اولین سخنانی که امام مهدی بعد از ظهور می‌فرمایند چیست؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
اولین سخنانی که امام مهدی بعد از ظهور می‌فرمایند چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / عصر ظهور امام مهدی / رخدادهای عصر ظهور امام مهدی
مدخل اصلیاولین خطبه امام مهدی
تعداد پاسخ۱ پاسخ

اولین سخنانی که امام مهدی (ع) بعد از ظهور می‌فرمایند چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

سید محمد کاظم قزوینی

آیت‌الله سید محمد کاظم قزوینی، در کتاب «امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور» در این‌باره گفته است:

«عده‌ای از یاران امام زمان (ع) در مکه به هم می‌رسند و درباره ایشان بحث می‌نمایند: شخصی از سوی امام (ع) به سمت آنها می‌آید و سؤال می‌نماید: شما چند نفرید؟ می‌گویند: حدود ۴۰ مرد. می‌گوید: وقتی صاحب خود، امام زمان (ع) را ببینید، حال شما چگونه خواهد بود؟ می‌گویند: به خدا سوگند! اگر دستور دهند که با کوه‌ها بجنگیم، همان را انجام خواهیم داد. اگر ما را به جنگ با کوه‌ها فرا بخواند، همراه او با کوه‌ها می‌جنگیم با این کلام، عمق اعتقاد و ایمان خود به امام زمان (ع) را بیان می‌نمایند و آمادگی کامل خود را برای فدا نمودن و کشته شدن در راه ایشان به رخ می‌کشند. سپس آن مرد، همان شب می‌آید و می‌گوید: ۱۰ نفر از شایستگان خود را برگزینید. آنها، انتخاب می‌کنند و برای ملاقات با امام (ع) آماده می‌شوند و در شب دیگر، ترتیب ملاقات با امام زمان (ع) به بقیه داده می‌شود[۱]. سیصد و سیزده نفر، نزد امام (ع) در مکه یا در اطراف مکه جمع می‌شوند و وقتی روز بیست وپنجم ماه ذیحجه، امام زمان (ع) مردی معروف به "نفس زکیه" را به سمت اهل مکه می‌فرستد، علیه او شورش می‌شود و سرش را می‌برند و برای سفیانی در شام ارسال می‌کنند. بعد از این، امام زمان (ع) در روز عاشورا در مسجدالحرام حاضر می‌شود و در مقام ابراهیم (ع) نماز می‌خواند و خطبه‌ای راجع به آینده و اصحاب و یاران خود بیان می‌فرمایند:

خطبه اول امام زمان (ع) هنگام قیام: روایت شده: امام زمان (ع) به دیوار کعبه تکیه می‌دهد و شروع به خطبه تاریخی خود می‌نماید. امام (ع) در خطبه خود چه می‌فرماید؟! با حمد و سپاس الهی و درود بر محمد (ص) و خاندانش شروع می‌کند و امام باقر (ع) ادامه خطبه را چنین بیان می‌فرماید: "مهدی قائم (ع) به دیوار بیت الحرام تکیه می‌زند و با حالتی متضرعانه به درگاه الهی، می‌فرماید: ای مردم! ما از خداوند و هر کسی که دعوت ما را بپذیرد، کمک می‌خواهیم که ما اهل بیت پیامبر شما هستیم و شایسته‌تر از دیگران به نزدیکی به خدا و محمد (ص) می‌باشیم. هر کسی که به آدم (ع) حجت و دلیل بیاورد، من نزدیک‌ترین مردم به او هستم و هر کسی که بخواهد به نوح (ع) حجت و دلیل بیاورد، من نزدیک‌ترین مردم به او هستم و هر کسی که بخواهد به ابراهیم (ع) حجت و دلیل بیاورد، من نزدیک‌ترین مردم به او هستم و هر کسی که بخواهد به محمد (ص)، حجت و دلیل بیاورد، من نزدیک‌ترین مردم به او هستم و هر کسی بخواهد به پیامبران، حجت و دلیل بیاورد، من نزدیک‌ترین مردم به انبیا و پیامبران هستم؛ چون که خداوند در کتاب محکم خود می‌فرماید: إِنَّ اللَّهَ اصْطَفى‏ آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِيمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَى الْعالَمِينَ ذُرِّيَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ[۲]. من باقی مانده فرزندان آدم (ع)، ذخیره نوح (ع)، برگزیده ابراهیم (ع) و منتخب محمد (ص) هستم. هر کسی که بخواهد از کتاب خدا حجت بیاورد، من نزدیک‌ترین مردم به کتاب خدا هستم.بدانید! هر کسی که بخواهد از سنت رسول خدا (ص)، حجت و دلیل بیاورد، من از هر کس به سنت رسول خدا (ص) نزدیک ترم. خدا را گواه می‌گیرم که هر کس کلام مرا شنید، آن را به غایبین برساند. شما را به حق خداوند، رسول خدا (ص) و به حق خودم- که من حق قرابت به رسول خدا (ص) بر شما دارم- قسم می‌دهم که ما را یاری نمایید که در حق ما ظلم نمودند، ما را تحقیر کردند و از دیار و فرزندانمان دور کردند، بر ما ستم روا داشتند، حق ما را به ناحق گرفتند و اهل باطل را بر ما ترجیح دادند. خدا را، خدا را بر شما قسم می‌دهم که ما را یاری نمایید و تنها مگذارید تا خداوند شما را یاری دهد[۳]. روایت دیگری با کمی اختلاف از امام باقر (ع) روایت شده: "ای مردم! هر کسی که بخواهد به موسی (ع) حجت و دلیل بیاورد، من نزدیک‌ترین مردم به او هستم و هر کسی که بخواهد به عیسی (ع) حجت و دلیل بیاورد، من نزدیک‌ترین مردم به او هستم"»[۴].

