آیا پیش از ظهور امام مهدی در جهان جنگی رخ می‌دهد؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
آیا پیش از ظهور امام مهدی در جهان جنگی رخ می‌دهد؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / عصر ظهور امام مهدی / رخدادهای عصر ظهور امام مهدی
تعداد پاسخ۱ پاسخ

آیا پیش از ظهور امام مهدی در جهان جنگی رخ می‌دهد؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

علی کورانی

حجت الاسلام و المسلمین علی کورانی، در کتاب «عصر ظهور» در این‌باره گفته است:

«روایات بسیار در حد تواتر اجمالی‌[۱] بر وقوع جنگ جهانی، نزدیک ظهور حضرت مهدی (ع) دلالت دارد، و بعید است که بتوان آن را بر دو جنگ جهانی اول و دوم گذشته که در عصر ما اتفاق افتاده است تطبیق نمود، زیرا صفاتی که برای این جنگ در روایات ذکر شده است با اوصاف آن دو جنگ تفاوت دارد، مخصوصا در تعداد قربانیان این جنگ و زمانش که نزدیک به ظهور حضرت (ع) خواهد بود، بلکه از برخی روایات استفاده می‌شود که این نبرد، در همان سال ظهور و یا بعد از آغاز نهضت مقدس آن بزرگوار، بوقوع می‌پیوندد.

و اینک نمونه‌هایی از این روایات: از امیر مؤمنان (ع) منقول است که فرمود: "نزدیک زمان قائم (ع) دو نوع مرگ وجود دارد مرگ سرخ و مرگ سفید و ملخ‌هائی که برنگ خون بوده و گاه و بیگاه آشکار می‌شوند اما مرگ سرخ یعنی شمشیر و مرگ سفید طاعون است"[۲] عبارت "نزدیک زمان قائم" دلالت دارد که این جنگ و مرگ سرخ خیلی نزدیک به‌ ظهور حضرت مهدی (ع) اتفاق می‌افتد، اما روایت، محل وقوع آن را تعیین نکرده است و از امام باقر (ع) روایت شده که فرمود: "قائم قیام نمی‌کند مگر در پی ترس و وحشت و زلزله‌ها و فتنه و آشوب و بلاهایی که مردم گرفتار آن شوند که پیش از آن گرفتار طاعون و بعد از آن، جنگ و خونریزی بین اعراب و ایجاد اختلاف بین مردم و پراکندگی در دین‌شان و دگرگونی احوال آنان، بگونه‌ای که در اثر مشاهده بجان هم افتادن مردم و یکدیگر را خوردن، هرکس در صبح و شام، آرزوی مرگ می‌نماید"[۳] این مطلب دلالت دارد که مرض طاعون قبل از ترس شدیدی که عبارت از همان درگیری و جنگ عمومی است. خواهد بود. اما با فرض اینکه مطمئن باشیم شخص راوی تقدیم و تأخیری در عبارت انجام نداده باشد، مشکل است که وقوع حوادث را زنجیره‌ای و پشت سر هم بدانیم چون جمله "و جنگ و خونریزی بین اعراب" که با کلمه "ثم" عطف شده است چنانچه بر جمله معترضه "و طاعونی قبل از آن" عطف شود صحیح است، بنابراین اختلاف بین اعراب، بعد از وجود طاعون می‌باشد، همچنین عطف آن بر جمله "و بلائی که مردم گرفتار آن می‌شوند" نیز صحیح است که در این صورت ایجاد اختلاف، قبل از طاعون است .. بعلاوه در این پیشامدها اجمال است .. البته از این مطلب، فهمیده می‌شود که برای عرب‌ها و مردم، دوره‌ای سخت از لحاظ ایمنی و سیاسی و اقتصادی خواهد بود. و ممکن است مراد از سال گرسنگی و قحطی که در روایت بعدی از امام صادق (ع) نقل می‌شود همین سال باشد، آنجا که فرمود: "ناگزیر قبل از قیام قائم، سالی خواهد بود که مردم در آن، از گرسنگی رنج می‌برند و ترس و وحشتی سخت در اثر کشتار آنان را فرامی‌گیرد"[۴]

روایت بعدی دلالت دارد که شدت نبرد و حالت جنگ تا زمان صیحه آسمانی که در ماه رمضان نزدیک ظهور حضرت مهدی (ع) می‌باشد ادامه خواهد یافت. از امام باقر (ع) نقل شده که فرمود: "اهل شرق و غرب با یکدیگر اختلاف پیدا می‌کنند، آری و اهل قبله نیز (مسلمانان) و مردم با ترس و وحشت طاقت‌فرسائی روبرو خواهند شد و به همان حال بسربرده تا زمانی‌که منادی از آسمان ندا دهد .. زمانی که بانگ زد پس کوچ کنید، کوچ"[۵]

