نفاق در نهج البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
خط ۲۵: خط ۲۵:


==[[رفتارهای منافقانه]]==
==[[رفتارهای منافقانه]]==
*[[پارسایی]] و [[ورع]] [[منافق]] [[حقیقت]] ندارد و جز بر زبان او ظاهر نشود<ref>نک: غررالحکم، ۲ / ۵۱۷</ref>؛ عمل [[منافق]] همراه با [[شک]] و [[تردید]] است<ref>نک: غررالحکم، ۲ / ۵۱۶</ref>؛ [[منافق]] در [[رفتار]] فردی [[بی‌شرم]] است، گرچه در برابر فرادستان [[تملق]] و [[چاپلوسی]] می‌کند<ref>نک: غررالحکم، ۲ / ۵۱۵</ref>؛ او در ظاهر [[شادی]] آفرین، اما در [[حقیقت]] زیان‌رسان است<ref>نک: غررالحکم، ۲ / ۵۱۵</ref>؛ [[منافق]] بسیار غیبت‌کننده و [[سخن‌چین]] است<ref>نک: غررالحکم، ۲ / ۲۶۳</ref>؛ او هرگز از [[دانش]] بهره‌مند نمی‌شود و آنچه از [[کمالات]] می‌داند، او را سود نمی‌بخشد، زیرا در [[مقام]] عمل قرار نمی‌گیرد<ref>نک: غررالحکم، ۲ / ۷۸۶</ref>؛ به [[راستی]] که [[مؤمن]] یقینش به [[خدا]] و [[قیامت]] در کارش دیده می‌شود و [[منافق]] انسانی شکاک است و [[شک]] او در کردارش هویداست<ref>نک: غررالحکم، ۱ / ۲۳۴</ref>. [[امام]] {{ع}} نسبت به [[منافق]] و عملکرد آسیب‌زای او در [[جامعه]] می‌فرماید: اگر با این شمشیرم بر فرق [[مؤمن]] زنم که مرا [[دشمن]] دارد هرگز نخواهد داشت و نیز، اگر همه [[دنیا]] را به کام [[منافق]] ریزم که مرا [[دوست]] بدارد نپذیرد. این، از آن روست که چنین رقم زده شده و بر زبان [[پیامبر]] امی {{صل}} جاری گشته است که فرمود: "[[یا علی]]، فرد با [[ایمان]] تو را [[دشمن]] نگیرد و [[منافق]] هم تو را [[دوست]] نبیند"<ref>نهج البلاغه، حکمت ۴۲</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 842.</ref>.
*[[پارسایی]] و [[ورع]] [[منافق]] [[حقیقت]] ندارد و جز بر زبان او ظاهر نشود<ref>نک: غررالحکم، ۲ / ۵۱۷</ref>؛ عمل [[منافق]] همراه با [[شک]] و [[تردید]] است<ref>نک: غررالحکم، ۲ / ۵۱۶</ref>؛ [[منافق]] در [[رفتار]] فردی [[بی‌شرم]] است، گرچه در برابر فرادستان [[تملق]] و [[چاپلوسی]] می‌کند<ref>نک: غررالحکم، ۲ / ۵۱۵</ref>؛ او در ظاهر [[شادی]] آفرین، اما در [[حقیقت]] زیان‌رسان است<ref>نک: غررالحکم، ۲ / ۵۱۵</ref>؛ [[منافق]] بسیار غیبت‌کننده و [[سخن‌چین]] است<ref>نک: غررالحکم، ۲ / ۲۶۳</ref>؛ او هرگز از [[دانش]] بهره‌مند نمی‌شود و آنچه از [[کمالات]] می‌داند، او را سود نمی‌بخشد، زیرا در [[مقام]] عمل قرار نمی‌گیرد<ref>نک: غررالحکم، ۲ / ۷۸۶</ref>؛ به [[راستی]] که [[مؤمن]] یقینش به [[خدا]] و [[قیامت]] در کارش دیده می‌شود و [[منافق]] انسانی شکاک است و [[شک]] او در کردارش هویداست<ref>نک: غررالحکم، ۱ / ۲۳۴</ref>. [[امام]] {{ع}} نسبت به [[منافق]] و عملکرد آسیب‌زای او در [[جامعه]] می‌فرماید: اگر با این شمشیرم بر فرق [[مؤمن]] زنم که مرا [[دشمن]] دارد هرگز نخواهد داشت و نیز، اگر همه [[دنیا]] را به کام [[منافق]] ریزم که مرا [[دوست]] بدارد نپذیرد. این، از آن روست که چنین رقم زده شده و بر زبان [[پیامبر]] امی {{صل}} جاری گشته است که فرمود: "[[یا علی]]، فرد با [[ایمان]] تو را [[دشمن]] نگیرد و [[منافق]] هم تو را [[دوست]] نبیند"<ref>{{متن حدیث|قَالَ: "يَا عَلِيُّ لَا يُبْغِضُكَ مُؤْمِنٌ وَ لَا يُحِبُّكَ مُنَافِقٌ}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۴۲</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 842.</ref>.