خطبه سوم: امام صادق (ع) فرمود: "سرور ما به دیوار کعبه تکیه زده، می‌فرماید: "ای مردم! بدانید! اگر کسی بخواهد به آدم (ع) و شیث نگاه کند، من همان آدم (ع) و شیث هستم. بدانید! هر کس بخواهد به نوح (ع) و فرزندش، سام نگاه کند، من نوح (ع) و سام هستم. بدانید! هر کس بخواهد به ابراهیم (ع) و اسماعیل (ع) نگاه کند، من ابراهیم (ع) و اسماعیل (ع) هستم. بدانید! هر کس بخواهد به عیسی (ع) و شمعون نگاه کند، من عیسی (ع) و شمعون هستم. بدانید! هر کس بخواهد به محمد (ص) و امیرالمؤمنین (ع) نگاه کند، من محمد (ص) و امیرالمؤمنین (ع) هستم. بدانید! هر کس بخواهد به حسن (ع) و حسین (ع) نگاه کند، من حسن (ع) و حسین (ع) می‌باشم. بدانید! هر کس بخواهد به ائمه (ع) از اولاد حسین (ع) نگاه کند، من ائمه (ع) هستم"[۶]. علامه مجلسی توضیحی برای این حدیث دارد که: امام (ع) فرمود: من آدم و غیره هستم. منظور از علم، فضل و اخلاق آنهاست که از آن پیروی می‌کنید؛ ولی در وجود من به صورت کامل متجلی است. امام باقر (ع) فرمود: "خطبه امام زمان (ع) به پایان می‌رسد و سیصد و سیزده نفر از یارانش دور او جمع می‌شوند و با او بیعت می‌نمایند". آری، ابتدا جبرئیل بیعت می‌کند و سپس یاران و اصحاب بیعت می‌نمایند و بیش از چهل هزار فرشته بر او نازل می‌گردند و به طور کامل در اختیار امام زمان (ع) قرار می‌گیرند، اوامر او را اطاعت می‌نمایند به گونه‌ای که بشر از آن عاجز است»[۷].

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. حجت الاسلام و المسلمین مروجی طبسی]
حجت الاسلام و المسلمین محمد جواد مروجی طبسی، در کتاب «همراه با مهدی از مکه تا قدس» در این‌باره گفته است:

«امام صادق (ع) درباره اولین لحظات ظهور امام مهدی (ع) می‌فرماید: آن زمانی که امام مهدی (ع) ظهور کند، به کعبه تکیه می‌کند در حالی که سیصد و سیزده نفر نزد او گرد آمده‌اند و اولین سخن او این آیه است: بَقِيَّةُ اللَّهِ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ[۸]؛ آن چه خداوند برای شما باقی گذارده برایتان بهتر است، اگر ایمان داشته باشید. سپس می‌فرماید: منم بقیة الله و حجت خدا و خلیفه او بر شمایم. پس سلام کننده‌ای بر او سلام نمی‌کند مگر آن که می‌گوید: "السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا بَقِيَّةَ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ" و زمانی که نزد او چهار هزار نفر جمع شوند، از مکه بیرون می‌رود و روی زمین، معبودی غیر از خدای عزوجل (چه بت و چه غیر آن) باقی نمی‌ماند مگر آن که در آتش افتاده و سوزانده می‌شود[۹].

و در روایت دیگری امام صادق (ع) چنین می‌فرماید: امام مهدی (ع) در موقع ظهور به مقام [[[ابراهیم]]] تکیه کرده، ابتدا دو رکعت نماز می‌خواند، و پس از معرفی خود دست‌ها را به سوی آسمان بلند کرده و دعا می‌کند و آن قدر به درگاه احدیت گریه و زاری می‌کند که با صورت [مبارک] به زمین می‌خورد[۱۰]»[۱۱].
۲. حجت الاسلام و المسلمین رجالی تهرانی
حجت الاسلام و المسلمین علی رضا رجالی تهرانی، در کتاب «یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان» در این‌باره گفته است:

«هنگامی که خداوند اذن ظهور به امام مهدی (ع) بدهد، آن حضرت برای اصلاح جهانی قیام می‌‏‏کند و در کنار خانه خدا در میان رکن و مقام از سیصد و سیزده یار باوفایش که فرماندهان لشکری و کشوری حکومت حقّه هستند بیعت می‌‏گیرد، و نخستین جمله‌‏ای را که بر زبان جاری می‌‏‏فرماید، آیه بَقِیتُ اللَّهِ ... است. چنانکه امام باقر (ع) می‌‏فرماید: هنگامی که مهدی (ع) ظاهر شود، پشت خود را به خانه کعبه تکیه می‌‏‏دهد و اولین سخنی که می‌‏گوید، این آیه شریفه است: بَقِيَّةُ اللَّهِ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ[۱۲] سپس می‌‏فرماید: من بقیة اللّه، خلیفة اللّه و حجة اللّه هستم در میان شما. و در آن حال احدی بر او سلام نمی‌‏‏کند، جز اینکه می‌‏‏گوید: السّلام علیک یا بقیة اللّه[۱۳]

