آیا حضرت عیسی و امام مهدی یک شخص هستند؟ (پرسش)
آیا حضرت عیسی و امام مهدی یک شخص هستند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که میتوان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. در ذیل، پاسخ به این پرسش را بیابید. تلاش بر این است که پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه این پرسش، در یک پاسخ جامع اجمالی تدوین گردد. پرسش‌های وابسته به این سؤال در انتهای صفحه قرار دارند.
| آیا حضرت عیسی و امام مهدی یک شخص هستند؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / عصر ظهور امام مهدی / قیام امام مهدی / حضرت عیسی در کنار امام مهدی |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
پاسخ نخست
آیت الله شهید سید محمد صدر در کتاب «تاریخ پس از ظهور» در این‌باره گفته است:
«این احتمال بر یک اصل مشخص تکیه دارد و آن اینکه منجی جهان یکی است و بیش از آن نیست. این منجی یگانه در اسلام به مهدی نامبردار است، یهودیان و مسیحیان از او با نام مسیح یاد می‌کنند و دیگران با نام‌های دیگر. بنابراین مشخص است که مسیح و مهدی دو واژه و یا دو صفت‌اند برای یک نفر که او منجی موعود است. بر این اساس خود این احتمال، دو دیدگاه دیگر را پدید می‌آورد:
- منجی جهان، مسیح فرزند مریم می‌باشد و در واقع مهدی نیز هموست.
- منجی جهان همان مهدی مسلمانان است و اگر می‌گوییم مسیح، مقصودمان مهدی فرزند پیامبر اکرم است.
برای هر یک از این دیدگاه‌ها دلایلی وجود دارد که در زیر می‌آید.
- دلایل دیدگاه اول:
الف). عیسی یا همان یسوع ناصری، به گفته انجیل و قرآن کریم و بنابر تبادر ذهنی، همان مسیح است و وقتی نام مسیح را می‌شنویم، جز عیسی بن مریم کس دیگری به ذهن تبادر نمی‌کند. مسیح نام خاص عیسی بن مریم (ع) نبوده بلکه به دلیل آن که او منجی جهانی است، ملقب به این نام شده است؛ زیرا از واژه مسیح، مفهوم منجی برداشت می‌شود[۱]. هم از این روست که داوود (ع) و نیز شائول به امید آن که شاید منجی جهان باشند، ملقب به مسیح شده‌اند[۲]. اما زمانی که عیسی بن مریم (ع) به دنیا آمد، بی‌هیچ معارضی صفت "مسیح" به او اختصاص یافت. این مطلب به طور کاملا روشنی از انجیل و قرآن کریم بر می‌آید و به اعتراف این دو کتاب، مسیح یگانه منجی جهان می‌باشد.
ب). برخی از اناجیل به طول عمر مسیح و آمدن او در آخر الزمان مژده داده‌اند. روایات اسلامی نیز در این بشارت همداستان انجیل می‌باشند تا آنجا که گویی این موضوع از بدیهی‌ترین مشترکات بین مسیحیت و اسلام است. اناجیل به طور مبسوط به نزدیک شدن زمان آمدن ملکوت خدا که همان روز عدل موعود جهانی است، مژده داده‌اند. از آن سخنان بر می‌آید ملکوت خدا در آخر الزمان فرود می‌آید تا عدالت را پیاده سازد و بنابراین اوست که عدالت جهانی را تحقق خواهد بخشید.
ج). روایت "لا مهدی إلا عیسی بن مریم" به صراحت احتمال اول را تأیید می‌کند و یگانه منجی را همین پیامبر می‌داند و چه بسا این خبر به ما می‌گوید که مسیح همان کسی است که در میان مسلمانان به مهدی نامبردار است.