*[[امام]] {{ع}} ضمن پرهیز [[مردم]] از [[منافقان]] و [[نکوهش]] آنان و شناسایی این [[مردمان]] زشت [[سیرت]]، در فرازی [[راویان حدیث]] از [[پیامبر اکرم]] {{صل}} را در چهار سلک دسته‌بندی می‌کند که در این میان، کسانی را که به عمد بر [[پیامبر]] [[دروغ]] می‌بندند، در دسته [[منافقان]] قرار می‌دهد و به عبارتی آنان را [[منحرفان]] در [[دین]] و [[منحرف]] کننده از [[دین]] برمی‌شمرد: جز این نیست که آورنده [[حدیث]] از چهار صورت خارج نیست و پنجمی هم ندارد: نخست منافقی که به [[ایمان]] [[تظاهر]] کند و [[اسلام]] را به خود بندد و از هیچ [[جرم]] و گناهی [[پروا]] نکند و عمداً از قول [[رسول خدا]] {{صل}} [[دروغ]] گوید. پس اگر [[مردم]] بدانند که او [[دروغ‌گو]] و [[منافق]] است، از او نپذیرید و سخن او را [[تصدیق]] نکنند، اما گویند او از [[یاران پیامبر]] {{صل}} است و حضرتش را دیده و از او شنیده و مستقیم از او دریافت کرده است، پس از او پذیرند و به سخن او [[اعتماد]] کنند، در حالی که [[خداوند]] تو را از [[منافقان]] در [[قرآن]] خبر داده و شرح حالشان را بیان کرده است. آنان پس از [[پیامبر اکرم]] {{صل}} زنده ماندند و به [[پیشوایان]] [[گمراهی]] و دعوتگران به [[آتش]] و [[تباهی]] با [[دروغ]] و بهتان نزدیک شدند و آن‌ها هم به این حدیث‌فروشان دروغ‌پرداز پُست و [[مقام]] دادند تا بر گرده [[مردم]] سوارشان کردند و آن‌ها نیز به‌وسیله ان زمام داران، [[دنیا]] را بلعیدند<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۰۱</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 842.</ref>.
*[[امام]] {{ع}} ضمن پرهیز [[مردم]] از [[منافقان]] و [[نکوهش]] آنان و شناسایی این [[مردمان]] زشت [[سیرت]]، در فرازی [[راویان حدیث]] از [[پیامبر اکرم]] {{صل}} را در چهار سلک دسته‌بندی می‌کند که در این میان، کسانی را که به عمد بر [[پیامبر]] [[دروغ]] می‌بندند، در دسته [[منافقان]] قرار می‌دهد و به عبارتی آنان را [[منحرفان]] در [[دین]] و [[منحرف]] کننده از [[دین]] برمی‌شمرد: جز این نیست که آورنده [[حدیث]] از چهار صورت خارج نیست و پنجمی هم ندارد: نخست منافقی که به [[ایمان]] [[تظاهر]] کند و [[اسلام]] را به خود بندد و از هیچ [[جرم]] و گناهی [[پروا]] نکند و عمداً از قول [[رسول خدا]] {{صل}} [[دروغ]] گوید. پس اگر [[مردم]] بدانند که او [[دروغ‌گو]] و [[منافق]] است، از او نپذیرید و سخن او را [[تصدیق]] نکنند، اما گویند او از [[یاران پیامبر]] {{صل}} است و حضرتش را دیده و از او شنیده و مستقیم از او دریافت کرده است، پس از او پذیرند و به سخن او [[اعتماد]] کنند، در حالی که [[خداوند]] تو را از [[منافقان]] در [[قرآن]] خبر داده و شرح حالشان را بیان کرده است. آنان پس از [[پیامبر اکرم]] {{صل}} زنده ماندند و به [[پیشوایان]] [[گمراهی]] و دعوتگران به [[آتش]] و [[تباهی]] با [[دروغ]] و بهتان نزدیک شدند و آن‌ها هم به این حدیث‌فروشان دروغ‌پرداز پُست و [[مقام]] دادند تا بر گرده [[مردم]] سوارشان کردند و آن‌ها نیز به‌وسیله ان زمام داران، [[دنیا]] را بلعیدند<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۰۱</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 842.</ref>.
*در نحوه برخورد با [[منافقان]]، [[خداوند سبحان]] می‌فرماید: [[خداوند]] از دل‌هایشان [[آگاه]] است. از آنان اعراض کن و اندرزشان بده به چنان سخنی که در وجودشان کارگر افتد<ref>{{متن قرآن|أُوْلَئِكَ الَّذِينَ يَعْلَمُ اللَّهُ مَا فِي قُلُوبِهِمْ فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ وَعِظْهُمْ وَقُل لَّهُمْ فِي أَنفُسِهِمْ قَوْلاً بَلِيغًا}}؛ سوره نساء، آیه ۶۳</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 842.</ref>.
*در نحوه برخورد با [[منافقان]]، [[خداوند سبحان]] می‌فرماید: [[خداوند]] از دل‌هایشان [[آگاه]] است. از آنان اعراض کن و اندرزشان بده به چنان سخنی که در وجودشان کارگر افتد<ref>{{متن قرآن|أُوْلَئِكَ الَّذِينَ يَعْلَمُ اللَّهُ مَا فِي قُلُوبِهِمْ فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ وَعِظْهُمْ وَقُل لَّهُمْ فِي أَنفُسِهِمْ قَوْلاً بَلِيغًا}}؛ سوره نساء، آیه ۶۳</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 842.</ref>.