و نیز مفضّل از امام صادق (ع) روایت می‌‏‏کند که فرمود: قائم (ع) پشت خود را به دیوار کعبه تکیه داده مردم جهان را مخاطب قرار می‌‏‏دهد و می‌‏فرماید: هرکس بخواهد آدم و شیث را ببیند اینک منم آدم و شیث. هرکس بخواهد نوح و سام را ببیند اینک منم نوح و سام. هرکس بخواهد ابراهیم و اسماعیل را ببیند اینک منم ابراهیم و اسماعیل. هر کس بخواهد موسی و یوشع را ببیند اینک منم موسی و یوشع. هرکس بخواهد عیسی و شمعون را ببیند اینک منم عیسی و شمعون. هرکس بخواهد محمّد و علی (ع) را ببیند اینک منم محمّد و علی. هرکس بخواهد حسن و حسین را ببیند، اینک منم حسن و حسین. هرکس بخواهد امام‌ها را از اولاد حسین ببیند، اینک منم آن امامان معصوم از نسل پاک حسین. اینک به سخنانم گوش فرا دهید تا شما را از آنچه شنیده و می‌‏‏دانید و آنچه تاکنون نشنیده و نمی‌‏دانید، خبر دهم ... هرکس کتاب‌های آسمانی را می‌‏‏شناسد گوش فرا دهد ... آنگاه امام مهدی (ع) به خواندن کتاب‌های آسمانی می‌‏‏پردازد، و صحیفه آدم و شیث و نوح و ابراهیم (ع) را می‌‏‏خواند، و هم تورات و انجیل و زبور را ... و سپس قرآن کریم را ..[۱۴]‏‏»[۱۵].
۳. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان
حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در کتاب «فرهنگنامه مهدویت» در این‌باره گفته است: «حضرت مهدی (ع)‏ پس از ظهور و پیش از قیام خطبه‌‏ای ایراد خواهد کرد. امام باقر (ع) فرمود: "قائم، آن هنگام ظهور در مکه است. پشت به بیت اللّه الحرام تکیه داده چنین ندا کند: ای مردم! ما از خدا یاری می‏‌طلبیم و از مردمی که دعوت ما را اجابت کنند. ما اهل بیت پیامبرتان، محمد هستیم و سزاوارترین مردم به خدا و به محمد (ص)، هر کس درباره آدم با من احتجاج کند، باید بداند که من نزدیک‌‏ترین کس به آدمم. هر کس درباره نوح (ع) با من به گفت‏وگو برخیزد، بداند که من سزاوارترین کس به نوحم. هرکس درباره ابراهیم (ع) با من احتجاج کند، بداند که شایسته‌‏ترین مردمان به ابراهیم‌ام. هر کس در مورد محمد (ص) با من محاجه نماید، بداند که من نزدیک‏‌ترین مردمان به محمدم. هر کس درباره پیامبران با من گفت ‏وگو کند، من سزاوارترین مردمان به پیامبرانم. آیا خدای تعالی در کتاب خویش نمی‌‏فرماید: إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَى آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا مِن بَعْضٍ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ[۱۶]. من بازمانده آدم، ذخیره‌‏ای از نوح (ع)، برگزیده‏ای از ابراهیم (ع) و انتخاب شده‌‏ای از محمد (ص) هستم. بدانید هرکس در کتاب خدا با من به‏ احتجاج برخیزد، من سزاوارترین مردم به کتاب خدا هستم. بدانید هر کس در سنّت رسول خدا با من محاجّه نماید، من به سنّت رسول خدا سزاوارترینم. شما را به خدا سوگند! هر کس سخن را امروز بشنود، به دیگری که حاضر نیست برساند. به حق خدا و حق پیامبرش و به حق خودم که حق من بر شما، حق قرابت من به پیامبر خدا است از شما می‌‏خواهم مرا یاری نمایید و برابر کسانی که به ما ظلم کردند، از ما حفاظت کنید. ما را بیم دادند و به ما ستم کردند و ما را از دیار و فرزندانمان راندند. بر ما جور نمودند و حقمان را سلب کردند و اهل باطل بر ما دروغ بستند. خدا را؛ خدا را؛ ما را در نظر آورید، ما را رها نکنید و یاریمان کنید که خدای تعالی شما را یاری خواهد نمود"[۱۷] البته در بیانات نورانی معصومان (ع) خطبه‌‏های دیگری نیز به آن حضرت نسبت داده شده است»[۱۸].
۴.آقای السادة (پژوهشگر معارف مهدویت)؛
آقای سید مجتبی السادة، در کتاب «شش ماه پایانی» در این‌باره گفته است:
۵. مجتبی تونه‌ای؛
آقای مجتبی تونه‌ای، در کتاب «موعودنامه» در این‌باره گفته است:

