بحث:انتظار پویا به چه معناست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
#'''[[انتظار پویا]]؛ تلاش همراه با [[امید]] و [[تعهد]]''': [[انتظار پویا]] انتظاری است که [[انسان]] می‌تواند آن را نزدیک گرداند و طلب کند؛ مانند بهبود یافتن از [[بیماری]]، اجرای طرحی عمرانی، [[علمی]] و تجاری، [[پیروزی]] بر [[دشمن]] و رهایی از [[فقر]]، همۀ اینها ریشه در [[انتظار]] دارند و امر سرعت بخشیدن یا تأخیر انداختن آنها به دست خود [[انسان]] است. پس این امکان برای [[انسان]] وجود دارد که در بهبود یافتن و شفا تعجیل کند، یا آن را به تعویق اندازد و یا حتی منتفی گرداند<ref>ر.ک. آصفی، محمد مهدی، انتظار پویا، ص ۲۳.</ref>. این نوع [[انتظار]]، شخص را [[متعهد]] و [[مسئول]] می‌‌سازد که برای تحقق هدف‌های [[اسلام]] و عملی شدن برنامه‌های [[دینی]] بدون هیچ گونه [[یأس]] و [[ناامیدی]] و [[ضعف]] و [[سستی]]، شب و روز کوشش و تلاش نماید<ref>ر.ک. دانش، اسماعیل، نقش آموزه انتظار در پایداری جنبش‌های اسلامی، ص؟؟.</ref>. | #'''[[انتظار پویا]]؛ تلاش همراه با [[امید]] و [[تعهد]]''': [[انتظار پویا]] انتظاری است که [[انسان]] می‌تواند آن را نزدیک گرداند و طلب کند؛ مانند بهبود یافتن از [[بیماری]]، اجرای طرحی عمرانی، [[علمی]] و تجاری، [[پیروزی]] بر [[دشمن]] و رهایی از [[فقر]]، همۀ اینها ریشه در [[انتظار]] دارند و امر سرعت بخشیدن یا تأخیر انداختن آنها به دست خود [[انسان]] است. پس این امکان برای [[انسان]] وجود دارد که در بهبود یافتن و شفا تعجیل کند، یا آن را به تعویق اندازد و یا حتی منتفی گرداند<ref>ر.ک. آصفی، محمد مهدی، انتظار پویا، ص ۲۳.</ref>. این نوع [[انتظار]]، شخص را [[متعهد]] و [[مسئول]] می‌‌سازد که برای تحقق هدف‌های [[اسلام]] و عملی شدن برنامه‌های [[دینی]] بدون هیچ گونه [[یأس]] و [[ناامیدی]] و [[ضعف]] و [[سستی]]، شب و روز کوشش و تلاش نماید<ref>ر.ک. دانش، اسماعیل، نقش آموزه انتظار در پایداری جنبش‌های اسلامی، ص؟؟.</ref>. | ||
#'''[[انتظار پویا]]؛ [[مقاومت]] و [[مبارزه]]''': [[انتظار پویا]] از بزرگ‌ترین عوامل [[مقاومت]] و [[پایداری]] است؛ زیرا [[مسلمانان]] و [[جوامع اسلامی]] را در برابر [[ظلم‌ها]]، [[فسادها]] و... ثابت و پا بر جا نگاه داشته است و به آنان [[دل]] و جرئت بخشیده تا در برابر [[دشمنان اسلام]] [[ایستادگی]] کنند. در پرتو [[اعتقاد]] به انتظارِ پویاست که [[مجاهدان]] [[جهان اسلام]] در برابر تمام [[انحرافات]] و فشارهایی که از سوی دنیای [[استکبار]] وارد می‌شود، [[مقاومت]] و [[مبارزه]] می‌کنند و کوچک‌ترین تزلزلی در ارادۀ خود راه نمی‌دهند و برای [[زمینه‌سازی]] [[دولت حق]]، سر از پا نمی‌شناسند<ref>ر.