حجم کشتارها و خونریزی‌ها در هنگام قیام امام مهدی چه مقدار است؟ (پرسش)
| حجم کشتارها و خونریزی‌ها در هنگام قیام امام مهدی چه مقدار است؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / صر ظهور امام مهدی / رخدادهای عصر ظهور امام مهدی |
| مدخل اصلی | بیوح |
حجم کشتارها و خونریزی‌ها در هنگام قیام امام مهدی (ع) چه مقدار است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
پاسخ نخست
آیت‌الله نجم‌الدین طبسی، در کتاب «تا ظهور ج۱» در این‌باره گفته است:
«گروهی برآن‌اند که امام زمان به هنگام ظهور، از طریق ولایت و تصرف تکوینی، همه آفریده‌ها را مطیع و مسخر می‌کند و کارها را با اعجاز و امور غیرعادی انجام می‌دهد. از این‌رو، کشتار و اعدام، بسیار اندک خواهد بود. برای روشن شدن مطلب به احادیثی از امام باقر (ع) و امام صادق (ع) متمسک می‌شویم:
- بشیر بن أبی اراکه نبال[۱]می‌گوید: زمانی که وارد مدینه شدم، به سمت منزل امام باقر (ع) رفتم ... و به حضرت عرض کردم: (مرجئه) می‌گویند: هنگامی که قیام قائم (ع) روی دهد، همه کارها برای او سروسامان می‌یابد و به اندازه یک ظرف حجامت نیز خون نمی‌ریزد. حضرت فرمود: هرگز چنین نیست! سوگند به آنکه جانم به دست او است! کار به آنجا می‌انجامد که ما و شما، عرق و خون لخته شده پاک خواهیم کرد. (کنایه از سختی‌ها و دشواری‌های جنگ و درگیری است که موجب پدید آمدن عرق و ایجاد زخم‌های خونین می‌شود) در این هنگام، امام با دست خود، به پیشانی مبارک خود اشاره فرمود. (کنایه از برطرف کردن عرق و خون از جبین)[۲]؛
- مفضل بن عمر می‌گوید: "در حضور امام صادق (ع) شنیدم که از حضرت قائم (ع) یاد شد. عرض کردم: امیدوارم کار ایشان به آسانی صورت پذیرد. فرمود: آن امر صورت نمی‌پذیرد تا اینکه عرق و خون لخته شده از چهره برطرف سازید"[۳]؛
در دو حدیث مذکور ملاحظه می‌کنیم، آنگونه نیست که تمامی کارها در زمان قیام قائم (ع)، به خودی‌خود و با اعجاز و تصرفات تکوینی صورت پذیرد، هرچند در ولایت و تصرف تکوینی حضرت مهدی و سایر امامان (ع)، هیچگونه تردیدی نیست؛ بلکه کار، دشوارتر از آن است که امثال مرجئه معتقدند.
براساس روایات متعدد، نمی‌توانیم ادعا کنیم که به هنگام ظهور، هیچگونه قتل و کشتاری رخ نمی‌دهد، زیرا در آن دوران، بحث از انتقام، اجرای حدود الهی و اقامه حکومت عدل جهانی است و مسلما، این مسأله مهم بدون برطرف کردن خارها و سنگهای سر راه آن حضرت، میسر و محقق نمی‌شود. از سویی، تاریخ خود گواه است که پیامبر اکرم (ص) و ائمه (ع) در تلاش بوده‌اند امور را به‌گونه‌ای عادی و در مسیر طبیعی انجام دهند، از این‌رو، می‌بینیم، دندانهای پیشین حضرت رسول اکرم (ص) در جنگ احد می‌شکند و زخمهایی ...[۴]. بر بدن مبارک او وارد می‌شود و امیر المؤمنین (ع) نیز در جنگ احد نود زخم برمی‌دارد و ...[۵]. البته رسول خدا (ص) و عترت پاکش، به‌ویژه حضرت بقیة الله الأعظم (ع) قدرت تصرفات تکوینی را دارند و همواره معجزات و امدادهای غیبی و الهی، شامل حال آن حضرات و نیز مؤمنان مخلص و ایثارگر و حتی مستضعفان بوده و خواهد بود. امام صادق (ع) می‌فرماید: "خداوند، حضرت قائم (ع) را به سه لشکر یاری می‌دهد: فرشتگان؛ مؤمنان؛ رعب (ترس انداختن در دل دشمن)[۶]". جایی دیگر آن حضرت (ع) می‌فرماید: "... خداوند، حضرت مهدی - (ع) - را با فرشتگان و جن و شیعیان مخلص، یاری می‌کند"[۷]. به هرحال، لزومی ندارد ادعا کنیم امام زمان (ع) تمام کارهای خویش را به گونه‌ای غیرعادی و به صورت اعجازآمیز انجام می‌دهد و بدینسان، هیچ خونی ریخته نخواهد شد.