از امام باقر (ع) خطبه و پیام دیگری نیز برای امام مهدی (ع) آورده‌اند که اندک تفاوتی با نسخه‌های پیشین دارد. ان حضرت می‌فرماید: امام مهدی (ع) به هنگام شامگاهی، در حالی که پرچم پیامبر در دست، پیراهن آن گرامی بر تن، سلاح ویژه او و بیان گرم و دیگر ویژگی‌ها و نشانه‌های آن حضرت را به همراه دارد، در مکه ظهور می‌کند. نماز عشا را به جماعت می‌خواند و آن‌گاه با صدای دلنوازش جهانیان را مخاطب ساخته و می‌فرماید: "هان ای مردم! اینک در پیشگاه پروردگارتان خدای را به یاد شما می‌آورم؛ خدایی را که حجت‌های خویش را بر شما تمام و پیام‌آورانش را ارسال کرد و قرآن را برای هدایت بشر فرو فرستاد. او شما را فرمان می‌دهد که چیزی را شریک او نسازید و بر اطاعت او و فرمانبرداری از پیامبرش کوشا باشید. آن‌چه را قرآن در اندیشه زنده ساختن آن است، زنده سازید و بدعت‌ها و ضدارزش‌هایی را که قرآن در پی محو و نابودی آنها است، از میان بردارید. در راه حق و هدایت، مددکار من باشید و در راه تقوا و عدالت وزیر و کمک‌کار من. مردم! پایان جهان و فرجام آن نزدیک شده و دنیا، جدایی خویش را اعلان نموده است. من شما را به سوی خدای یکتا و پیام‌آورش محمد (ص) و عمل به کتاب زندگی‌ساز او و احیاء و رواج ارزش‌های والای الهی و انسانی و نابودی بدعت‌های جاهلی و باطل و ضدارزش‌ها فرا می‌خوانم"[۲۸].

و اما سومین خطبه از آن گرامی؛ در یک روایت طولانی، خطبه پرمحتوای دیگری برای آن حضرت، از امام صادق (ع) روایت شده است که فرازهایی از آن را می‌آوریم: هان ای توده‌های انسانی! هرکس می‌خواهد به "آدم" و "شیث" نظاره کند، من آدم و شیث هستم و از آنان نشان دارم. هرکس می‌خواهد به "نوح" و فرزندش "سام" بنگرد، من نوح و سام هستم... هرکس می‌خواهد به "ابراهیم" و "اسماعیل" نظاره کند، من از ابراهیم و اسماعیل نسب دارم. هرکس می‌خواهد به "عیسی" و "شمعون" نگاه کند، من عیسی و شمعون هستم و از آنان نشان دارم. هر کس می‌خواهد به "محمد (ص)" و "امیر مومنان (ع)" بنگرد، بداند که من محمد و امیر مومنان هستم. مردم! هرکس می‌خواهد به "حسن و حسین" بنگرد، من حسن و حسین هستم. مردم! هر کس می‌خواهد به امامان معصوم پس از حسین و از فرزندان او بنگرد، من از آنان هستم و از آنان نشان دارم[۲۹].

مرحوم مجلسی در تفسیری بر این روایت طولانی می‌گوید: در فرازهایی که امام مهدی (ع) می‌فرماید: "من آدم، شیث، عیسی، محمد و امامان معصوم هستم"، یعنی در دانش و ارزش‌های اخلاقی و انسانی آنان که شما آنان را پیروی می‌کنید، من همان‌گونه‌ام و عصاره و چکیده آن ارزش‌ها. امام باقر (ع) می‌فرماید: پس از پایان یافتن خطبه امام مهدی (ع)،٣١٣ نفر یاران خاص او بر گرد خورشید وجودش اجتماع نموده و با او بیعت می‌کنند[۳۰]»[۳۱].