ک. دانش، اسماعیل، نقش آموزه انتظار در پایداری جنبش‌های اسلامی، ص؟؟.</ref>. | #'''[[انتظار پویا]]؛ [[مقاومت]] و [[مبارزه]]''': [[انتظار پویا]] از بزرگ‌ترین عوامل [[مقاومت]] و [[پایداری]] است؛ زیرا [[مسلمانان]] و [[جوامع اسلامی]] را در برابر [[ظلم‌ها]]، [[فسادها]] و... ثابت و پا بر جا نگاه داشته است و به آنان [[دل]] و جرئت بخشیده تا در برابر [[دشمنان اسلام]] [[ایستادگی]] کنند. در پرتو [[اعتقاد]] به انتظارِ پویاست که [[مجاهدان]] [[جهان اسلام]] در برابر تمام [[انحرافات]] و فشارهایی که از سوی دنیای [[استکبار]] وارد می‌شود، [[مقاومت]] و [[مبارزه]] می‌کنند و کوچک‌ترین تزلزلی در ارادۀ خود راه نمی‌دهند و برای [[زمینه‌سازی]] [[دولت حق]]، سر از پا نمی‌شناسند<ref>ر.ک. دانش، اسماعیل، نقش آموزه انتظار در پایداری جنبش‌های اسلامی، ص؟؟.</ref>. | ||
==پاسخ تفصیلی== | |||
==[[چیستی انتظار]] پویا== | |||
*مفهوم [[انتظار]] به معنای چشم انتظاری نیست، بلکه مفهومی گسترده و فراتر دارد، انسانی که [[منتظر موعود]] است، در [[حقیقت]] به شرایط آرمانی و آیندۀ زیبا چشم دوخته است و از این رو باید تلاش کند تا زمینه‌ها و [[شرایط ظهور]] [[امام]]{{ع}} فراهم گردد<ref>ر.ک. کرمی، رضا علی، خانواده منتظر امام زمان، ص ۱۴.</ref>. | |||
*برخی [[انتظار]] را از [[حد ]][[شعار]] فراتر نمی‌دانند؛ زیرا [[قیام]] و برنامه‌های [[امام زمان]]{{ع}} را از کارکرد [[جامعه]] جدا می‌دانند. روشن است این نگرش عافیت‌طلبانه و تکلیف گریزانه، پیامدی جز فرسایش و رکود ندارد<ref>ر.ک. صمدی، قنبر علی، مقاله نقش مردم در تعجیل ظهور، ماه‌نامه موعود، ش۲۸.</ref>. کسی که به انتظاری تهی از رزم‌آوری و [[مجاهده]] [[دل]] خوش می‌دارد و [[گمان]] می‌کند بدون [[آمادگی]] برای [[جهاد]] و [[شهادت]] می‌توان [[منتظر موعود]] موجود بود، خیالی [[باطل]] دارد و انتظارش به سامان نخواهد رسید<ref>ر.ک. جوادی آملی، عبدالله، امام مهدی موجود موعود، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref>. | |||
*اما انتطار واقعی مثبت، سازنده، پویا و تحول‌آفرین به مسئلۀ [[ظهور]] می‌نگرد. [[اعتقاد]] به [[ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} در این دیدگاه، تنها ادعا و باور نیست، بلکه راهِ [[زندگی]] فرد [[معتقد]] به [[ظهور]] را نیز مشخص می‌کند. این نگاه راهبردی [[شیعه]] به آیندۀ روشن و امیدبخش، جامعۀ مرده و بی‌تحرک را به جامعه‌ای زنده و پویا می‌تواند بدل کند<ref>ر.