در احادیثی که از طریق اهل سنت رسیده، خونریزی‌های بسیار زیاد و وحشتناکی در آن دوران ذکر شده است. روایاتی که می‌گوید، از هر نه نفر هفت نفر و یا از هر هفت نفر، پنج نفر و یا دو ثلث مردم کشته می‌شوند، به جنگ‌های قبل از ظهور، نظر دارند نه زمان ظهور. از سویی، اختلاف در تعداد مقتولان نیز علت‌های گوناگونی می‌تواند داشته باشد از آن جمله، می‌توان تفاوت مناطق و محورهای درگیری و یا مراحل مختلف جنگ را نام برد. با توجه به احادیث زیر و دقت نظر در دلالت آنها، به این واقعیت پی می‌بریم که جهان، اندکی پیش از ظهور، دچار جنگ‌های خونینی خواهد شد:
- "ابو بصیر و محمد بن مسلم می‌گویند: از امام صادق (ع) شنیدیم که می‌فرمود: امر ظهور تا اینکه دو سوم مردم از بین بروند واقع نمی‌شود. به حضرت عرض شد: اگر دو سوم مردم از بین بروند. چه کسی باقی می‌ماند؟ امام فرمود: آیا خرسند نمی‌شوید که شما جزء همان یک سوم باقیمانده باشید؟"[۸].
- زراره می‌گوید: به امام صادق (ع) عرض کردم: آیا ندای آسمانی، حقیقت دارد؟ فرمود: آری؛ به خدا سوگند! چنان است که هر قومی با زبان خودشان، آن را می‌شنوند. همچنین فرمود: امر ظهور محقق نمی‌شود تا ۱۰/ ۹ مردم از میان بروند"[۹]؛
- سلیمان بن خالد می‌گوید: از امام صادق (ع) شنیدم می‌فرمود: پیش از قیام قائم (ع)، دو نوع مرگ ومیر رخ می‌دهد: مرگ سرخ و مرگ سپید. تا اینکه از هر هفت نفر، پنج تن از بین می‌روند. مرگ سرخ، شمشیر و مرگ سفید، طاعون است"[۱۰]؛ با ملاحظه این احادیث و روایات دیگر، مشخص می‌شود که حجم وسیعی از مرگ ومیرها و خونریزی‌ها، مربوط به دوران پیش از قیام امام عصر (ع) و قبل از ندای آسمانی است.
به نحو خلاصه، دست‌های از روایات در مورد خونریزی‌ها، مربوط به دوران قبل از ظهور و دست‌های دیگر از مجهولات و اسرائیلیات است که با اهداف و انگیزه‌های مختلفی مانند خدشه‌دار کردن چهره نهضت جهانی و حکومت حضرت مهدی (ع) و یا توجیه کشتارها در فتوحات و ...، وارد کتاب‌های روایی شده است»[۱۱].
پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه
| ۱. حجت الاسلام و المسلمین موسوی‌نسب؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین سید جعفر موسوی‌نسب، در کتاب «دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان» در این‌باره گفته است:
«نمی‌توانیم ادعا کنیم که هنگام قیام امام زمان (ع) هیچگونه قتل و کشتاری رخ نمی‌دهد؛ زیرا مسلّما این واقعه عظیم بدون برطرف کردن خارها و دشمنان سر راه آن حضرت میسّر نخواهد شد. و لذا در روایات مشاهده می‌کنیم که اهل بیت (ع) بر اصل قتل و خونریزی هنگام ظهور و قیام حضرت اشاره کرده‌اند. بشیر بن ابی اراکه نبّال می‌گوید: هنگامی که به مدینه وارد شدم به طرف منزل ابو جعفر امام باقر (ع) رفتم... عرض کردم: مرجئه می‌گویند: هنگامی‌‌‌که قیام قائم روی دهد همه کارها برای او هموار خواهد شد و به اندازه یک ظرف حجامت هم خون نمی‌ریزد. حضرت فرمود: "...كَلَّا وَ الَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ حَتَّى نَمْسَحَ وَ أَنْتُمُ الْعَرَقَ وَ الْعَلَقَ..."[۱۲]؛ هرگز چنین نیست، سوگند به آنکه جانم به دست اوست کار به اینجا می‌انجامد که ما و شما عرق و خون بسته شده را پاک خواهیم کرد. به این مضمون روایات دیگری نیز رسیده است. ولی از طرفی دیگر تاریخ گواهی می‌دهد که پیامبر اسلام (ص) و امامان اهل بیت (ع) سعی داشته‌اند امور را به طور عادی و از مسیر طبیعی آن انجام دهند، و حتّی الامکان دست به شمشیر نبرند، زیرا اهداف آنان ارشاد و هدایت مردم است، جز آنکه گسترش عدل در جامعه، اقتضای کشت و کشتاری گرچه در حدّ محدود را دارد، و قرار نیست که تمام امور از طریق معجزه حلّ شود، ولی اندیشه افراطی نیز در این مسأله صحیح نیست و هرگز دلیل عقلی و عقلایی و نقلی بر گستردگی کشتارها در حدّی وسیع وجود ندارد، خصوصا آنکه مطابق ادّعای برخی، از هر نه نفر هفت نفر، یا از هر هفت نفر پنج نفر کشته می‌شوند!»[۱۳]. |
| ۲. حجت الاسلام و المسلمین یوسفیان؛ |
|---|
|
حجت الاسلام و المسلمین دکتر مهدی یوسفیان، در کتاب «رخدادهای ظهور» در این‌باره گفته است:
«باید توجه داشت که محدوده و اندازه کشتارهایی که اتفاق می‌افتد، در چهار چوب رضایت خداوند و امر الهی است. به عبارت دیگر، جنگ و کشتار دشمنان دین که به امر الهی، توسط امام زمان (ع) تحقق پیدا خواهد کرد تا زمانی ادامه خواهد داشت که خداوند، صلاح بداند. چنانچه جناب عبد العظیم حسنی از امام جواد (ع) نقل کرده است: "(حضرت مهدی (ع)) دشمنان خدا را می‌کشد؛ تا زمانی که خدای متعال، راضی شود"[۱۴]. هم چنین آن چه نباید مورد غفلت واقع شود، این است که آن کشتارها، فقط شامل دشمنان خدا می‌شود، نه سایر بندگان؛ و نه حتی آنانی که به خاطر جهل و نادانی از خدا فاصله گرفته‌اند. زیرا آنان با شنیدن پیام حضرت و آگاهی‌هایی که صورت می‌پذیرد، با حقیقت آشنا شده و به طرف خدا باز خواهند گشت. ولی دشمنان، مخالفان و منافقان که از روی علم و آگاهی، به مخالفت برخاسته، لجاجت می‌ورزند و به دنبال خاموش کردن نور خدا هستند راه به جایی نبرده و در برابر لشکر الهی امام مهدی (ع)، مغلوب و مقتول خواهند شد. خداوند فرموده است: ﴿يُرِيدُونَ أَن يُطْفِؤُواْ نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَيَأْبَى اللَّهُ إِلاَّ أَن يُتِمَّ نُورَهُ وَلَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ﴾[۱۵]. امام صادق (ع) درباره تأویل این آیه فرموده‌اند: "به خدا سوگند، تأویل این آیه هنوز واقع نشده است و واقع هم نمی‌شود، تا آن که قائم (ع) خروج کند. پس هنگامی که قائم (ع) خروج کند، کافرانِ به خدای بزرگ و مشرکانِ به امام را خوش نمی‌آید؛ و اگر کافر یا مشرکی در دل صخره ای باشد، آن صخره می‌گوید: ای مؤمن! در دل من، کافری است. مرا بشکن و او را بکش"[۱۶]. از این روایت، به خوبی استفاده می‌شود که دشمنان خدا از ظهور امام زمان (ع) ناراحت خواهند شد و سر تسلیم، در برابر او فرود نخواهند آورد. به همین علت، وارد جنگ خواهند شد و چون شکست می‌خورند، فراری و متواری شده و خود را به جای تسلیم کردن، مخفی خواهند کرد. ولی در آن روزگار، محل امنی برای آنها نخواهد بود و چاره ای جز تسلیم یا مرگ نخواهد داشت؛ چرا که رها شدن آنان باعث تجدید قوای آنها، برپایی جنگ دیگری با امام و سرانجام، فساد و خرابی خواهد شد»[۱۷].