پرسش‌های وابسته

  1. مراد از ظهور در روایات چیست؟ (پرسش)
  2. درک زمان ظهور امام مهدی چه فضیلت‌های دارد؟ (پرسش)
  3. برخی از رخدادهای هنگام ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  4. بعد از ظهور امام مهدی نخستین مراسمی که انجام می‌شود چیست؟ (پرسش)
  5. چه کسانی از ظهور امام مهدی خوشحال می‌شوند؟ (پرسش)
  6. وقایع هنگام ظهور چیست؟ (پرسش)
  7. کیفیت ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  8. بعد از ظهور امام مهدی چه‌قدر طول می‌کشد تا جهان اصلاح شود؟ (پرسش)
  9. امام مهدی بعد از ظهور چه اقدامات اصلاحی انجام می‌دهد؟‌ (پرسش)
  10. امام مهدی‏ بعد از ظهور چه عملی انجام می‌‏دهند؟ (پرسش)
  11. اولین سخنانی که امام بعد از ظهور می‌‏فرمایند چیست؟ (پرسش)
  12. امام مهدی چگونه برای خون‌خواهی امام حسین قیام می‌کند؟ (پرسش)
  13. امام مهدی در عصر ظهور با اهل ذمه چه خواهد کرد؟ (پرسش)
  14. امام مهدی‏ بعد از ظهور با انحرافات فکری چگونه برخورد خواهد کرد؟ (پرسش)
  15. آیا امام مهدی‏ بعد از ظهور با اعراب به جنگ برمی‌‏خیزد؟ (پرسش)
  16. امام مهدی با چه پرچمی ظهور می‌کند؟ (پرسش)
  17. تردیدگنندگان در وجود امام مهدی چه می گویند؟ (پرسش)
  18. امام مهدی پس از ظهور چه تغییراتی در مراسم حج به وجود می‌آورد؟ (پرسش)
  19. نقش ترس به عنوان یکی از لشکرهای امام مهدی چیست؟ (پرسش)
  20. امام مهدی در مقابله با ستمگران و اجرای حدود و احکام الهی چگونه رفتاری دارند؟ (پرسش)
  21. وضعیت امنیت اجتماعی در عصر ظهور چگونه است؟ (پرسش)
  22. آیا حوادث پس از ظهور در ماه جمادی اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)
  23. چه ارتباطی میان تصرف رودخانه‌ها و قیام امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)
  24. چه گروه‌هایی به یاری امام مهدی می‌شتابند؟ (پرسش)
  25. امام مهدی پس از ظهور کدام سرزمین را به تصرف در می‌آورد؟ (پرسش)
  26. رشد و شکوفایی علم در زمان پس از ظهور به چه معنا است؟ (پرسش)
  27. پس از ظهور چه گروه‌هایی علیه امام مهدی شورش می‌کنند؟ (پرسش)
  28. امام مهدی در قیام خود چه مساجدی را ویران می‌کند؟ (پرسش)
  29. آیا پیش از ظهور امام مهدی در جهان جنگی رخ می‌دهد؟ (پرسش)
  30. آیا امام مهدی پس از ظهور از قاتلان امام حسین انتقام خواهد گرفت؟ (پرسش)
  31. امام مهدی وقتی که می‏آید اولین کاری که می‌‏کند چیست؟ (پرسش)
  32. معنای این جمله که می‌گویند هنگام ظهور از اسلام و قرآن چیزی جز نام باقی نمانده است چیست؟ (پرسش)
  33. آیا امام مهدی هنگام ظهور اموال ثروت‏مندان را علی‏رغم میل باطنی آنها بین فقرا تقسیم می‏کند؟ (پرسش)
  34. چگونه امام مهدی بر دولتها پیروز می‌‏شود و این تعداد جمعیت جهان تسلیم او می‌‏شوند؟ (پرسش)
  35. آیا با ظهور امام مهدی همه مردم مسلمان می‌شوند؟ (پرسش)
  36. برخی می‌گویند با توجه به روایات در زمان امام مهدی امکان گناه کردن وجود ندارد آیا این گفته‌ها درست است؟ (پرسش)
  37. اگر امام مهدی شیطان را بکشند مردمان پس از ظهوراز فریب‌های شیطان در امان خواهند ماند این چگونه با عدالت خدا سازگار است؟ (پرسش)
  38. اگر در زمان امام مهدی امکان گناه وجود دارد پس چرا ظلم و گناه صورت نمی‌گیرد و یا بسیار اندک است؟ (پرسش)
  39. آیا پس از ظهور یا قیام یا تشکیل حکومت بقیه الله کسی هم گناه می‌کند؟ اختیار چه می‌شود؟
  40. امام مهدی در منطقه تمارین چه اقدامی انجام می‌دهد؟ (پرسش)
  41. آیا اصحاب کهف به یاری امام مهدی می‌آیند؟‌ (پرسش)
  42. فرماندهان سپاه امام مهدی چه کسانی هستند؟ (پرسش)
  43. آیا امام مهدی جهان‌گشایی خواهد داشت؟ (پرسش)
  44. آخرین شورش علیه امام مهدی کدام است؟ (پرسش)
  45. امام مهدی چه شهرهایی را به تصرف در می‌آورد؟ (پرسش)
  46. مردمان کدام شهرها با امام مهدی می‌جنگند؟ (پرسش)
  47. امام مهدی چگونه شهر ارمینیه را به تصرف خود در می‌آورد؟ (پرسش)
  48. آیا شهر ارنون در زمینه سازی برای ظهور امام مهدی نقشی دارد؟ (پرسش)
  49. چه طایفه‌هایی با امام مهدی به نبرد می‌پردازند؟ (پرسش)
  50. آیا امام مهدی هنگام قیام سوار بر اسب است؟‌ (پرسش)
  51. اولین کسی که با امام مهدی بیعت کرده و دست حضرت را می‏‌بوسد کیست؟ (پرسش)
  52. زندگی امام بعد از ظهور چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
  53. رفتار امام مهدی با مجاهدان و شهیدان چگونه است؟ (پرسش)
  54. جهان گشایی امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
  55. احیای سنت محمدی پس از ظهور امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
  56. احکامی الهی که در زمان ظهور امام مهدی اجرا می‌شوند کدامند؟ (پرسش)
  57. مفهوم چهره‌شناسی امام مهدی به چه معناست؟ (پرسش)
  58. آیه شریفه انا بقية الله فی ارضه توسط امام مهدی خطاب به چه کسی در پاسخ به چه سوالی قرائت گردید؟ (پرسش)
  59. وضعیت مردم در عصر ظهور امام مهدی از نظر فرهنگی، اخلاقی و تربیتی چگونه است؟ (پرسش)
  60. عصر غیبت کبری چه تأثیراتی در دوران پس از ظهور دارد؟ (پرسش)
  61. نقش ترک‌ها در دوران ظهور چیست؟ (پرسش)
  62. منظور از ترک‌ها در روایات آخرالزمان چیست؟ (پرسش)
  63. نقش عرب‌ها در دوران ظهور چیست؟ (پرسش)
  64. نقش یمن در دوران ظهور چیست؟ (پرسش)
  65. حوادث مصر در دوران ظهور چیست؟ (پرسش)