ک. صمدی، قنبر علی، نقش مردم در تعجیل ظهور، ماه‌نامه موعود، ش۲۸.</ref>. [[ادراک]] صحیح و روشن [[معنای انتظار]] اقتضا می‌کند انسانِ [[منتظر]] حرکتی دائمی و تلاشی پویا داشته باشد، تا بر اثر آن خود و جامعۀ خویش را مهیای [[ظهور امام]] [[منتظَر]]{{ع}} سازد. فرمایش وجود [[مبارک]] [[امام صادق]]{{ع}} که «هریک از شما باید خود را برای [[خروج قائم]] آماده کند هرچند فراهم آوردن تیری باشد»<ref>{{متن حدیث|لَیُعِدَّنَ أَحَدُکُمْ لِخُرُوجِ الْقَائِمِ وَ لَوْ سَهْما}}؛ الغیبه، نعمانی، ص۳۲۰.</ref> چراغ روشنایی‌بخش این راه [[خجسته]] است. لحظۀ میمون [[ظهور]] ناپیداست و این خود سبب می‌شود تا هر لحظه بی‌صبرانه در [[انتظار]] طلوع مبارکش باشیم. این [[انتظار]] عاقلانه در پرتو [[کلام]] [[نورانی]] [[صادق]] آل [[محمد]]{{ع}} ما را بر آن می‌دارد که خویش را با حرکت و تلاش در راه استعدادیابی و [[زمینه‌سازی ظهور]] حضرتش و فراخور خود حتی به اندازه مهیا کردن تیری، آماده حضورش سازیم. آنچه هست این تیر، گاه تیر [[بیان]] و بنان است و گاه تیری درخور سایر عرصه‌های [[علمی]] و نظامی، یا باید [[توانمند]] باشیم که [[معارف الهی]] را شرح و [[تفسیر]] کنیم و توسعه دهیم و نشر و [[ابلاغ]] کنیم و با تمییز [[عقل]] از [[حس]] و [[قیاس]] و [[وهم]] و [[استحسان]] و [[خیال]] و مغالطه، در صیانت این چراغ [[نورانی]] بکوشیم؛ یا با تسلط به فن‌آوری‌های گوناگون در عرصه‌های مختلف به ویژه در زمینۀ [[دفاع]] نظامی مهیای رویارویی با آنانی باشیم که زعم [[خاموشی]] شعلۀ فروزان [[وحی]] را در سر می‌پرورانند، گرچه داشتن هر دو [[سلاح]]، مطلوب‌تر است<ref>ر.ک. جوادی آملی، عبدالله، امام مهدی موجود موعود، ص ۱۸۹-۱۹۳.</ref>. | |||
*در این موضوع تفاوت باورمندان [[حقیقی]] با مدعیان، بسیار چشم‌گیر است. [[منتظران واقعی]] به انگیزۀ [[اصلاح]] وضع موجود، می‌کوشند تا [[موانع ظهور]] را بشناسند و آنها را رفع کنند، اما مدعیان انتظار، هر نوع اصلاحی را محکوم می‌کنند. [[منتظران واقعی]]، [[انتظار]] را [[تکلیف]] و [[رسالت]] و مدعیان، آن را رفع تکلیف می‌دانند. [[منتظران واقعی]]، [[زندگی فردی]] و [[اجتماعی]] خود را با خواسته‌های [[منتظَر]] هماهنگ می‌سازند، اما مدعیان [[انتظار]] هیچ تأثیری از او نمی‌پذیرند. [[منتظران واقعی]] از [[سرنوشت]] خود و [[جامعه]] نگرانند، اما مدعیان انتظار دربارۀ [[سرنوشت]] خود و [[جامعه]] نمی‌اندیشند. [[منتظران واقعی]] برای برپایی [[عدالت]]، تلاش می‌کنند، اما مدعیان [[انتظار]]، استقرار [[عدالت]] را به [[منجی]] غیبی وامی‌گذارند. [[منتظران واقعی]]، به [[معروف]] امر و از منکر نهی می‌کنند و در برابر آزارها و تکذیب‌ها می‌ایستند، اما مدعیان، به دیگران بی‌اعتنایند<ref>ر.