نسخهٔ ‏۸ آوریل ۲۰۲۰، ساعت ۰۹:۴۸

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث نفاق است. "نفاق" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل نفاق (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

اوصاف منافقان

رفتارهای منافقانه

پرسش‌های وابسته

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 839.
  2. ﴿ وَلِيَعْلَمَ الَّذِينَ نَافَقُواْ وَقِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْا قَاتِلُواْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَوِ ادْفَعُواْ قَالُواْ لَوْ نَعْلَمُ قِتَالاً لاَّتَّبَعْنَاكُمْ هُمْ لِلْكُفْرِ يَوْمَئِذٍ أَقْرَبُ مِنْهُمْ لِلإِيمَانِ يَقُولُونَ بِأَفْوَاهِهِم مَّا لَيْسَ فِي قُلُوبِهِمْ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا يَكْتُمُونَ؛ سوره آل عمران، آیه ۱۶۷
  3. دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 839.
  4. دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 839.
  5. این مسئله با پنهان داشتن گناه متفاوت است، زیرا منافق در حالی‌که از انجام گناه در خلوتگاه خویش لذت می‌برد و هیچ قصدی باری ترک گناه ندارد، اما در جَلوَت، خود را فردی مهذب و پیراسته از گناه نشان می‌دهد.
  6. دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 839.
  7. «وَ لَقَدْ قَالَ لِي رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه وآله) إِنِّي لَا أَخَافُ عَلَى أُمَّتِي مُؤْمِناً وَ لَا مُشْرِكاً، أَمَّا الْمُؤْمِنُ فَيَمْنَعُهُ اللَّهُ بِإِيمَانِهِ وَ أَمَّا الْمُشْرِكُ فَيَقْمَعُهُ اللَّهُ بِشِرْكِهِ، وَ لَكِنِّي أَخَافُ عَلَيْكُمْ كُلَّ مُنَافِقِ الْجَنَانِ، عَالِمِ اللِّسَانِ، يَقُولُ مَا تَعْرِفُونَ وَ يَفْعَلُ مَا تُنْكِرُون»؛ نهج البلاغه، نامه ۲۷
  8. دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 839.
  9. دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 840.
  10. دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 840.
  11. دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 840.
  12. ﴿ إِذَا جَاءَكَ الْمُنَافِقُونَ قَالُوا نَشْهَدُ إِنَّكَ لَرَسُولُ اللَّهِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ إِنَّكَ لَرَسُولُهُ وَاللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّ الْمُنَافِقِينَ لَكَاذِبُونَ؛ سوره منافقون، آیه۱
  13. ﴿اتَّخَذُوا أَيْمَانَهُمْ جُنَّةً فَصَدُّوا عَن سَبِيلِ اللَّهِ إِنَّهُمْ سَاء مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ؛ ؛ سوره منافقون، آیه2
  14. ﴿وَإِذَا رَأَيْتَهُمْ تُعْجِبُكَ أَجْسَامُهُمْ وَإِن يَقُولُوا تَسْمَعْ لِقَوْلِهِمْ كَأَنَّهُمْ خُشُبٌ مُّسَنَّدَةٌ يَحْسَبُونَ كُلَّ صَيْحَةٍ عَلَيْهِمْ هُمُ الْعَدُوُّ فَاحْذَرْهُمْ قَاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى يُؤْفَكُونَ ؛ سوره منافقون، آیه ۴
  15. ﴿وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْا يَسْتَغْفِرْ لَكُمْ رَسُولُ اللَّهِ لَوَّوْا رُؤُوسَهُمْ وَرَأَيْتَهُمْ يَصُدُّونَ وَهُم مُّسْتَكْبِرُونَ؛ سوره منافقون، آیه 5
  16. ﴿هُمُ الَّذِينَ يَقُولُونَ لا تُنفِقُوا عَلَى مَنْ عِندَ رَسُولِ اللَّهِ حَتَّى يَنفَضُّوا وَلِلَّهِ خَزَائِنُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَلَكِنَّ الْمُنَافِقِينَ لا يَفْقَهُونَ؛ سوره منافقون، آیه ۷
  17. ﴿وَإِذَا رَأَيْتَهُمْ تُعْجِبُكَ أَجْسَامُهُمْ وَإِن يَقُولُوا تَسْمَعْ لِقَوْلِهِمْ كَأَنَّهُمْ خُشُبٌ مُّسَنَّدَةٌ يَحْسَبُونَ كُلَّ صَيْحَةٍ عَلَيْهِمْ هُمُ الْعَدُوُّ فَاحْذَرْهُمْ قَاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى يُؤْفَكُونَ؛ سوره منافقون، آیه ۴
  18. ﴿سَوَاء عَلَيْهِمْ أَسْتَغْفَرْتَ لَهُمْ أَمْ لَمْ تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ لَن يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ؛ سوره منافقون، آیه ۶
  19. ﴿يَقُولُونَ لَئِن رَّجَعْنَا إِلَى الْمَدِينَةِ لَيُخْرِجَنَّ الأَعَزُّ مِنْهَا الأَذَلَّ وَلِلَّهِ الْعِزَّةُ وَلِرَسُولِهِ وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَلَكِنَّ الْمُنَافِقِينَ لا يَعْلَمُونَ ؛ سوره منافقون، آیه ۸
  20. ﴿ الْمُنَافِقُونَ وَالْمُنَافِقَاتُ بَعْضُهُم مِّن بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمُنكَرِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمَعْرُوفِ وَيَقْبِضُونَ أَيْدِيَهُمْ نَسُواْ اللَّهَ فَنَسِيَهُمْ إِنَّ الْمُنَافِقِينَ هُمُ الْفَاسِقُونَ؛ سوره توبه، آیه ۶۷
  21. دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 840.
  22. غرر الحکم، ۱
  23. غرر الحکم، ۱
  24. غرر الحکم، ۱
  25. غرر الحکم، ۱
  26. غرر الحکم، ۱
  27. غرر الحکم، ۲
  28. غرر الحکم، ۲
  29. غرر الحکم، ۲
  30. غرر الحکم، ۲
  31. غرر الحکم، ۲
  32. دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 840.
  33. غررالحکم، ۲
  34. «وَ إِنَّ الْمُنَافِقَ يَتَكَلَّمُ بِمَا أَتَى عَلَى لِسَانِهِ، لَا يَدْرِي مَا ذَا لَهُ وَ مَا ذَا عَلَيْهِ؛ وَ لَقَدْ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه وآله) لَا يَسْتَقِيمُ إِيمَانُ عَبْدٍ حَتَّى يَسْتَقِيمَ قَلْبُهُ وَ لَا يَسْتَقِيمُ قَلْبُهُ حَتَّى يَسْتَقِيمَ لِسَانُهُ»؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۷۵
  35. دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 841.
  36. نک: غررالحکم، ۲ / ۵۱۷
  37. نک: غررالحکم، ۲ / ۵۱۶
  38. نک: غررالحکم، ۲ / ۵۱۵
  39. نک: غررالحکم، ۲ / ۵۱۵
  40. نک: غررالحکم، ۲ / ۲۶۳
  41. نک: غررالحکم، ۲ / ۷۸۶
  42. نک: غررالحکم، ۱ / ۲۳۴
  43. «قَالَ: "يَا عَلِيُّ لَا يُبْغِضُكَ مُؤْمِنٌ وَ لَا يُحِبُّكَ مُنَافِقٌ»؛ نهج البلاغه، حکمت ۴۲
  44. دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 842.
  45. نهج البلاغه، خطبه ۲۰۱
  46. دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 842.
  47. ﴿أُوْلَئِكَ الَّذِينَ يَعْلَمُ اللَّهُ مَا فِي قُلُوبِهِمْ فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ وَعِظْهُمْ وَقُل لَّهُمْ فِي أَنفُسِهِمْ قَوْلاً بَلِيغًا؛ سوره نساء، آیه ۶۳
  48. دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 842.
  49. دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 842.