پانویس

  1. غیبت؛ نعمانی؛ باب ۳۰، ص ۱۸۲.
  2. "خداوند، آدم (ع)، نوح (ع)، خاندان ابراهیم (ع) و عمران (ع) را بر جهانیان برتری داد؛ فرزندانی بودند که برخی از نسل برخی دیگرند و خداوند به همه چیز، دانا و شنوا است؛ آل عمران، آیات ۳۳- ۳۵.
  3. " وَ الْقَائِمُ يَوْمَئِذٍ بِمَكَّةَ قَدْ أَسْنَدَ ظَهْرَهُ‏ إِلَى‏ الْبَيْتِ‏ الْحَرَامِ‏ مُسْتَجِيراً بِهِ‏ فَيُنَادِي يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا نَسْتَنْصِرُ اللَّهَ فَمَنْ أَجَابَنَا مِنَ النَّاسِ فَإِنَّا أَهْلُ بَيْتِ نَبِيِّكُمْ مُحَمَّدٍ وَ نَحْنُ أَوْلَى النَّاسِ بِاللَّهِ وَ بِمُحَمَّدٍ ص فَمَنْ حَاجَّنِي فِي آدَمَ فَأَنَا أَوْلَى النَّاسِ بِآدَمَ وَ مَنْ حَاجَّنِي فِي نُوحٍ فَأَنَا أَوْلَى النَّاسِ بِنُوحٍ وَ مَنْ حَاجَّنِي فِي إِبْرَاهِيمَ فَأَنَا أَوْلَى النَّاسِ بِإِبْراهِيمَ‏ وَ مَنْ حَاجَّنِي فِي مُحَمَّدٍ ص فَأَنَا أَوْلَى النَّاسِ بِمُحَمَّدٍ (ص) وَ مَنْ حَاجَّنِي فِي النَّبِيِّينَ فَأَنَا أَوْلَى النَّاسِ بِالنَّبِيِّينَ أَ لَيْسَ اللَّهُ يَقُولُ فِي مُحْكَمِ كِتَابِهِ- إِنَّ اللَّهَ اصْطَفى‏ آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِيمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَى الْعالَمِينَ ذُرِّيَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ‏ فَأَنَا بَقِيَّةٌ مِنْ آدَمَ وَ ذَخِيرَةٌ مِنْ نُوحٍ وَ مُصْطَفًى مِنْ إِبْرَاهِيمَ وَ صَفْوَةٌ مِنْ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِمْ أَجْمَعِينَ أَلَا فَمَنْ حَاجَّنِي فِي كِتَابِ اللَّهِ فَأَنَا أَوْلَى النَّاسِ بِكِتَابِ اللَّهِ أَلَا وَ مَنْ حَاجَّنِي فِي سُنَّةِ رَسُولِ اللَّهِ فَأَنَا أَوْلَى النَّاسِ بِسُنَّةِ رَسُولِ اللَّهِ ص فَأَنْشُدُ اللَّهَ مَنْ سَمِعَ كَلَامِي الْيَوْمَ لَمَّا بَلَّغَ الشَّاهِدُ مِنْكُمُ الْغَائِبَ وَ أَسْأَلُكُمْ بِحَقِّ اللَّهِ وَ حَقِّ رَسُولِهِ (ص) وَ بِحَقِّي فَإِنَّ لِي عَلَيْكُمْ حَقَّ الْقُرْبَى مِنْ رَسُولِ اللَّهِ إِلَّا أَعَنْتُمُونَا وَ مَنَعْتُمُونَا مِمَّنْ يَظْلِمُنَا فَقَدْ أُخِفْنَا وَ ظُلِمْنَا وَ طُرِدْنَا مِنْ دِيَارِنَا وَ أَبْنَائِنَا وَ بُغِيَ عَلَيْنَا وَ دُفِعْنَا عَنْ حَقِّنَا وَ افْتَرَى أَهْلُ الْبَاطِلِ عَلَيْنَا فَاللَّهَ اللَّهَ فِينَا لَا تَخْذُلُونَا وَ انْصُرُونَا يَنْصُرْكُمُ اللَّهُ تَعَالَى‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ غیبت؛ نعمانی؛ باب ۱۴، حدیث ۶۷.
  4. قزوینی، سید محمد کاظم، امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور، ص ۳۷۵-۳۷۸.
  5. " ثُمَّ يَظْهَرُ الْمَهْدِيِّ بِمَكَّةَ عِنْدَ الْعِشَاءِ، وَ مَعَهُ رَايَةَ رَسُولِ اللَّهِ (ص)، وَ قَمِيصِهِ وَ سَيْفَهُ وَ عَلاماتٍ وَ نُورٍ وَ بَيَانُ، فَإِذَا صَلَّى الْعِشَاءَ نَادَى بِأَعْلَى صَوْتِهِ يَقُولُ: أَذْكُرْكُمْ اللَّهَ أَيُّهَا النَّاسُ وَ مَقَامِكُمْ بَيْنَ يَدَيْ رَبِّكُمْ، فَقَدِ اتَّخَذَ الْحِجَّةِ، وَ بُعِثَ الْأَنْبِيَاءِ، وَ أَنْزَلَ الْكِتَابِ، يَأْمُرُكُمْ أَنْ لَا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئاً، وَ أَنَّ تحافظوا عَلَى طَاعَتِهِ وَ طَاعَةَ رَسُولِهِ (ص)، وَ أَنَّ تُحْيُوا مَا أَ حَيِّى الْقُرْآنِ‏، وَ تُمِيتُوا مَا أَمَاتَ، وَ تَكُونُوا أَعْوَاناً عَلَى الْهُدَى وَ وِزْراً عَلَى التَّقْوَى، فَإِنَّ الدُّنْيَا قَدْ دَنَا فَنَاؤُهَا وَ زَوَالِهَا، وَ أَذِنَتْ بالوداع، وَ إِنِّي أَدْعُوكُمْ إِلَى اللَّهِ وَ إِلَى رَسُولِهِ (ص)، وَ الْعَمَلُ بِكِتَابِهِ، وَ إِمَاتَةِ الْبَاطِلِ، وَ إِحْيَاءِ سنّتة‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ الملاحم و الفتن؛ ص ۱۳۷.