|
| ۳. آقای رضوانی؛ |
|---|
|
آقای علی اصغر رضوانی، در کتاب «موعودشناسی و پاسخ به شبهات» در این‌باره گفته است:
«نمی‌توانیم ادعا کنیم که هنگام قیام امام زمان (ع) هیچ گونه قتل و کشتاری رخ نمی‌دهد؛ زیرا مسلّماً این واقعه عظیم بدون برطرف کردن خارها و دشمنان سر راه آن حضرت میسّر نخواهد شد. و لذا در روایات مشاهده می‌کنیم که اهل بیت (ع) بر اصل قتل و خونریزی هنگام ظهور و قیام حضرت اشاره کرده‌اند. بشیر بن ابی اراکه نبال می‌گوید: هنگامی که به مدینه وارد شدم به طرف منزل ابوجعفر امام باقر (ع) رفتم... عرض کردم: مرجئه می‌گویند: هنگامی که قیام قائم روی دهد همه کارها برای او هموار خواهد شد و به اندازه یک ظرف حجامت هم خون نمی‌ریزد. حضرت فرمود: هرگز چنین نیست، سوگند به آن که جانم به دست اوست کار به اینجا می‌انجامد که ما و شما عرق و خون بسته شده را پاک خواهیم کرد[۱۸] به این مضمون روایات دیگری نیز رسیده است. ولی از طرفی دیگر تاریخ گواهی می‌دهد که پیامبر اسلام (ص) و امامان اهل بیت (ع) سعی داشته‌اند امور را به طور عادی و از مسیر طبیعی آن انجام دهند، و حتّی الامکان دست به شمشیر نبرند، زیرا هدف آنان ارشاد و هدایت مردم است، جز آنکه گسترش عدل در جامعه اقتضای کشت و کشتاری گر چه در حدّ محدود را دارد، و قرار نیست که تمام امور از طریق معجزه حلّ شود، ولی اندیشه افراطی نیز در این مسأله صحیح نیست و هرگز دلیلی عقلی و عقلایی و نقلی بر گستردگی کشتارها در حدّی وسیع وجود ندارد، خصوصاً آنکه مطابق ادعای برخی، از هر نه نفر هفت نفر یا از هر هفت نفر پنج نفر کشته می‌شوند»[۱۹]. |
| ۴. مجتبی تونه‌ای؛ |
|---|
|
آقای مجتبی تونه‌ای، در کتاب «موعودنامه» در این‌باره گفته است:
|
پرسش‌های وابسته
- اخباری که در آنها کشتار وسیع در هنگام ظهور واقع می‌گردد چند قسم‌اند؟ (پرسش)
- مراد از کشتار وسیع امام مهدی چیست و چه مدت به طول می‌انجامد؟ (پرسش)
- کشتاری که در روایات مهدویت به آن اشاره شده به چه وقتی اشاره دارد؟ (پرسش)
- حجم کشتارها و خونریزی‌ها در هنگام قیام امام مهدی چه مقدار است؟ (پرسش)
- نخستین کشتار امام مهدی در کجا خواهد بود؟ (پرسش)
- ارتباط کشتار وسیع امام مهدی با برنامه الهی پیش از ظهور چیست؟ (پرسش)
- ارتباط کشتار وسیع امام مهدی با برنامه الهی پس از ظهور چیست؟ (پرسش)
- آیا نمی‌شود امام مهدی ظهور کند و جنگ‌هایی که می‌گویند در آخر الزمان اتفاق می‌افتد رخ ندهد؟ (پرسش)
- درباره جنگ‌های زمان ظهور سخنانی گفته می‌شود، حقیقت آن چگونه است؟ (پرسش)
- امام مهدی هنگام ظهور با چه کسانی میجنگد؟ (پرسش)
- نبرد امام مهدی با سفیانی چگونه شکل می‌گیرد؟ (پرسش)
- جنگ‌های امام مهدی بعد از ظهور چه مدت طول می‌کشد؟ (پرسش)
- مطابق روایات شیعه قتلها در چه وقتی خواهد بود؟ (پرسش)
- نتیجه جنگ‌های پس از ظهور امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
- آیا بیشتر قتلها که توسط امام مهدی انجام می‌گیرد از مسلمانان است؟ (پرسش)
- اینکه امام مهدی هنگام ظهور بر عرب شدید است به چه معناست؟ (پرسش)
- آیا امام مهدی در مقابله خود با منحرفان از منحرفان شیعه شروع می‌کند؟ (پرسش)
