اولین خطبه امام مهدی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث امام مهدی است. امام مهدی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: امام مهدی در قرآن - امام مهدی در حدیث - امام مهدی در کلام اسلامی - پرسش‌های مرتبط

مقدمه

حضرت مهدی(ع) در روز ظهور وارد مسجد الحرام می‌شود. دو رکعت نماز رو به کعبه و پشت به مقام ابراهیم به جای می‌آورد و پس از دعا به درگاه خداوند به نزدیک کعبه رفته و با تکیه بر حجر الاسود رو به جهانیان کرده و نخستین خطبه تاریخی خود را انشاء می‌کند. حضرت پس از حمد و سلام و صلوات بر آستان پیامبر اکرم و خاندانش چنین می‌فرماید: "ای مردم! ما برای خداوند -از شما- یاری می‌طلبیم و کیست که مرا یاری کند؟ آری ما خاندان پیامبرتان محمد مصطفی (ص) هستیم و سزاوارترین [و نزدیک‌ترین] مردم نسبت به خدا و ایشان. هرکس با من در رابطه با آدم محاجه کند من سزاوارترین مردم نسبت به اویم و همین‌طور راجع به نوح و ابراهیم و محمد (ص) و دیگر پیامبران و کتاب خداوند که به هرکدام از دیگر مردم اولی هستم. مگر خداوند متعال در کتابش نفرموده است: "به راستی که خداوند آدم و نوح و خاندان ابراهیم و خاندان عمران را بر جهانیان برگزید، خاندانی که برخی از آنها از بعضی دیگرند و خداوند شنوا و دانا است". من بازمانده آدم و ذخیره نوح و برگزیده ابراهیم و عصاره وجود محمد (ص) هستم... هرکس درباره سنت رسول خدا با من محاجه کند، من سزاوارترین مردم نسبت به آن هستم. هرکه امروز کلام مرا می‌شنود، به خداوند متعال قسم می‌دهم که به غایبان برساند، به حق خداوند متعال و رسول گرامی‌اش و حق خودم، از شما می‌خواهم [به ما رو کنید] که حق خویشاوندی رسول خدا را بر گردن شما دارم. شما ما را یاری کنید و در مقابل آنها که به ما ظلم می‌کنند، حمایت کنید که اهل باطل به ما دروغ بستند... از خدا بترسید و خدا را درباره ما در نظر داشته باشید. ما را خوار نکنید. یاری‌مان کنید تا خداوند متعال شما را یاری فرماید. سپس حضرت دست‌های‌شان را به آسمان بلند کرده و با دعا و تضرّع، این آیه را به درگاه الهی عرضه می‌دارد: ﴿أَمَّن يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَيَكْشِفُ السُّوءَ﴾.

حضرت مهدی (ع) در آغاز قیام عادلانه جهانی‌اش، بر دیوار خانه خدا تکیه می‌زند و سخنرانی تاریخی و جاودانه خویش را آغاز می‌کند. فرازی از آن خطبه چنین است: "... اینک ما از خدای توانا یاری می‌طلبیم و تمام ایمان‌آورندگان به خدا و کسانی را که ندای جهانی ما را پاسخ مثبت دهند، همه را برای تحقق اهداف الهی و انسانی خویش به یاری می‌خوانیم و همه را به حق و عدالت دعوت می‌کنیم. مردم! ما خاندان پیام‌آور شما "محمد" هستیم... هان ای مردم! هرکس به من در مورد آدم (ع) گفتگو کند، من نزدیکترین مردم به آدم، نیای بزرگ بشریت هستم. و هرکس در مورد نوح پیامبر، ابراهیم بت‌شکن و محمد، پیامبر عدالت و حرّیت بحث و گفتگو کند، من نزدیک‌ترین انسان‌ها به این پیامبران بزرگ خدا و پرچمداران قهرمان هدایت و رسالت هستم".

از امام باقر (ع) خطبه و پیام دیگری نیز برای امام مهدی (ع) آورده‌اند که اندک تفاوتی با نسخه‌های پیشین دارد. ان حضرت می‌فرماید: امام مهدی (ع) به هنگام شامگاهی، در حالی که پرچم پیامبر در دست، پیراهن آن گرامی بر تن، سلاح ویژه او و بیان گرم و دیگر ویژگی‌ها و نشانه‌های آن حضرت را به همراه دارد، در مکه ظهور می‌کند. نماز عشا را به جماعت می‌خواند و آن‌گاه با صدای دلنوازش جهانیان را مخاطب ساخته و می‌فرماید: "هان ای مردم! اینک در پیشگاه پروردگارتان خدای را به یاد شما می‌آورم؛ خدایی را که حجت‌های خویش را بر شما تمام و پیام‌آورانش را ارسال کرد و قرآن را برای هدایت بشر فرو فرستاد. او شما را فرمان می‌دهد که چیزی را شریک او نسازید و بر اطاعت او و فرمانبرداری از پیامبرش کوشا باشید. آن‌چه را قرآن در اندیشه زنده ساختن آن است، زنده سازید و بدعت‌ها و ضدارزش‌هایی را که قرآن در پی محو و نابودی آنها است، از میان بردارید. در راه حق و هدایت، مددکار من باشید و در راه تقوا و عدالت وزیر و کمک‌کار من. مردم! پایان جهان و فرجام آن نزدیک شده و دنیا، جدایی خویش را اعلان نموده است. من شما را به سوی خدای یکتا و پیام‌آورش محمد (ص) و عمل به کتاب زندگی‌ساز او و احیاء و رواج ارزش‌های والای الهی و انسانی و نابودی بدعت‌های جاهلی و باطل و ضدارزش‌ها فرا می‌خوانم".