این روایت نیز دلالت دارد که خسارت‌های این جنگ به‌طور اساسی بر ملت‌های غیر مسلمان وارد می‌شود و جمله "اهل شرق و غرب و آری اهل قبله باهم اختلاف پیدا می‌کنند" عبارت دقیقی است که حاکی از اختلاف مسلمان‌ها، بعد از اختلاف شرق و غرب است که بنظر می‌رسد این اختلاف نتیجه و یا تابع اختلافات شرق و غرب است، البته این أمر در جنگ جهانی آینده طبیعی است، زیرا اهداف آن جنگ، مراکز حکومت کشورهای بزرگ و پایگاه‌های نظامی آنان بوده و به‌طور غیرمستقیم به مسلمانان نیز سرایت می‌کند همچنانکه برخی از روایات، نیز به این مطلب تصریح نموده است. از ابو بصیر نقل شده که گفت از امام صادق (ع) شنیدم که می‌فرمود: "این أمر نخواهد بود تا دو سوم مردم از بین بروند. سؤال کردیم وقتی دو سوم مردم از بین رفتند پس چه کسی باقی می‌ماند؟ حضرت فرمود: آیا دوست ندارید که در یک سوم باقی مانده باشید؟"[۶]

و شاید خطبه امیر مؤمنان، بیش از متن دیگر، وقت و عامل این جنگ را مشخص می‌سازد، خطبه‌ای که آنحضرت تعدادی از نشانه‌های ظهور مهدی (ع) و برخی حوادث حرکت او را در آن ذکر می‌کند. و در آن خطبه شریفه دو فقره است که ارتباط با جنگ جهانی دارد که حضرت فرمود: "آگاه باشید‌ای مردم: از من بپرسید پیش از آنکه فتنه و فساد مانند شتری که در اثر رم کردن، مهارش زیر سم او قرار گیرد و بر ترس و اضطرابش افزوده شود، سرزمین شما را پایمال نماید و یا اینکه در مغرب زمین آتش جنگ بزرگی را با موادی قابل اشتعال دامن‌ می‌زند، در حالی که با فریاد بلند بانگ می‌زند وای بر او از انتقامجوئی و خونخواهی و مانند آن .. آنگاه مردی از اهل نجران خارج شده و امام (ع) را اجابت می‌کند او اولین مرد نصرانی است که دعوت آن حضرت را لبیک می‌گوید، صومعه خود را خراب می‌کند و صلیبش را می‌شکند و به اتفاق عجم‌ها و مردم مستضعف، سوار بر مرکب و با درفش‌های هدایت بطرف (نخیله)[۷] حرکت می‌کنند. محل تجمع مردم از همه جای روی زمین، در منطقه‌ای بنام فاروق قرار دارد و آن منطقه‌ای است که در سر راه حج رفتن امیر مؤمنان (ع) بین برس و فرات واقع شده است. در آن روز تعداد سه هزار (هزار) یهودی و نصرانی کشته خواهند شد که بعضی از آنها برخی دیگر را بقتل می‌رسانند واقعه آن روز تأویل این آیه شریفه است: "پیوسته این ندایشان بود تا اینکه آنان را "با شمشیر و یا زیر شمشیر" درو کردیم"[۸]

اما این جمله امام (ع) که "قبل از اینکه با پایش فتنه‌ای در شرق ایجاد کند" دلالت دارد که آغاز این جنگ، از شرق یعنی از روسیه خواهد بود و یا حاکی از مشاجره و درگیری در منطقه شرق می‌باشد و بزودی در مبحث حرکت ظهور آن حضرت، روایتی از امام باقر (ع) خواهد آمد که خلأ و بحران سیاسی وعده داده شده در حجاز سبب بوجود آمدن این کشمکش بین شرق و غرب خواهد شد.