- آیا امام مهدی در مقابله خود با منحرفان از منحرفان شیعه شروع می‌کند؟ (پرسش)
- شیوه و رفتار امام مهدی با مردم و فرق گوناگون چگونه است؟ (پرسش)
- شیوه و رفتار امام مهدی با مردم اهل مکه چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
- شیوه و رفتار امام مهدی با مردم اهل مدینه چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
- شیوه و رفتار امام مهدی با مردم عراق چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
- شیوه و رفتار امام مهدی با اهل کتاب چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
- شیوه و رفتار امام مهدی با فرقه زیدیه چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
- شیوه و رفتار امام مهدی با فرقه بتریه چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
- شیوه و رفتار امام مهدی با فرقه خوارج چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
- شیوه و رفتار امام مهدی با فرقه مرجئه چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
- شیوه و رفتار امام مهدی با مقدس‌نماها چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
- شیوه و رفتار امام مهدی با ناصبی‌ها چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
- شیوه و رفتار امام مهدی با منافقان چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
منبع‌شناسی جامع مهدویت
پانویس
- ↑ لفظ حدیث به روایت ابن عقده است
- ↑ " عَنْ بَشِيرِ بْنِ أَبِي أَرَاكَةَ النَّبَّالِ وَ لَفْظُ الْحَدِيثِ عَلَى رِوَايَةِ ابْنِ عُقْدَةَ قَالَ: لَمَّا قَدِمْتُ الْمَدِينَةَ انْتَهَيْتُ إِلَى مَنْزِلِ أَبِي جَعْفَرٍ الْبَاقِرِ (ع) ... قُلْتُ إِنَّهُمْ يَقُولُونَ إِنَّهُ إِذَا كَانَ ذَلِكَ اسْتَقَامَتْ لَهُ الْأُمُورُ فَلَا يُهَرِيقُ مِحْجَمَةَ دَمٍ فَقَالَ كَلَّا وَ الَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ حَتَّى نَمْسَحَ وَ أَنْتُمُ الْعَرَقَ وَ الْعَلَقَ وَ أَوْمَأَ بِيَدِهِ إِلَى جَبْهَتِهِ "؛ غیبت، نعمانی، ص ۲۸۳، باب ۱۵، إثبات الهداة، ج ۳، ص ۵۴۳؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۵۶؛ معجم احادیث الامام المهدی، ج ۳، ص ۳۰۵.
- ↑ " أَخْبَرَنَا عَلِيُّ بْنُ أَحْمَدَ الْبَنْدَنِيجِيُّ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ مُوسَى الْعَلَوِيِّ الْعَبَّاسِيِّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُعَاوِيَةَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عِيسَى بْنِ سُلَيْمَانَ عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) وَ قَدْ ذَكَرَ الْقَائِمَ (ع) فَقُلْتُ إِنِّي لَأَرْجُو أَنْ يَكُونَ أَمْرُهُ فِي سُهُولَةٍ فَقَالَ لَا يَكُونُ ذَلِكَ حَتَّى تَمْسَحُوا الْعَلَقَ وَ الْعَرَقَ "؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۵۸، ح ۳.
- ↑ بحار الانوار، ج ۲۰، ص ۵۴.
- ↑ سفینة البحار، ج ۱، ص ۵۶۵.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۵۶، چشم‌اندازی به حکومت مهدی (ع)، ص ۱۳۱.
- ↑ إرشاد القلوب دیلمی، ص ۲۸۶.
