علم معصوم به جزئیات: تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
*دربارۀ قلمرو علوم امامان(علیهم السلام) در میان علمای شیعه سه دیدگاه اساسی وجود دارد: | *دربارۀ قلمرو علوم امامان(علیهم السلام) در میان علمای شیعه سه دیدگاه اساسی وجود دارد: | ||
#برخی از بزرگان<ref>شیخ انصاری، ج ۱، ص ۳۷۴.</ref> معتقدند، در باب نوع، کمیت و کیفیت علم امام، به نتیجه روشن و صریحی نمی‌توان دست یافت و ادلۀ عقلی و نقلی هیچکدام قضاوت صریح و مفید یقین در این باره به دست نمی‌دهند. چرا که بعضی روایات دلالت دارند بر اینکه امامان(علیهم السلام) "ما کان و ما یکون" را می‌دانند،<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۲۶۱ و ۲۶۲</ref> وارثان علم پیامبرانند و کانون و معدن علم‌اند<ref>صفار، محمد بن حسن بصائرالدرجات، ج ۱، ص ۵۶ و ۱۱۸</ref> و از سوی دیگر، بعضی دیگر از روایات<ref>مفید، محمد بن محمد، الارشاد، ج ۱، ص ۲۵۷</ref> دلالت می‌کنند بر اینکه آنان علم غیب ندارند.<ref>ر.ک. بهدار، محمدرضا، گسترۀ علم امام در اندیشۀ علمای شیعه، فصلنامه تحقیقات کلامی، ش 3، ص 41 ـ 53</ref> | #برخی از بزرگان<ref>شیخ انصاری، ج ۱، ص ۳۷۴.</ref> معتقدند، در باب نوع، کمیت و کیفیت علم امام، به نتیجه روشن و صریحی نمی‌توان دست یافت و ادلۀ عقلی و نقلی هیچکدام قضاوت صریح و مفید یقین در این باره به دست نمی‌دهند. چرا که بعضی روایات دلالت دارند بر اینکه امامان(علیهم السلام) "ما کان و ما یکون" را می‌دانند،<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۲۶۱ و ۲۶۲</ref> وارثان علم پیامبرانند و کانون و معدن علم‌اند<ref>صفار، محمد بن حسن بصائرالدرجات، ج ۱، ص ۵۶ و ۱۱۸</ref> و از سوی دیگر، بعضی دیگر از روایات<ref>مفید، محمد بن محمد، الارشاد، ج ۱، ص ۲۵۷</ref> دلالت می‌کنند بر اینکه آنان علم غیب ندارند.<ref>ر.ک. بهدار، محمدرضا، گسترۀ علم امام در اندیشۀ علمای شیعه، فصلنامه تحقیقات کلامی، ش 3، ص 41 ـ 53</ref> | ||
#گروهی معتقد به تام بودن علوم ایشان هستند؛ تام بودن علم امام بدین معناست، هیچ دانشی نیست که برای غیر خداوند ممکن باشد و امام نسبت به آن آگاه نباشد. مطابق این دیدگاه، امام(علیه السلام) به تمام علوم و جزئیات حوادث جهان، در تمام زمان‌ها، در محدودۀ قابل تصور برای غیر خداوند آگاه است. البته برخی دانش‌ها که لازمۀ مقام خداوند است و جز او کسی به آنها آگاه نیست، از فرض این بحث خارج است.<ref>ر.ک. هاشمی، سیدعلی، علم امام تام یا محدود؟، فصلنامه مشرق موعود، ش 37؛ رنجبر، محسن، بررسی علم امام حسین(علیه السلام) به شهادت، فصلنامه کلام اسلامی، ش 52، ص 97 ـ 101؛ بهدار، محمدرضا، گسترۀ علم امام در اندیشۀ علمای شیعه، فصلنامه تحقیقات کلامی، ش 3، ص 41 ـ 53.140</ref> | #گروهی معتقد به تام بودن علوم ایشان هستند؛ تام بودن علم امام بدین معناست، هیچ دانشی نیست که برای غیر خداوند ممکن باشد و امام نسبت به آن آگاه نباشد. مطابق این دیدگاه، امام(علیه السلام) به تمام علوم و جزئیات حوادث جهان، در تمام زمان‌ها، در محدودۀ قابل تصور برای غیر خداوند آگاه است. البته برخی دانش‌ها که لازمۀ مقام خداوند است و جز او کسی به آنها آگاه نیست، از فرض این بحث خارج است.<ref>ر.ک. هاشمی، سیدعلی، علم امام تام یا محدود؟، فصلنامه مشرق موعود، ش 37؛ رنجبر، محسن، بررسی علم امام حسین(علیه السلام) به شهادت، فصلنامه کلام اسلامی، ش 52، ص 97 ـ 101؛ بهدار، محمدرضا، گسترۀ علم امام در اندیشۀ علمای شیعه، فصلنامه تحقیقات کلامی، ش 3، ص 41 ـ 53.140</ref> مشهور علما<ref>ر.ک. بهدار، محمدرضا، گسترۀ علم امام در اندیشۀ علمای شیعه، فصلنامه تحقیقات کلامی، ش 3، ص 41 ـ 53</ref> بر اساس یک سلسله روایات می گویند: ائمه(علیهم السلام) افزون بر علم به احکام شریعت، به تمامی حوادث گذشته، حال و آینده علم داشتند؛ مگر اموری که از اختصاصات علم الهی است؛ مانند زمان فرارسیدن قیامت یا علم به هفتاد و سومین حرف اسم اعظم.<ref>ر.ک. پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهدا(علیه السلام)، صفحه؟؟؟</ref> البته این نوع علم از ابزارهای امامت بود و برای ایشان ایجاد تکلیف نمی کرد، بلکه امام موظف بود طبق ظواهر امر و مجاری طبیعی و عادی عمل کند.<ref>ر.ک. پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهدا(علیه السلام)، صفحه؟؟؟؛ رنجبر، محسن، بررسی علم امام حسین(علیه السلام) به شهادت، فصلنامه کلام اسلامی، ش 52، ص 97 ـ 101</ref> ایشان در مقام آگاهی باطنی، بر اساس علمی که خداوند در جهت انجام رسالت و امامت در اختیار آنان قرار داده، از پایان حوادث و جریانات روزگار و از جمله سرنوشت خویش، با خبر هستند.<ref>ر.ک. رنجبر، محسن، بررسی علم امام حسین(علیه السلام) به شهادت، فصلنامه کلام اسلامی، ش 52، ص 97 ـ 101</ref> | ||