- دلایل دیدگاه دوم: مسیح همان مهدی مسلمانان است و قبل و بعد از او و نیز در زمان او، شخص دیگری که شایسته صفت "منجی موعود" باشد وجود ندارد. اثبات این سخن از آنجاست که گفتیم مسیح در اصطلاح دینی به مفهوم منجی موعود است؛ در نتیجه پس از اثبات اینکه اسلام مأموریت نجات جهان را تنها به امام مهدی حجة بن الحسن (ع) واگذارده است معلوم می‌شود که او همان مسیح موعود است.
نقد دو دیدگاه به‌طور کلی: هر دو دیدگاه درست به نظر نمی‌رسد و بنابراین، دیدگاه یگانگی مسیح و مهدی نیز منتفی می‌گردد. در حقیقت آن دو شخصیت‌های جداگانه‌ای هستند که در آخر الزمان یعنی در آغاز انقلاب رهایی‌بخش جهانی خواهند آمد و با رهبری امام مهدی (ع) و تلاش‌های عیسی بن مریم (ع) این مأموریت با موفقیت به پایان خواهد رسید. با این برداشت خواهیم توانست ادله هر دو احتمال را به نقد کشیده و خاستگاه‌های حقیقی آنها را در یابیم. آزادسازی جهان، یک مأموریت بیش نیست و منجی نیز یکی است و او امام حجة بن الحسن العسکری (ع) می‌باشد.
- نقد دیدگاه اول: اما اینکه نام مسیح تنها بر عیسی بن مریم نهاده شده، به دو دلیل نمی‌تواند بیانگر این باشد که او یگانه منجی جهان است:
- عیسی بن مریم در زمان حیاتش به مسیح نامبردار نبوده است بلکه نویسندگان انجیل‌های چهارگانه خواسته‌اند با این نامگذاری بر این معنی تأکید نمایند که تنها اوست که نجات‌بخش و پیاده‌کننده ملکوت خدا در زمین می‌باشد. اینکه در قرآن کریم نیز این لقب به او داده شده است به دلیل شهرت عیسی بن مریم به "مسیح" در صدر اسلام می‌باشد. در این صورت شهرت جهانی عیسی (ع) به این لقب مفهومی بیشتر از آنچه که داوود و شائول نیز به آن ملقبند ندارد؛ زیرا بر این باوریم که نه داوود و نه شائول، هیچ کدام منجی منتظر نبوده‌اند.
- دلیل نامگذاری عیسی بن مریم به مسیح، همین بس که در روز موعود تلاشی سترگ و بس مهم خواهد داشت تا آنجا که میتوان اجرای عدالت را به او نسبت داد، هر چند در واقع شخص اول روز موعود، امام مهدی (ع) است و چه بسا به همین مناسبت است که قرآن کریم از عیسی بن مریم به لقب مشهورش یاد کرده و نه آن را واگذارده و نه تغییر داده است در حالی که از داوود نبی (ع) با لقب مسیح یاد ننموده است. بدین ترتیب دلیل نخست از دیدگاه اول، رد می‌شود. در نقد دلیل دوم باید گفت: همداستانی اسلام و مسیحیت در بازگشت مسیح در آخر الزمان، به خودی خود نمی‌تواند دلیلی بر انفراد عیسی در تحقق روز موعود باشد، بلکه دست کم میتوان این احتمال را داد که حضور او در آخر الزمان تنها برای مشارکت در انقلاب جهانی حضرت بقیة الله (ع) خواهد بود. پس از این درباره چند و چون این مشارکت مطالبی را خواهیم آورد. اما مژده کتاب مقدس به ملکوت خدا، در واقع بشارت به روز موعود است و عیسی بن مریم (ع) به دلیل آن که خود حلقه واپسین سلسله انبیای گذشته که دنبال کنندگان تحقق عدالت بوده‌اند می‌باشد، بر این امر تأکید فراوان دارد. همه آنچه در این بشارت وجود دارد، بیان اهمیت ملکوت خدا و عدالت کامل الهی است و به هر روی مقصود از آن استقلال مسیح در اجرای عدالت جهانی نیست.
