حق اهل بیت: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
[[امّت اسلامی]] بنا به [[آیات]] و [[روایات]]، نسبت به [[امامان]] [[معصوم]] {{عم}} و [[عترت]] [[پیامبر]]، [[تکالیف]] و وظایفی دارند. هم [[شناخت]] این [[حقوق]] ضروری است و هم ادای آنها و جز با این [[معرفت]] و ادا، [[رستگاری]] در کار نیست. [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]] {{صل}} فرمود: "هیچ بنده‌ای از عمل خود بهره‌ای نمی‌برد مگر با شناختش نسبت به [[حق]] ما"<ref>{{متن حدیث| لَا يَنْتَفِعُ عَبْدٌ بِعَمَلِهِ إِلَّا بِمَعْرِفَتِهِ بِحَقِّنَا}}؛ امالی، مفید، ص ۴۴ ح ۲</ref> | [[امّت اسلامی]] بنا به [[آیات]] و [[روایات]]، نسبت به [[امامان]] [[معصوم]] {{عم}} و [[عترت]] [[پیامبر]]، [[تکالیف]] و وظایفی دارند. هم [[شناخت]] این [[حقوق]] ضروری است و هم ادای آنها و جز با این [[معرفت]] و ادا، [[رستگاری]] در کار نیست. [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]] {{صل}} فرمود: "هیچ بنده‌ای از عمل خود بهره‌ای نمی‌برد مگر با شناختش نسبت به [[حق]] ما"<ref>{{متن حدیث| لَا يَنْتَفِعُ عَبْدٌ بِعَمَلِهِ إِلَّا بِمَعْرِفَتِهِ بِحَقِّنَا}}؛ امالی، مفید، ص ۴۴ ح ۲</ref> | ||
== شمارش و دسته‌بندی [[حقوق اهل بیت]] == | == شمارش و دسته‌بندی [[حقوق اهل بیت]] == | ||
نسخهٔ ۳۰ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۷:۴۶
امام و امّت، هر یک در قبال دیگری وظایف و حقوقی دارند. این حقوق و تکالیف در متون اسلامی مورد توجّه قرار گرفته است؛ البتّه روشن است که امام تکالیف و وظایف الهی خود را به خوبی انجام می‌دهد؛ چون او معصوم است و هرگز وظیفه واجب خود را ترک نخواهد کرد؛ امّا مردم همواره در طول تاریخ مع‌الاسف از وظایف و تکالیف خود در قبال امامت تخلّف کرده‌اند و همین انجام ندادن تکالیف به حرکت استکمالی بشر لطمات جبران‌ناپذیری وارد کرده است[۱].
مقدمه
امّت اسلامی بنا به آیات و روایات، نسبت به امامان معصوم (ع) و عترت پیامبر، تکالیف و وظایفی دارند. هم شناخت این حقوق ضروری است و هم ادای آنها و جز با این معرفت و ادا، رستگاری در کار نیست. پیامبر خدا (ص) فرمود: "هیچ بنده‌ای از عمل خود بهره‌ای نمی‌برد مگر با شناختش نسبت به حق ما"[۲]
شمارش و دسته‌بندی حقوق اهل بیت
بخش اول: حقوق فردی اهل بیت:
- حق معرفت
- حق محبت
- حق ترفیع بیوت
- حق زیارت
- حق توسل
- حق سلام
- حق صلوات
- حق تکریم
- حق صله رحم
- حق دعا
- حق ذکر
- حق شکرگزاری
- بخش دوم: حقوق اجتماعی اهل بیت:
- حق وصایت
- حق امامت و ولایت
- حق مرجعیت علمی
- حق تقدیم (افضلیت)
- حق اسوه بودن
- حق اطاعت
- حق نصرت
- حق انتظار
- حقوق مالی
بخشی از این حقوق از این قرار است:
- معرفت این حجت‌های معصوم الهی.
- محبّت و مودّت نسبت به اهل بیت، که در قرآن نیز به عنوان اجر رسالت مطرح شده است.
- تمسّک به عترت پیامبر که روایات بسیاری دربارۀ آن آمده است.
- ولایت نسبت به امیر المؤمنین و خاندان رسول خدا (ص) و قبول سرپرستی و پیشوایی امامان.
- مقدم داشتن آنان بر دیگران در همۀ امور دینی و دنیوی و عبادی و سیاسی.
- اقتداکردن به آنان و تأسی جستن به آنان و ایشان را اسوه قرار دادن.
- فرمانبرداری و اطاعت از آنان.
- گرامی داشتن و اکرام و احترام نسبت به آنان، در حال حیاتشان و پس از وفاتشان.
- پرداخت حقوق مالی (خمس) به آنان.
- نیکی و احسان به آنان.
- درود و صلوات فرستادن بر آن خاندان پاک و افزودن "«آل محمّد" در صلوات بر "محمّد".
- ذکر و یادکرد آنان و فضایلشان.
- ذکر مصیبت‌ها و مظلومیت‌هایشان و گریستن بر آنان.
- زیارت امامان در حال حیات و زیارت قبورشان پس از وفات و شهادت‌شان.
دربارۀ هریک از این حقوق، روایات فراوان نقل شده است.[۳] به دو مورد از آنها اشاره می‌شود: پیامبر خدا (ص) فرمود: "به اطاعت از امامانتان چنگ بزنید و با آنان مخالفت نکنید، چراکه اطاعت آنان فرمانبرداری از خداست و نافرمانی آنان نافرمانی خداوند است"[۴].
امیر المؤمنین (ع) در اشاره به دو حق طاعت و ولایت فرموده است: "برای ما برعهدۀ مردم حق اطاعت و ولایت است، برای آنان نیز از سوی خدا پاداش نیکوست"[۵].[۶]
وظایف امت نسبت به اهل بیت
منابع
پانویس
- ↑ محمدی، رضا، امام‌شناسی، ص۸۶.
- ↑ « لَا يَنْتَفِعُ عَبْدٌ بِعَمَلِهِ إِلَّا بِمَعْرِفَتِهِ بِحَقِّنَا»؛ امالی، مفید، ص ۴۴ ح ۲
- ↑ ر.ک: اهل البیت فی الکتاب و السنّه، ص ۳۵۵ تا ۳۹۳
- ↑ «تمسّکوا بطاعة أئمّتکم و لا تخالفوهم، فإنّ طاعتهم طاعة اللّه و إنّ معصیتهم معصیة اللّه»؛ ر.ک: اهل البیت فی الکتاب و السنّه، ص ۳۶۹
- ↑ «لَنَا عَلَى النَّاسِ حَقُّ الطَّاعَةِ وَ الْوَلَايَةِ وَ لَهُمْ مِنَ اللَّهِ سُبْحَانَهُ حُسْنُ الْجَزَاء»؛ غرر الحکم، ج ۵ ص ۱۲۹ ح ۷۶۲۸
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۲۳۰.