و اما سومین خطبه از آن گرامی؛ در یک روایت طولانی، خطبه پرمحتوای دیگری برای آن حضرت، از امام صادق (ع) روایت شده است که فرازهایی از آن را می‌آوریم: هان ای توده‌های انسانی! هرکس می‌خواهد به "آدم" و "شیث" نظاره کند، من آدم و شیث هستم و از آنان نشان دارم. هرکس می‌خواهد به "نوح" و فرزندش "سام" بنگرد، من نوح و سام هستم... هرکس می‌خواهد به "ابراهیم" و "اسماعیل" نظاره کند، من از ابراهیم و اسماعیل نسب دارم. هرکس می‌خواهد به "عیسی" و "شمعون" نگاه کند، من عیسی و شمعون هستم و از آنان نشان دارم. هر کس می‌خواهد به "محمد (ص)" و "امیر مومنان (ع)" بنگرد، بداند که من محمد و امیر مومنان هستم. مردم! هرکس می‌خواهد به "حسن و حسین" بنگرد، من حسن و حسین هستم. مردم! هر کس می‌خواهد به امامان معصوم پس از حسین و از فرزندان او بنگرد، من از آنان هستم و از آنان نشان دارم.

مرحوم مجلسی در تفسیری بر این روایت طولانی می‌گوید: در فرازهایی که امام مهدی (ع) می‌فرماید: "من آدم، شیث، عیسی، محمد و امامان معصوم هستم"، یعنی در دانش و ارزش‌های اخلاقی و انسانی آنان که شما آنان را پیروی می‌کنید، من همان‌گونه‌ام و عصاره و چکیده آن ارزش‌ها. امام باقر (ع) می‌فرماید: پس از پایان یافتن خطبه امام مهدی (ع)،٣١٣ نفر یاران خاص او بر گرد خورشید وجودش اجتماع نموده و با او بیعت می‌کنند.

پرسش مستقیم

• اولین سخنانی که امام بعد از ظهور می‌‏فرمایند چیست؟ (پرسش)