- ↑ " رَوَى مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الْأَسَدِيُّ عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْآدَمِيِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ أَبِي أَيُّوبَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ وَ أَبِي بَصِيرٍ قَالا سَمِعْنَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) يَقُولُ لَا يَكُونُ هَذَا الْأَمْرُ حَتَّى يَذْهَبَ ثُلُثَا النَّاسِ فَقُلْنَا إِذَا ذَهَبَ ثُلُثَا النَّاسِ فَمَنْ يَبْقَى فَقَالَ أَ مَا تَرْضَوْنَ أَنْ تَكُونُوا فِي الثُّلُثِ الْبَاقِي "؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۵۵- ۶۵۶، ح ۲۹؛ غیبت، شیخ طوسی، ص ۲۰۶.
- ↑ " أَخْبَرَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ سَعِيدٍ بِهَذَا الْإِسْنَادِ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ زُرَارَةَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) النِّدَاءُ حَقٌّ قَالَ إِي وَ اللَّهِ حَتَّى يَسْمَعَهُ كُلُّ قَوْمٍ بِلِسَانِهِمْ وَ قَالَ (ع) لَا يَكُونُ هَذَا الْأَمْرُ حَتَّى يَذْهَبَ تِسْعَةُ أَعْشَارِ النَّاس "؛ غیبت، نعمانی، ص ۲۷۴، ب ۱۴، ح ۵۴.
- ↑ " عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْحَجَّاجِ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ خَالِدٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) يَقُولُ قُدَّامَ الْقَائِمِ مَوْتَتَانِ مَوْتٌ أَحْمَرُ وَ مَوْتٌ أَبْيَضُ حَتَّى يَذْهَبَ مِنْ كُلِ سَبْعَةٍ خَمْسَةٌ الْمَوْتُ الْأَحْمَرُ السَّيْفُ وَ الْمَوْتُ الْأَبْيَضُ الطَّاعُون "؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۵۵، ب ۵۷، ح ۲۷.
- ↑ طبسی، نجم‌الدین، تا ظهور، ج۱، ص ۲۱۷-۲۲۰.
- ↑ الغیبة، نعمانى، ص ۲۸۳؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۵۶.
- ↑ موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۲۳۴، ۲۳۵.
- ↑ " فَلَا يَزَالُ يَقْتُلُ أَعْدَاءَ اللَّهِ حَتَّى يَرْضَى اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى "؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ب۳۶، ح۲؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۳۸، ح۱۰.
- ↑ برآنند که نور خداوند را با دهان‌هاشان خاموش گردانند و خداوند جز این نمی‌خواهد که نورش را کمال بخشد هر چند کافران نپسندند اوست که پیامبرش را با رهنمود و دین راستین فرستاد تا آن را بر همه دین‌ها برتری دهد اگر چه مشرکان نپسندند؛ سوره توبه، آیه: ۳۲ - ۳۳.
- ↑ " وَ اللَّهِ مَا نَزَلَ تَأْوِيلُهَا بَعْدُ وَ لَا يَنْزِلُ تَأْوِيلُهَا حَتَّى يَخْرُجَ الْقَائِمُ (ع) فَإِذَا خَرَجَ الْقَائِمُ (ع) لَمْ يَبْقَ كَافِرٌ بِاللَّهِ الْعَظِيمِ وَ لَا مُشْرِكٌ بِالْإِمَامِ إِلَّا كَرِهَ خُرُوجَهُ حَتَّى أَنْ لَوْ كَانَ كَافِراً أَوْ مُشْرِكاً فِي بَطْنِ صَخْرَةٍ لَقَالَتْ يَا مُؤْمِنُ فِي بَطْنِي كَافِرٌ فَاكْسِرْنِي وَ اقْتُلْهُ "؛ کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ب۵۸، ح۷؛ معجم احادیث امام مهدی، ج۵، ص۱۴۵، ح۱۵۶۴؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۲۴، ح۳۶.
- ↑ یوسفیان، مهدی؛ رخدادهای ظهور، ص ۹۱ - ۹۴.
- ↑ ... کلّا والّذی نفسی بیده حتّی نمسح وأنتم العرق والعلق...؛ الغیبه، نعمانی، ص ۲۸۳؛ بحارالأنوار، ج ۵۲، ص ۳۵۶
- ↑ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص ۵۷۰.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۸۲؛ بشارة الاسلام، ص ۱۶۲.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص ۱۹۰.
- ↑ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۵۸.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص ۴۸۷.