و عبارت "و یا آتش جنگ بزرگی را با مواد قابل اشتعال، در غرب می‌افروزد" دلالت دارد که مرکز اصلی نابودی، کشورهای غربی است و مراد از کثرت مواد قابل اشتعال آن، پایگاه‌های نظامی و پایتخت‌ها و مراکز مهم آن کشورهاست و ظاهرا معنای کلام حضرت که فرمود: "محل تجمع مردم روی زمین فاروق است" این است که مردم در آن روز از گوشه و کنار جهان جهت پیوستن به حضرت مهدی (ع) گردهم جمع می‌شوند و مقر و پایگاه او بین کوفه و حله است، چه اینکه راهب نجرانی با نمایندگانی از مستضعفین، از همان ناحیه بحضور ایشان می‌رسند و بنظر می‌رسد که عبارت "و آنجا منطقه سر راه و مسیر حج امیر مؤمنان (ع) بین برس و فرات است" حاشیه‌ای از خود راوی و یا نسخه‌بردار است که داخل‌ در اصل عبارت شده است و شاید معنای المحجة که در عبارت آمده است محل اجتماع کاروانهای حج، در زمان امیر مؤمنان (ع) و یا نام محلی باشد که در آنجا درفش‌های هیئت‌ها و نمایندگان، برای ورود به اردوگاه وی و یا ملاقات با آن حضرت اجتماع می‌کنند.

و عبارت "در آن روز بین شرق و غرب سه هزار هزار کشته می‌شوند" یعنی سه میلیون نفر و اینکه کلمه (هزار) را بین پرانتز گذاردیم بدین جهت است که آن کلمه، در روایت دیگری در بحار ج ۵۲ ص ۲۷۴ وارد شده بود، و شاید هم آن کلمه از روایت افتاده باشد، البته این بدین معنی نیست که قربانیان جنگ جهانی سه میلیون نفر خواهد بود، بلکه این تعداد، کشته‌های آن روز و یا مقطع دیگری خواهد بود و این یک مرحله از مراحل جنگ و آخرین آنهاست و قبلا ذکر شد که مجموع خسارت‌های جانی جنگ و مرض طاعون که قبل از آن جنگ، شیوع پیدا می‌کند به دو سوم ساکنان جهان بالغ می‌گردد. و در روایتی دیگر پنج هفتم جمعیت جهان، چنانکه از امام صادق (ع) روایت شده است که فرمود: "پیشاپیش قائم دو نوع مرگ وجود دارد یکی مرگ سرخ و دیگری مرگ سفید، تا از هر هفت نفر ۵ نفر از بین بروند"[۹]

و در برخی از روایات، نه دهم مردم آمده ...، البته گاهی اختلاف روایات، بعلت تفاوت منطقه‌ها و یا علل دیگری است اما بهرحال خسارت‌های مسلمانان در این جنگ، اندک بوده و یا قابل ذکر نبوده است.

خلاصه کلام اینکه: روایات شریفه دلالت دارند که ترس و وحشت، اندکی قبل از ظهور و یا در سال ظهور آن حضرت، جهان را فرامی‌گیرد و خسارت‌های سنگین و خورد کننده‌ای بر مردم و به‌طور کلی بر غیر مسلمان‌ها وارد خواهد شد و این را می‌توان به جنگ عمومی و وسائل پیشرفته و نابود کننده آن، که باعث ترس و وحشت همه مردم می‌شود، تأویل و تفسیر نمود، چون اگر روش این جنگ بنحو کلاسیک بود، رعب و وحشت آن به این اندازه که روایات توصیف کرده‌اند فراگیر نبود و یا دست کم یک قسمت و یا منطقه‌های بیشتری وجود داشت که مشمول این ترس و وحشت و قتل و کشتار نمی‌گردید.

اما روایات و قرینه‌هایی وجود دارد که تفسیر آن را به موجی از جنگ‌های منطقه‌ای ترجیح می‌دهد، مخصوصا با تعبیری که از امام باقر (ع) در مورد ظهور وارد شده است که فرمود: "و جنگها در زمین زیاد می‌شود" و این تصریح می‌کند که آنها جنگ‌های متعددی در همان سال هستند، بنابراین جمع بین این روایت و روایتهایی که بیانگر اختلاف و جنگ بین اهل شرق و غرب می‌باشد، این است که این نبردها به‌صورت جنگ‌های منطقه‌ای بین آنان ایجاد می‌شود و جنبه ویرانگری آن متمرکز در غرب می‌باشد.