پرسش‌های وابسته

1. مراد از ظهور در روایات چیست؟ (پرسش)
2. درک زمان ظهور امام مهدی چه فضیلت‌های دارد؟ (پرسش)
3. برخی از رخدادهای هنگام ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
4. بعد از ظهور امام مهدی نخستین مراسمی که انجام می‌شود چیست؟ (پرسش)
5. چه کسانی از ظهور امام مهدی خوشحال می‌شوند؟ (پرسش)
6. وقایع هنگام ظهور چیست؟ (پرسش)
7. کیفیت ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش)
8. بعد از ظهور امام مهدی چه‌قدر طول می‌کشد تا جهان اصلاح شود؟ (پرسش)
9. امام مهدی بعد از ظهور چه اقدامات اصلاحی انجام می‌دهد؟‌ (پرسش)
10. امام مهدی‏ بعد از ظهور چه عملی انجام می‌‏دهند؟ (پرسش)
11. اولین سخنانی که امام بعد از ظهور می‌‏فرمایند چیست؟ (پرسش)
12. امام مهدی چگونه برای خون‌خواهی امام حسین قیام می‌کند؟ (پرسش)
13. امام مهدی در عصر ظهور با اهل ذمه چه خواهد کرد؟ (پرسش)
14. امام مهدی‏ بعد از ظهور با انحرافات فکری چگونه برخورد خواهد کرد؟ (پرسش)
15. آیا امام مهدی‏ بعد از ظهور با اعراب به جنگ برمی‌‏خیزد؟ (پرسش)
16. امام مهدی با چه پرچمی ظهور می‌کند؟ (پرسش)
17. تردیدگنندگان در وجود امام مهدی چه می گویند؟ (پرسش)
18. امام مهدی پس از ظهور چه تغییراتی در مراسم حج به وجود می‌آورد؟ (پرسش)
19. نقش ترس به عنوان یکی از لشکرهای امام مهدی چیست؟ (پرسش)
20. امام مهدی در مقابله با ستمگران و اجرای حدود و احکام الهی چگونه رفتاری دارند؟ (پرسش)
21. وضعیت امنیت اجتماعی در عصر ظهور چگونه است؟ (پرسش)
22. آیا حوادث پس از ظهور در ماه جمادی اتفاق می‌افتد؟ (پرسش)
23. چه ارتباطی میان تصرف رودخانه‌ها و قیام امام مهدی وجود دارد؟ (پرسش)
24. چه گروه‌هایی به یاری امام مهدی می‌شتابند؟ (پرسش)
25. امام مهدی پس از ظهور کدام سرزمین را به تصرف در می‌آورد؟ (پرسش)
26. رشد و شکوفایی علم در زمان پس از ظهور به چه معنا است؟ (پرسش)
27. پس از ظهور چه گروه‌هایی علیه امام مهدی شورش می‌کنند؟ (پرسش)
28. امام مهدی در قیام خود چه مساجدی را ویران می‌کند؟ (پرسش)
29. آیا پیش از ظهور امام مهدی در جهان جنگی رخ می‌دهد؟ (پرسش)
30. آیا امام مهدی پس از ظهور از قاتلان امام حسین انتقام خواهد گرفت؟ (پرسش)
31. امام مهدی وقتی که می‏آید اولین کاری که می‌‏کند چیست؟ (پرسش)
32. معنای این جمله که می‌گویند هنگام ظهور از اسلام و قرآن چیزی جز نام باقی نمانده است چیست؟ (پرسش)
33. آیا امام مهدی هنگام ظهور اموال ثروت‏مندان را علی‏رغم میل باطنی آنها بین فقرا تقسیم می‏کند؟ (پرسش)
34. چگونه امام مهدی بر دولتها پیروز می‌‏شود و این تعداد جمعیت جهان تسلیم او می‌‏شوند؟ (پرسش)
35. آیا با ظهور امام مهدی همه مردم مسلمان می‌شوند؟ (پرسش)
36. برخی می‌گویند با توجه به روایات در زمان امام مهدی امکان گناه کردن وجود ندارد آیا این گفته‌ها درست است؟ (پرسش)
37. اگر امام مهدی شیطان را بکشند مردمان پس از ظهوراز فریب‌های شیطان در امان خواهند ماند این چگونه با عدالت خدا سازگار است؟ (پرسش)
38. اگر در زمان امام مهدی امکان گناه وجود دارد پس چرا ظلم و گناه صورت نمی‌گیرد و یا بسیار اندک است؟ (پرسش)
39. آیا پس از ظهور یا قیام یا تشکیل حکومت بقیه الله کسی هم گناه می‌کند؟ اختیار چه می‌شود؟
40. امام مهدی در منطقه تمارین چه اقدامی انجام می‌دهد؟ (پرسش)
41. آیا اصحاب کهف به یاری امام مهدی می‌آیند؟‌ (پرسش)
42. فرماندهان سپاه امام مهدی چه کسانی هستند؟ (پرسش)
43. آیا امام مهدی جهان‌گشایی خواهد داشت؟ (پرسش)
44. آخرین شورش علیه امام مهدی کدام است؟ (پرسش)
45. امام مهدی چه شهرهایی را به تصرف در می‌آورد؟ (پرسش)
46. مردمان کدام شهرها با امام مهدی می‌جنگند؟ (پرسش)
47. امام مهدی چگونه شهر ارمینیه را به تصرف خود در می‌آورد؟ (پرسش)
48. آیا شهر ارنون در زمینه سازی برای ظهور امام مهدی نقشی دارد؟ (پرسش)
49. چه طایفه‌هایی با امام مهدی به نبرد می‌پردازند؟ (پرسش)
50. آیا امام مهدی هنگام قیام سوار بر اسب است؟‌ (پرسش)
51. اولین کسی که با امام مهدی بیعت کرده و دست حضرت را می‏‌بوسد کیست؟ (پرسش)
52. زندگی امام بعد از ظهور چگونه خواهد بود؟ (پرسش)
53. رفتار امام مهدی با مجاهدان و شهیدان چگونه است؟ (پرسش)
54. جهان گشایی امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
55. احیای سنت محمدی پس از ظهور امام مهدی چگونه است؟ (پرسش)
56. احکامی الهی که در زمان ظهور امام مهدی اجرا می‌شوند کدامند؟ (پرسش)
57. مفهوم چهره‌شناسی امام مهدی به چه معناست؟ (پرسش)
58. آیه شریفه انا بقية الله فی ارضه توسط امام مهدی خطاب به چه کسی در پاسخ به چه سوالی قرائت گردید؟ (پرسش)
59. وضعیت مردم در عصر ظهور امام مهدی از نظر فرهنگی، اخلاقی و تربیتی چگونه است؟ (پرسش)
60. عصر غیبت کبری چه تأثیراتی در دوران پس از ظهور دارد؟ (پرسش)
61. نقش ترک‌ها در دوران ظهور چیست؟ (پرسش)
62. منظور از ترک‌ها در روایات آخرالزمان چیست؟ (پرسش)
63. نقش عرب‌ها در دوران ظهور چیست؟ (پرسش)
64. نقش یمن در دوران ظهور چیست؟ (پرسش)
65. حوادث مصر در دوران ظهور چیست؟ (پرسش)

منابع

1. تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه