نزدیک شمردن ظهور امام مهدی

مقدمه

• انسان منتظر در زمان غیبت، صبح و شام چشم به ظهور امامش دوخته است و هیچ گاه آن را دور نمی‌داند. داشتن همین حال قلبی در زمان غیبت امام (ع) مورد رضای پروردگار و نجات بخش انسان است. امام صادق (ع) می‌فرمایند: نزدیک‌ترین حالت بنده نسبت به خدای عزوجل و بیشترین خشنودی او از بنده، در وقتی است که (بندگان) حجت خدا را گم کنند و برایشان آشکار نشود و از آنان پوشیده بماند پس جای او را ندانند و در عین حال می‌دانند که حجت‌ها و نشانه‌های الهی از بین نمی‌رود. پس در چنین وقتی باید هر صبح و شام منتظر فرج باشند.

نزدیک شمردن ظهور یک حالت قلبی است و حکایت از یقین و باور قطعی انسان نسبت به وعده ظهور امام عصر (ع) می‌کند که چون وقتی برای آن مشخص نکرده‌اند، هر صبح و شام امکان وقوع آن وجود دارد. نزدیک شمردن ظهور غیر از "استعجال" است که با تسلیم ناسازگار است. استعجال در حقیقت راضی نبودن به امر پروردگار نسبت به زمان ظهور امام (ع) است، اما نزدیک شمردن ظهور خود از مصادیق تسلیم می‌باشد، زیرا خداوند به آن راضی است و ائمه (ع) سفارش آن را کرده‌اند. از این بالاتر، نبودن این حال، یعنی یأس از ظهور – هر چند زمانی محدود – و بعید شمردن آن – ولو در یک برهه زمانی – خود از گناهان کبیره محسوب می‌شود. امام صادق (ع) می‌فرمایند: «"هَلَكَتِ اَلْمَحَاضِيرُ"»: محاضیر هلاک شدند. راوی می‌پرسد: محاضیر چیست؟ حضرت پاسخ می‌دهند: «"المستعجلون"»: شتاب کنندگان. سپس اضافه می‌فرمایند: «"نَجَا اَلْمُقَرَّبُونَ"».

محاضیر جمع محضار و به معنای کسی است که زیاد می‌دود و مراد کسانی هستند که شتاب می‌ورزند. این شتاب ورزیدن انسان را به انحراف و بی‌اعتقادی می‌کشاند در مقابل، کسانی که ظهور را نزدیک می‌شمارند، اهل نجات هستند. در دعای عهد چنین می‌خوانیم: «"إِنَّهُمْ يَرَوْنَهُ بَعِيداً وَ نَراهُ قَرِيباً "». البته نزدیک شمردن زمان ظهور به معنای تعیین وقت برای آن نیست. پیشگویی درباره زمان ظهور، همان اندازه از رضای خدا و سنت ائمه طاهرین (ع) دور است که شتاب کردن در ظهور حضرت. امامان ما با کسانی که می‌خواسته‌اند وقتی برای ظهور تعیین کند، به شدت برخورد کرده و آنها را دروغگو خوانده‌اند.

یک بار شخصی از امام صادق (ع) درباره وقت ظهور پرسید و گفت: "جُعِلْتُ فِدَاكَ أَخْبِرْنِي عَنْ هَذَا الْأَمْرِ الَّذِي نَنْتَظِرُ مَتَى هُوَ؟": فدایت گردم، به من خبر دهید از این امر (ظهور فرج) که منتظر آن هستیم، چه وقت واقع می‌شود؟ حضرت چنین پاسخ دادند: «"کذب الْوَقَّاتُونَ وَ هلک الْمُسْتَعْجِلُونَ وَ نَجَا الْمُسَلِّمُونَ"». پس آنها که وعده نزدیک بودن ظهور را به مردم می‌دهند تا به خیال خود آنها را به امام زمان (ع) نزدیکتر کرده، زمینه ظهور آن حضرت را فراهم کنند، هم خود گمراهند و هم دیگرا را به گمراهی می‌کشانند.

وظیفه منتظر، تسلیم شدن نسبت به تقدیرات الهی در مورد وقت ظهو است. در عین این که هیچ صبح و شام نباید از ظهور امام غایب (ع) ناامید باشد، اما باید مراقب باشد که به شتابزدگی نیفتد و خود یا دیگران را به هوای نزدیک بودن ظهور، به اشتباه و انحراف نکشاند، بنابراین به طور کلی نباید نزدیک شمردن ظهور امام (ع) را با پیشگویی درباره وقت ظهور اشتباه کرد. اولی ممدوح است و دوم مدموم و حسابشان از یکدیگر جداست.

پرسش مستقیم

• نزدیک شمردن ظهور به چه معناست؟ (پرسش)

منابع

• بنی‌هاشمی، سید محمد، انتظار فرج