اما زمان این جنگ، آنچه که از روایات استفاده می‌شود آنست که زمان آن بسیار نزدیک به ظهور حضرت مهدی (ع) مثلا در همان سال ظهور خواهد بود ... و اگر بخواهیم بین روایتی که این جنگ و صفات آن را بیان کرده است جمع کنیم بهتر است بگوئیم جنگ، طی چند مرحله خواهد شد، زیرا این جنگ اندکی قبل از ظهور حضرت آغاز، و سپس بقیه مراحل آن بعد از نهضت ظهور آن بزرگوار خواهد بود. و آزادسازی حجاز به‌دست آن حضرت، در اثناء آن جنگ می‌باشد، سپس آن جنگ بعد از فتح عراق پایان می‌پذیرد. و نبرد حضرت با روس‌ها و یا با بقایای آنها بعد از جنگ جهانی خواهد بود، زیرا در روایت آمده بود که نخستین نیرویی را که حضرت تدارک می‌بیند به نبرد با ترکان (روس‌ها) اعزام نموده و آنها را نابود می‌کند.

اما اگر روایاتی را که در مورد این جنگ وارد شده است به جنگ هسته‌ای گسترده‌ای تفسیر کنیم و به آنچه که امروزه رسانه‌ها درباره چنین جنگی، قلم‌فرسائی می‌کنند توجه کنیم، باید بگوئیم که مدت این جنگ بسیار کوتاه و آنطور که می‌گویند شاید بیش از یکماه به‌طور نیانجامد»[۱۰].

