ظهور بر عرب شدید است به چه معناست؟ (پرسش)
17. آیا امام مهدی در مقابله خود با منحرفان از منحرفان شیعه شروع می‌‏کند؟ (پرسش)
18. آیا امام مهدی در مقابله خود با منحرفان از منحرفان شیعه شروع می‌‏کند؟ (پرسش)
19. شیوه و رفتار امام مهدی با مردم و فرق گوناگون چگونه است؟ (پرسش)
    1. _{شیوه و رفتار امام مهدی با مردم اهل مکه چگونه خواهد بود؟ (پرسش)}
    2. _{شیوه و رفتار امام مهدی با مردم اهل مدینه چگونه خواهد بود؟ (پرسش)}
    3. _{شیوه و رفتار امام مهدی با مردم عراق چگونه خواهد بود؟ (پرسش)}
    4. _{شیوه و رفتار امام مهدی با اهل کتاب چگونه خواهد بود؟ (پرسش)}
    5. _{شیوه و رفتار امام مهدی با فرقه زیدیه چگونه خواهد بود؟ (پرسش)}
    6. _{شیوه و رفتار امام مهدی با فرقه بتریه چگونه خواهد بود؟ (پرسش)}
    7. _{شیوه و رفتار امام مهدی با فرقه خوارج چگونه خواهد بود؟ (پرسش)}
    8. _{شیوه و رفتار امام مهدی با فرقه مرجئه چگونه خواهد بود؟ (پرسش)}
    9. _{شیوه و رفتار امام مهدی با مقدس‌نماها چگونه خواهد بود؟ (پرسش)}
    10. _{شیوه و رفتار امام مهدی با ناصبی‌ها چگونه خواهد بود؟ (پرسش)}
    11. _{شیوه و رفتار امام مهدی با منافقان چگونه خواهد بود؟ (پرسش)}

ابزار جنگی امام مهدی

1. ابزار جنگی لشکر امام مهدی چیست؟ (پرسش)
2. آیا امام مهدی‏ با شمشیر قیام خواهد کرد؟ (پرسش)
3. آیا شمشیر ذوالفقار نزد امام مهدی است؟ (پرسش)
4. با وجود پیشرفت علم و با وجود سلاح‌های مدرن آیا جنگ امام مهدی با شمشیر خواهد بود؟ (پرسش)
5. امام مهدی بعد از ظهور چه نوع سلاحی دارند؟ (پرسش)
6. با توجه به سلاح‌های پیشرفته دشمنان امام مهدی چگونه با آنها مقابله کرده سرنوشت جهان و بشریت را تغییر می‌دهد؟ (پرسش)
7. در زمان قیام سلاح و مرکب امام مهدی چیست؟ (پرسش)
8. با توجه به کثرت سلاح‌های پیشرفته و قدرت نظامی دشمنان امام مهدی ایشان چگونه بر آنها غلبه می‌کند؟ (پرسش)
9. چرا حضرت مهدی با شمشیر قیام می‌‏کند؟ (پرسش)
10. آیا قیام مهدی مسلحانه است؟ و منظور از قیام با شمشیر چیست؟ (پرسش)

آثار قیام امام مهدی

1. آثار قیام امام مهدی چیست؟ (پرسش)

زمان قیام امام مهدی

1. آیا می‌توان زمان قیام امام مهدی را تعیین کرد؟ (پرسش)
2. قیام امام مهدی چه روزی است؟ (پرسش)

مکان قیام امام مهدی

1. امام مهدی قیام خود را از کجا آغاز می‌کند؟ (پرسش)

برکات قیام امام مهدی

1. برکات قیام امام مهدی چیست؟ (پرسش)

سیمای امام مهدی هنگام قیام

حضرت عیسی در کنار امام مهدی

1. آیا حضرت عیسی و امام مهدی یک شخص هستند؟ (پرسش)
2. دیدگاه مذاهب اسلامی درباره نزول حضرت عیسی‏ چیست؟ (پرسش)
3. وظایف حضرت عیسی بعد از نزول از آسمان چیست؟ (پرسش)
4. چرا حضرت مسیح‏ تاکنون زنده مانده است؟ (پرسش)
5. امام مهدی با حضرت مسیح چه نسبتی دارند؟ (پرسش)
6. آیا حضرت عیسی به زمین باز می‏‌گردد؟ (پرسش)
7. حضرت عیسی‏ در کجا فرود خواهد آمد؟ (پرسش)
8. معنی حدیث «لن تهلک امة انا فی اولها و عیسی فی آخرها و المهدی فی وسطها»؟ (پرسش)
9. حضرت عیسی‏ بعد از نزول به چه شریعتی عمل می‏‌کند؟ (پرسش)
10. نقش و برنامه حضرت عیسی در حکومت حضرت مهدی چیست؟ (پرسش)
11. حضرت عیسی بعد از نزول به چه شریعتی عمل می‏‌کند؟ (پرسش)
12. زندگانی حضرت عیسی بعد از نزول چه مقدار است؟ (پرسش)
13. نزول مسیح چگونه سبب تقویت جبهه مهدوی می‌شود؟ (پرسش)
14. برتری امام مهدی بر حضرت مسیح به چه معناست؟ (پرسش)
15. حضرت عیسی بعد از نزول به چه شریعتی عمل می‌‏کند؟ (پرسش)
16. چطور عیسی که یک پیامبر است پشت سر امام مهدی نماز می‏‌خواند؟ (پرسش)
17. آیا فرود آمدن حضرت عیسی و اقتدای ایشان در نماز به امام مهدی از رخ‏دادهای عصر ظهور است؟ (پرسش)
18. آیا حضرت مسیح به امام مهدی اقتدا می‌کند؟ (پرسش)
19. چرا حضرت عیسی باید به امام مهدی در نماز اقتدا کند؟ (پرسش)
20. آیا اهل کتاب در پذیرش اسلام به حضرت مسیح ایمان می‌آورند؟ (پرسش)

پرچم امام مهدی

1. شعار پرچم امام مهدی در زمان قیام چیست؟ (پرسش)
2. ویژگی‌های پرچم امام مهدی چیست؟ (پرسش)

سخنان امام مهدی در آغاز قیام

1. سخنان امام مهدی در آغاز قیام دربردارنده چه مطالبی است؟ (پرسش)

برخورد با دشمنان اسلام هنگام قیام

1. دشمنان امام مهدی هنگام قیام چه کسانی هستند؟ (پرسش)
2. امام مهدی در قیام خود با چه گروه‌هایی به شدت برخورد می‌کند؟ (پرسش)
3. چه طایفه‌هایی با امام مهدی به نبرد می‌پردازند؟ (پرسش)

جستارهای وابسته

• پرچم قیام
• روز قیام
• هدف قیام
• خطبه قیام
• قیام با شمشیر

منابع

1. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۳