نقد دیدگاه دوم: از آن رو که امام حجت بن الحسن (ع) منجی منتظر است، اطلاق لقب "مسیح" بر آن حضرت معقول و درست می‌باشد اما در فرهنگ اسلامی برای جلوگیری از اشتباه بین حضرت مهدی (ع) و عیسی (ع)، این نامگذاری مرسوم نیست. به هر روی این مشابهت دلیل یگانگی آن دو نبوده و قطعا بشارت اناجیل و روایات اسلامی به آمدن مسیح، جز بر حضرت حجت بن الحسن (ع) منطبق نمی‌گردد. آری اگر اناجیل و روایات تنها به لقب مسیح بسنده می‌کردند احتمال آن می‌رفت اما حقیقت آن است که اناجیل به بازگشت خود عیسی (یسوع) در آخر الزمان بشارت داده‌اند. در اخبار نیز دیدیم که به صراحت از او به عیسی بن مریم نام برده‌اند و صرف مسیح بودن او دلیل انطباق وی بر مهدی (ع) نیست.
خلاصه آن که احتمال یکی بودن مسیح (ع) و مهدی (ع) به طور کلی مردود است. آنها دو شخصیت‌اند که با هم ظهور می‌کنند و تلاش‌های مشترکی را برای نجات جهان و اجرای کامل عدالت به کار می‌بندند. آنها به دنبال یک مأموریت‌اند ولی فرمانده اصلی امام مهدی (ع) می‌باشد»[۳].
پرسش‌های وابسته
- آیا حضرت عیسی و امام مهدی یک شخص هستند؟ (پرسش)
- دیدگاه مذاهب اسلامی درباره نزول حضرت عیسی چیست؟ (پرسش)
- وظایف حضرت عیسی بعد از نزول از آسمان چیست؟ (پرسش)
- چرا حضرت مسیح تاکنون زنده مانده است؟ (پرسش)
- امام مهدی با حضرت مسیح چه نسبتی دارند؟ (پرسش)
- آیا حضرت عیسی به زمین باز می‌گردد؟ (پرسش)
- حضرت عیسی در کجا فرود خواهد آمد؟ (پرسش)
- معنی حدیث «لن تهلک امة انا فی اولها و عیسی فی آخرها و المهدی فی وسطها»؟ (پرسش)
- حضرت عیسی بعد از نزول به چه شریعتی عمل می‌کند؟ (پرسش)
- نقش و برنامه حضرت عیسی در حکومت حضرت مهدی چیست؟ (پرسش)
- حضرت عیسی بعد از نزول به چه شریعتی عمل می‌کند؟ (پرسش)
- زندگانی حضرت عیسی بعد از نزول چه مقدار است؟ (پرسش)
- نزول مسیح چگونه سبب تقویت جبهه مهدوی می‌شود؟ (پرسش)
- برتری امام مهدی بر حضرت مسیح به چه معناست؟ (پرسش)
- حضرت عیسی بعد از نزول به چه شریعتی عمل می‌کند؟ (پرسش)
- چطور عیسی که یک پیامبر است پشت سر امام مهدی نماز میخواند؟ (پرسش)
- آیا فرود آمدن حضرت عیسی و اقتدای ایشان در نماز به امام مهدی از رخدادهای عصر ظهور است؟ (پرسش)
- آیا حضرت مسیح به امام مهدی اقتدا می‌کند؟ (پرسش)
- چرا حضرت عیسی باید به امام مهدی در نماز اقتدا کند؟ (پرسش)
- آیا اهل کتاب در پذیرش اسلام به حضرت مسیح ایمان می‌آورند؟ (پرسش)
پانویس
- ↑ ر.ک: سموئیل دوم: ۱۹/ ۲۱ و ۲۳/ ۱ و جز اینها.
- ↑ ر.ک: سموئیل اول: ۲۴/ ۶، ۲۶/ ۱۶ و ۲۶/ ۲۵ و جز اینها.
- ↑ صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور، ص۵۱۳-۵۱۷.