پرسش‌های وابسته

  1. مراد از ظهور در روایات چیست؟ (پرسش)
  2. درک زمان ظهور امام مهدی چه فضیلت‌های دارد؟ (پرسش)
  3. برخی از رخدادهای هنگام ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  4. بعد از ظهور امام مهدی نخستین مراسمی که انجام می‌شود چیست؟ (پرسش)
  5. چه کسانی از ظهور امام مهدی خوشحال می‌شوند؟ (پرسش)
  6. وقایع هنگام ظهور چیست؟ (پرسش)
  7. کیفیت ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  8. بعد از ظهور امام مهدی چه‌قدر طول می‌کشد تا جهان اصلاح شود؟ (پرسش)
  9. امام مهدی بعد از ظهور چه اقدامات اصلاحی انجام می‌دهد؟‌ (پرسش)
  10. امام مهدی‏ بعد از ظهور چه عملی انجام می‌‏دهند؟ (پرسش)
  11. اولین سخنانی که امام بعد از ظهور می‌‏فرمایند چیست؟ (پرسش)
  12. امام مهدی چگونه برای خون‌خواهی امام حسین قیام می‌کند؟ (پرسش)
  13. امام مهدی در عصر ظهور با اهل ذمه چه خواهد کرد؟ (پرسش)
  14. امام مهدی‏ بعد از ظهور با انحرافات فکری چگونه برخورد خواهد کرد؟ (پرسش)
  15. آیا امام مهدی‏ بعد از ظهور با اعراب به جنگ برمی‌‏خیزد؟ (پرسش)
  16. امام مهدی با چه پرچمی ظهور می‌کند؟ (پرسش)
  17. تردیدگنندگان در وجود امام مهدی چه می گویند؟ (پرسش)
  18. امام مهدی پس از ظهور چه تغییراتی در مراسم حج به وجود می‌آورد؟ (پرسش)
  19. نقش ترس به عنوان یکی از لشکرهای امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  20. امام مهدی در مقابله با ستمگران و اجرای حدود و احکام الهی چگونه رفتاری دارند؟ (پرسش)
  21. وضعیت امنیت اجتماعی در عصر ظهور چگونه است؟ (پرسش)
  22. آیا حوادث پس از ظهور در ماه جمادی اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)
  23. چه ارتباطی میان تصرف رودخانه‌ها و قیام امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)
  24. چه گروه‌هایی به یاری امام مهدی می‌شتابند؟ (پرسش)
  25. امام مهدی پس از ظهور کدام سرزمین را به تصرف در می‌آورد؟ (پرسش)
  26. رشد و شکوفایی علم در زمان پس از ظهور به چه معنا است؟ (پرسش)
  27. پس از ظهور چه گروه‌هایی علیه امام مهدی شورش می‌کنند؟ (پرسش)
  28. امام مهدی در قیام خود چه مساجدی را ویران می‌کند؟ (پرسش)
  29. آیا پیش از ظهور امام مهدی در جهان جنگی رخ می‌دهد؟ (پرسش)
  30. آیا امام مهدی پس از ظهور از قاتلان امام حسین انتقام خواهد گرفت؟ (پرسش)
  31. امام مهدی وقتی که می‏آید اولین کاری که می‌‏کند چیست؟ (پرسش)
  32. معنای این جمله که می‌گویند هنگام ظهور از اسلام و قرآن چیزی جز نام باقی نمانده است چیست؟ (پرسش)
  33. آیا امام مهدی هنگام ظهور اموال ثروت‏مندان را علی‏رغم میل باطنی آنها بین فقرا تقسیم می‏کند؟ (پرسش)
  34. چگونه امام مهدی بر دولتها پیروز می‌‏شود و این تعداد جمعیت جهان تسلیم او می‌‏شوند؟ (پرسش)
  35. آیا با ظهور امام مهدی همه مردم مسلمان می‌شوند؟ (پرسش)
  36. برخی می‌گویند با توجه به روایات در زمان امام مهدی امکان گناه کردن وجود ندارد آیا این گفته‌ها درست است؟ (پرسش)
  37. اگر امام مهدی شیطان را بکشند مردمان پس از ظهوراز فریب‌های شیطان در امان خواهند ماند این چگونه با عدالت خدا سازگار است؟ (پرسش)
  38. اگر در زمان امام مهدی امکان گناه وجود دارد پس چرا ظلم و گناه صورت نمی‌گیرد و یا بسیار اندک است؟ (پرسش)
  39. آیا پس از ظهور یا قیام یا تشکیل حکومت بقیه الله کسی هم گناه می‌کند؟ اختیار چه می‌شود؟
  40. امام مهدی در منطقه تمارین چه اقدامی انجام می‌دهد؟ (پرسش)
  41. آیا اصحاب کهف به یاری امام مهدی می‌آیند؟‌ (پرسش)
  42. فرماندهان سپاه امام مهدی چه کسانی هستند؟ (پرسش)
  43. آیا امام مهدی جهان‌گشایی خواهد داشت؟ (پرسش)
  44. آخرین شورش علیه امام مهدی کدام است؟ (پرسش)
  45. امام مهدی چه شهرهایی را به تصرف در می‌آورد؟ (پرسش)
  46. مردمان کدام شهرها با امام مهدی می‌جنگند؟ (پرسش)
  47. امام مهدی چگونه شهر ارمینیه را به تصرف خود در می‌آورد؟ (پرسش)
  48. آیا شهر ارنون در زمینه سازی برای ظهور امام مهدی نقشی دارد؟ (پرسش)
  49. چه طایفه‌هایی با امام مهدی به نبرد می‌پردازند؟ (پرسش)
  50. آیا امام مهدی هنگام قیام سوار بر اسب است؟‌ (پرسش)
  51. اولین کسی که با امام مهدی بیعت کرده و دست حضرت را می‏‌بوسد کیست؟ (پرسش)
  52. زندگی امام بعد از ظهور چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
  53. رفتار امام مهدی با مجاهدان و شهیدان چگونه است؟ (پرسش)
  54. جهان گشایی امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
  55. احیای سنت محمدی پس از ظهور امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
  56. احکامی الهی که در زمان ظهور امام مهدی اجرا می‌شوند کدامند؟ (پرسش)
  57. مفهوم چهره‌شناسی امام مهدی به چه معناست؟ (پرسش)
  58. آیه شریفه انا بقية الله فی ارضه توسط امام مهدی خطاب به چه کسی در پاسخ به چه سوالی قرائت گردید؟ (پرسش)
  59. وضعیت مردم در عصر ظهور امام مهدی از نظر فرهنگی، اخلاقی و تربیتی چگونه است؟ (پرسش)
  60. عصر غیبت کبری چه تأثیراتی در دوران پس از ظهور دارد؟ (پرسش)
  61. نقش ترک‌ها در دوران ظهور چیست؟ (پرسش)
  62. منظور از ترک‌ها در روایات آخرالزمان چیست؟ (پرسش)
  63. نقش عرب‌ها در دوران ظهور چیست؟ (پرسش)
  64. نقش یمن در دوران ظهور چیست؟ (پرسش)
  65. حوادث مصر در دوران ظهور چیست؟ (پرسش)

پانویس

  1. یعنی بطرق گوناگون از عده‌ای از صحابه نقل شده که علم به صدور آن از رسول خدا (ص) حاصل می‌شود.
  2. ارشاد مفید، ص ۴۰۵ و غیبت طوسی، ص ۲۷۷.
  3. کمال الدین صدوق، ص ۴۳۴.
  4. بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۲۹.
  5. بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۳۵.
  6. بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۱۳.
  7. منطقه‌ای است نزدیک کوفه.
  8. بحارالانوار، ج ۵۳، ص ۸۲ و ۸۴.
  9. بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۰۷.
  10. کورانی، علی، عصر ظهور، ص۲۰۶.