== پرسش‌های وابسته == | == پرسش‌های وابسته == | ||
نسخهٔ ۲۱ نوامبر ۲۰۱۸، ساعت ۱۱:۵۰
 | این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید. |
- اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث علم معصوم است. "علم معصوم به جزئیات" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل علم معصوم (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
علم امام تفصیلی یا اجمالی
- دربارۀ قلمرو علوم امامان(علیهم السلام) در میان علمای شیعه سه دیدگاه اساسی وجود دارد:
- برخی از بزرگان[۱] معتقدند، در باب نوع، کمیت و کیفیت علم امام، به نتیجه روشن و صریحی نمی‌توان دست یافت و ادلۀ عقلی و نقلی هیچکدام قضاوت صریح و مفید یقین در این باره به دست نمی‌دهند. چرا که بعضی روایات دلالت دارند بر اینکه امامان(علیهم السلام) "ما کان و ما یکون" را می‌دانند،[۲] وارثان علم پیامبرانند و کانون و معدن علم‌اند[۳] و از سوی دیگر، بعضی دیگر از روایات[۴] دلالت می‌کنند بر اینکه آنان علم غیب ندارند.[۵]
- گروهی معتقد به تام بودن علوم ایشان هستند؛ تام بودن علم امام بدین معناست، هیچ دانشی نیست که برای غیر خداوند ممکن باشد و امام نسبت به آن آگاه نباشد. مطابق این دیدگاه، امام(علیه السلام) به تمام علوم و جزئیات حوادث جهان، در تمام زمان‌ها، در محدودۀ قابل تصور برای غیر خداوند آگاه است. البته برخی دانش‌ها که لازمۀ مقام خداوند است و جز او کسی به آنها آگاه نیست، از فرض این بحث خارج است.[۶] مشهور علما[۷] بر اساس یک سلسله روایات می گویند: ائمه(علیهم السلام) افزون بر علم به احکام شریعت، به تمامی حوادث گذشته، حال و آینده علم داشتند؛ مگر اموری که از اختصاصات علم الهی است؛ مانند زمان فرارسیدن قیامت یا علم به هفتاد و سومین حرف اسم اعظم.[۸] البته این نوع علم از ابزارهای امامت بود و برای ایشان ایجاد تکلیف نمی کرد، بلکه امام موظف بود طبق ظواهر امر و مجاری طبیعی و عادی عمل کند.[۹] ایشان در مقام آگاهی باطنی، بر اساس علمی که خداوند در جهت انجام رسالت و امامت در اختیار آنان قرار داده، از پایان حوادث و جریانات روزگار و از جمله سرنوشت خویش، با خبر هستند.[۱۰]
پرسش‌های وابسته
- آیا علم معصوم تفصیلی و با جزئیات است یا اجمالی و کلی؟ (پرسش)
- آیا علم معصوم به امور غیبی تفصیلی و با جزئیات است یا اجمالی و کلی؟ (پرسش)
جستارهای وابسته
منبع‌شناسی جامع علم معصوم
منابع
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ شیخ انصاری، ج ۱، ص ۳۷۴.
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۲۶۱ و ۲۶۲
- ↑ صفار، محمد بن حسن بصائرالدرجات، ج ۱، ص ۵۶ و ۱۱۸
- ↑ مفید، محمد بن محمد، الارشاد، ج ۱، ص ۲۵۷
- ↑ ر.ک. بهدار، محمدرضا، گسترۀ علم امام در اندیشۀ علمای شیعه، فصلنامه تحقیقات کلامی، ش 3، ص 41 ـ 53
- ↑ ر.ک. هاشمی، سیدعلی، علم امام تام یا محدود؟، فصلنامه مشرق موعود، ش 37؛ رنجبر، محسن، بررسی علم امام حسین(علیه السلام) به شهادت، فصلنامه کلام اسلامی، ش 52، ص 97 ـ 101؛ بهدار، محمدرضا، گسترۀ علم امام در اندیشۀ علمای شیعه، فصلنامه تحقیقات کلامی، ش 3، ص 41 ـ 53.140
- ↑ ر.ک. بهدار، محمدرضا، گسترۀ علم امام در اندیشۀ علمای شیعه، فصلنامه تحقیقات کلامی، ش 3، ص 41 ـ 53
- ↑ ر.ک. پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهدا(علیه السلام)، صفحه؟؟؟
- ↑ ر.ک. پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهدا(علیه السلام)، صفحه؟؟؟؛ رنجبر، محسن، بررسی علم امام حسین(علیه السلام) به شهادت، فصلنامه کلام اسلامی، ش 52، ص 97 ـ 101
- ↑ ر.ک. رنجبر، محسن، بررسی علم امام حسین(علیه السلام) به شهادت، فصلنامه کلام اسلامی، ش 52، ص 97 ـ 101