جنگ

این مدخل زیرشاخهٔ بحث جنگ است. جنگ از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: جنگ در قرآن - جنگ در فقه سیاسی - جنگ در معارف و سیره علوی - جنگ در معارف مهدویت - پرسش مرتبط ندارد

جنگ به معنای پیکار، کارزار، ستیزه و در اصطلاح به معنای تبدیل شدن کشمکش دایمی بین کشورها به ستیزه‌ای خشونت بار و خونین است. مقصود ما از جنگ، مطلق پیکار و درگیری خشونت‌بار بین دو گروه است و چنانچه یکی از این دو گروه، خداپرست و هدفش مقدّس باشد، پیکارش جهاد است که در جایگاه خود بحث می‌شود. در این مدخل از واژه «حرب»، «قتال» و مشتقّات آنها استفاده شده است.

مقدمه

آخرالزمان معرکه درگیری‌های فراوان است. در پیش‌بینی‌های اسلامی و غیر آن، وقوع جنگ‌های مختلف در آخرالزمان وجود دارد. در منابع روایی شیعه به جنگ‌هایی قبل از ظهور و جنگ‌هایی پس از آن اشاره شده است. جنگ‌هایی که گاه میان دو دسته باطل و گاه میان حق و باطل است. در آستانه ظهور اوج درگیری این جنگ‌هاست و در احادیث خبر از کشتاری آمده است که دو سوم مردم در آن یا کشته می‌‌شوند یا به علتی خواهند مرد.

رسول خدا(ص) در حدیثی فرمود: در کنار رود دجله و کنار نخل‌های فراوانی که در حاشیه آن است... جنگی سخت میان مردم بصره و گروه بنی‌قنطورا در خواهد گرفت که کشته‌شدگان در این جنگ شهید محسوب خواهند شد. در حدیث دیگری می‌‌فرماید جنگ سختی میان بنی‌قنطورا و مردمانی از نژاد غیرعرب واقع می‌‌شود که احدی از بنی‌قنطورا باقی نخواهد ماند. محمد بن حنفیه می‌‌فرماید:.. گروهی با پرچم‌های سیاه و کلاه سیاه و پیراهن‌های سفید علیه بنی‌العباس قیام می‌‌کنند و پیشاپیش آن شعیب بن صالح است که به سوی سفیانی حرکت می‌‌کند و با او جنگ خواهد نمود....

امام صادق(ع) فرمود: در شام (سه گروه با) سه پرچم قیام نموده، پرچم‌های حسینی، اموی و قیس. در آن زمان سفیانی نیز به پا می‌‌خیزد و با آنان جنگ نموده و مانند مزرعه‌ای آنان را درو می‌‌کند و آنان را به گونه‌ای بی‌نظیر شکست می‌‌دهد. ارطاة روایت می‌‌کند که حضرت مهدی(ع) اولین پرچم جنگ را به گروهی می‌‌دهد و آنان را به جنگ ترک می‌‌فرستد و آن لشکر، ترک‌ها را شکست می‌‌دهند و غنیمت و اسرای زیادی از آنان می‌‌گیرد و سپس به سوی شام می‌‌روند و آنجا را نیز فتح می‌‌کنند.... در برخی روایات از جنگ میان ترک‌ها و مسلمانان حکایت می‌‌کند که مسلمانان را یارای مقابله با آنان نیست. سپس لشکر ترک‌ها بر اثر وبا یا تگرگ خواهند مرد.

امام رضا(ع) در حدیثی فرمود:... زمانی که حضرت قائم(ع) قیام نماید، (در ابتدا از شدت جنگ و نبرد با دشمنان) فقط خون و عرق است (که از پیشانی خود پاک خواهند کرد).

امام صادق(ع) در ضمن حدیثی فرمود: زمانی که حضرت قائم(ع) قیام نماید، عمامه و زره رسول خدا را بر تن می‌‌نماید و شمشیر ذوالفقار را به کمر بسته و از نیام می‌‌کشد و بر دوش می‌‌نهد و تا هشت ماه پیاپی جنگ و کشتار خواهد نمود.... در روایتی امیرالمؤمنین(ع) از جنگی تمام عیار میان اعراب و یهود در فلسطین خبر می‌‌دهد. جنگی که در دریا گسترش می‌‌یابد و یهود نابود می‌‌شوند و مانند گوسفند سرشان بریده خواهد شد. در حدیثی چنین می‌‌فرماید: در مکه میان حج‌گذاران در منی جنگی رخ خواهد داد و کشتاری میان آنان صورت می‌‌گیرد که آن گردنه پر از خون خواهد شد و در آن لحظه حضرت مهدی(ع) صورت بر دیوار کعبه نهاده و اشک می‌‌ریزد، مردم نهایتاً به سوی او می‌‌روند و از او خواهش می‌‌کنند که با ایشان بیعت کنند....

پرسش مستقیم

• آیا پیش از ظهور امام مهدی در جهان جنگی رخ می‌دهد؟ (پرسش)

جستارهای وابسته

• بغی
• قیام مسلحانه
• دارالحرب
• شورش
• محاربه
• جهاد با اهل بغی
• دارالبغی
• خروج
• خارجی
• خوارج
• مارقین
• فتنه
• تجاوز

منابع

1. حیدرزاده، عباس، فرهنگنامه آخرالزمان
2. نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم
3. صادقی فدکی، سید جعفر، مقاله «جنگ»، دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۰