  6. " سَيِّدُنَا الْقَائِمُ (ع) مُسْنِدٌ ظَهْرَهُ إِلَى الْكَعْبَةِ وَ يَقُولُ يَا مَعْشَرَ الْخَلَائِقِ أَلَا وَ مَنْ‏ أَرَادَ أَنْ‏ يَنْظُرَ إِلَى‏ آدَمَ‏ وَ شَيْثٍ‏ فَهَا أَنَا ذَا آدَمُ وَ شَيْثٌ أَلَا وَ مَنْ أَرَادَ أَنْ يَنْظُرَ إِلَى نُوحٍ وَ وَلَدِهِ سَامٍ فَهَا أَنَا ذَا نُوحٌ وَ سَامٌ أَلَا وَ مَنْ أَرَادَ أَنْ يَنْظُرَ إِلَى إِبْرَاهِيمَ وَ إِسْمَاعِيلَ فَهَا أَنَا ذَا إِبْرَاهِيمُ وَ إِسْمَاعِيلُ أَلَا وَ مَنْ أَرَادَ أَنْ يَنْظُرَ إِلَى مُوسَى وَ يُوشَعَ فَهَا أَنَا ذَا مُوسَى وَ يُوشَعُ أَلَا وَ مَنْ أَرَادَ أَنْ يَنْظُرَ إِلَى عِيسَى وَ شَمْعُونَ فَهَا أَنَا ذَا عِيسَى وَ شَمْعُونُ أَلَا وَ مَنْ أَرَادَ أَنْ يَنْظُرَ إِلَى مُحَمَّدٍ وَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمَا فَهَا أَنَا ذَا مُحَمَّدٌ (ص) وَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ (ع) أَلَا وَ مَنْ أَرَادَ أَنْ يَنْظُرَ إِلَى الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ (ع) فَهَا أَنَا ذَا الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ أَلَا وَ مَنْ أَرَادَ أَنْ يَنْظُرَ إِلَى الْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِ الْحُسَيْنِ (ع) فَهَا أَنَا ذَا الْأَئِمَّةُ (ع)‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ بحار؛ مجلسی؛ ج ۵۳، ص ۹.
  7. قزوینی، سید محمد کاظم، امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور، ص ۳۷۵-۳۷۸ و ۳۸۹ -۳۹۱.
  8. سوره هود، ۸۶.
  9. مستدرک الوسائل، ۱۲، ۳۳۵.
  10. تأویل الآیات، ۱، ۴۰۲.
  11. همراه با مهدی از مکه تا قدس ص ۲۴.
  12. سوره هود، آیه ۸۶.
  13. المهدی فی القرآن، سید صادق شیرازی، ص ۷۶
  14. بحار الانوار، علّامه مجلسی، ج ۵۳، ص ۹.
  15. یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۲۰۰.
  16. خداوند، آدم، نوح و خاندان ابراهیم و خاندان عمران را بر جهانیان برتری داد؛ سوره آل عمران، آیه: ۳۳ - ۳۴.
  17. نعمانی، الغیبة، باب چهاردهم، حدیث ۶۷
  18. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۲۱۹ - ۲۲۰.
  19. پیش از ایراد خطبه بنا بر مجموعه روایاتی که مرحوم آیت الله خراسانی جمع‌آوری کرده‌اند چنین خواهد شد: «از بلندی کوه ذی‌طوی با سیصد و سیزده تن سرازیر شود تا اینکه به مسجد آید (بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۷). پس مردی از یاران آن حضرت اول نطق کند و فریاد زند: ایها الناس این است آنکه مطلوب شماست و آنکه شما می‌خواهید. دعوت می‌کند شما را به آنچه پیغمبر (ص) دعوت می‌کرد. پس مردم از جا برمی‌خیزند پس آن حضرت خود سخن می‌گوید و می‌فرماید: ایها الناس منم فلان پسر فلان، منم پسر پیغمبر خدا. دعوت می‌کنم شما را به آنچه پیغمبر خدا دعوت می‌کرد. پس هجوم می‌آورند که او را بکشند. پس سیصد و سیزده تن از او دفاع می‌کنند. (بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۶). پس بیاید ما بین رکن و مقام چهار رکعت نماز بگذارد. (الزام الناصب، ج ۲، ص ۲۹۴). پس آنگاه به اسم او از آسمان ندا شود و او را پشت مقام باشد. پس اصحاب او بگویند: دیگر چه انتظاری داری؟ به اسم تو ندا شد. پس دست او را بگیرند و بیاورند برای بیعت عمومی (بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۹۴). پس بیاید تا به حجر الاسود تکیه کند و اول چیزی که نطق کند این است: {{عربی| بَقِيَّةُ اللَّهِ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ (سوره هود، آیه ۸۶)، سپس بگوید: منم بقیة الله و پس از آن خطبه را ایراد می‌کنند. (مهدی منتظر (ع)، ص ۳۴۶). (م.)
  20. کیست آنکه وقتی شخص مضطر دعایش کند، او را پاسخ داده و بدی را از او برطرف کند؟؛ سوره نمل، آیه ۶۲.
  21. " يَا أَيُّهَا النَّاسُ‏ إِنَّا نَسْتَنْصِرُ اللَّهَ‏ وَ مَنْ‏ أَجَابَنَا مِنَ‏ النَّاسِ‏ وَ إِنَّا أَهْلُ بَيْتِ نَبِيِّكُمْ مُحَمَّدٍ وَ نَحْنُ أَوْلَى النَّاسِ بِاللَّهِ وَ بِمُحَمَّدٍ ص فَمَنْ حَاجَّنِي فِي آدَمَ فَأَنَا أَوْلَى النَّاسِ بِآدَمَ وَ مَنْ حَاجَّنِي فِي نُوحٍ فَأَنَا أَوْلَى النَّاسِ بِنُوحٍ وَ مَنْ حَاجَّنِي فِي إِبْرَاهِيمَ فَأَنَا أَوْلَى النَّاسِ بِإِبْرَاهِيمَ وَ مَنْ حَاجَّنِي فِي مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ فَأَنَا أَوْلَى النَّاسِ بِمُحَمَّدٍ وَ مَنْ حَاجَّنِي فِي النَّبِيِّينَ فَأَنَا أَوْلَى النَّاسِ بِالنَّبِيِّينَ أَ لَيْسَ اللَّهُ يَقُولُ فِي مُحْكَمِ كِتَابِهِ‏ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفى‏ آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِيمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَى الْعالَمِينَ ذُرِّيَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ‏ - فَأَنَا بَقِيَّةٌ مِنْ آدَمَ وَ ذَخِيرَةٌ مِنْ نُوحٍ وَ مُصْطَفًى مِنْ إِبْرَاهِيمَ وَ صَفْوَةٌ مِنْ‏ مُحَمَّدٍ (ص) أَلَا وَ مَنْ حَاجَّنِي فِي كِتَابِ اللَّهِ فَأَنَا أَوْلَى النَّاسِ بِكِتَابِ اللَّهِ أَلَا وَ مَنْ حَاجَّنِي فِي سُنَّةِ رَسُولِ اللَّهِ ص فَأَنَا أَوْلَى النَّاسِ بِسُنَّةِ رَسُولِ اللَّهِ فَأَنْشُدُ اللَّهَ مَنْ سَمِعَ كَلَامِي الْيَوْمَ لَمَّا بَلَّغَ الشَّاهِدُ مِنْكُمُ الْغَائِبَ وَ أَسْأَلُكُمْ بِحَقِّ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ بِحَقِّي فَإِنَّ لِي عَلَيْكُمْ حَقَّ الْقُرْبَى مِنْ رَسُولِ اللَّهِ إِلَّا أَعْنَتُمُونَا وَ مَنَعْتُمُونَا مِمَّنْ يَظْلِمُنَا فَقَدْ أُخِفْنَا وَ ظُلِمْنَا وَ طُرِدْنَا مِنْ دِيَارِنَا وَ أَبْنَائِنَا وَ بُغِيَ عَلَيْنَا وَ دُفِعْنَا عَنْ حَقِّنَا فَأَوْتَرَ أَهْلُ الْبَاطِلِ عَلَيْنَا ... فَاللَّهَ‏ اللَّهَ‏ فِينَا لَا تَخْذُلُونَا وَ انْصُرُونَا يَنْصُرْكُمُ‏ اللَّهُ‏ تَعَالَى‏‏ ‏"؛ الغیبة نعمانی، ۱۲۱؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۲۳؛ بشارة الاسلام: ۱۰۲؛ منتخب الاثر: ۴۲۲؛ المهدی (ع)، من المهد الی الظهور: ۴۱۲؛ تاریخ ما بعد الظهور: ۲۲۸؛ یوم الخلاص، ۳۰۳.
  22. الساده، مجتبی، شش ماه پایانی، ص ۱۷۶-۱۷۹.
  23. آل عمران، ۳۳.
  24. بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۲۳؛ غیبة نعمانی، ص ۱۲۱.
  25. نمل، ۶۲.
  26. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۴۲.
  27. غیبة نعمانی، ص ۲۷۹؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۳۹.
  28. عقد الدرر، ص ۱۴۵؛ معجم احادیث الامام المهدی (ع)، ج ۳، ص ۲۹۵.
  29. بحار الانوار، ج ۵۳، ص ۹.
  30. قزوینی، سید محمد کاظم، امام مهدی از تولد تا بعد از ظهور، ص ۶۴۷.
  31. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۳۰۱.