ک. صمدی، قنبر علی، نقش مردم در تعجیل ظهور، ماه‌نامه موعود، ش۲۸.</ref>. شخص [[منتظر]] [[مسئول]]، حالتی سازنده، فعال، پویا و تأثیرگذار دارد، وضعیت موجود را بر نمی‌تابد و تلاش می‌کند تا زمینه‌های [[اجتماعی]] و [[فرهنگی]] را برای [[ظهور امام]]{{ع}} آماده کند. او نه تنها از منظر ویژگی‌های فردی، خود را شخصی آماده برای [[عصر ظهور]] [[تربیت]] می‌کند، بلکه از منظر [[دانش]] و مهارت‌های [[اداری]]، [[اجتماعی]]، [[سیاسی]] و [[فرهنگی]] نیز [[آمادگی]] کامل ورود فرد و [[جامعه]] به [[عصر ظهور]] را در پیش دید خود دارد و [[توانایی]] ادارۀ جامعۀ [[مهدوی]] را داراست. [[انتظار فرج]] مسئولانه، [[باور]] داشتن به اهداف جامعۀ [[مهدوی]] است<ref>ر.ک. ر.ک. خاتمی، سید احمد، انتظار مسئولانه، ص؟؟؟</ref>. | |||
==[[عناصر انتظار]] پویا== | |||
*مفهوم [[انتظار پویا]] به معنای تلاش و حرکت برای فراهم سازی [[زمینه‌های ظهور]] [[امام]]{{ع}} است که این تلاش و فراهم سازی شرایط برای [[ظهور]] آن [[حضرت]] جنبه‌ها و عناصر گوناگونی دارد مانند<ref>ر.ک. کرمی، رضا علی، خانواده منتظر امام زمان، ص ۱۴.</ref>: | |||
===[[انتظار پویا]]؛ [[اعتقاد]] به [[ولایت]]=== | |||
*[[انتظار پویا]]، ترکیبی از [[ایمان]] و [[اعتقاد]] قلبی به [[ولایت]] و [[ظهور]] [[قطب عالم امکان]] است، که آرزوی آمدن [[منجی]] و [[حاکم]] گردانیدن [[عدل مطلق]] را بر پهنای [[گیتی]] در قلبهای [[عاشق]] می‌پروراند و به جایگزین شدن [[حکومت عدل]] و [[عدالت]] به جای حکومت‌های [[جور]]، [[امید]] می‌آفریند. [[انتظار]] به این معنا، صحیح‌ترین و [[کامل‌ترین]] برداشت و تفسیری است که ذوق و شوقی برای نایل شدن به دنیای [[پاک]] و مسالمت‌آمیز در سایه‌سار زلال [[منجی]] عالم [[بشریت]] ایجاد می‌کند<ref>ر.ک. دانش، اسماعیل، نقش آموزه انتظار در پایداری جنبش‌های اسلامی، ص؟؟.</ref>. | |||
===[[انتظار پویا]]؛ [[برائت]] از [[شرک]]=== | |||
*[[انتظار پویا]]، انزجار و تنفر از همۀ [[مفاسد]] و تباهی‌هایی است که [[ظهور]] آن [[امام]] را به تأخیر می‌اندازد و تلاش و کوششی است در جهت مهیا کردن خود و [[جامعه]] برای [[درک]] و [[تحمل]] [[ظهور]] [[آخرین سفیر]] [[الهی]]. شعله برافروخته‌ای است در قلبهای [[منتظران]] که هم سوخت و سوزی است از [[فراق]] [[یار]] و هم نوری است پرفروغ برای [[آینده]] روشن و پرامید. این [[انتظار]] در [[فطرت]] و اعماق [[سرشت]] [[آدمی]] جای دارد<ref>ر.ک. دانش، اسماعیل، نقش آموزه انتظار در پایداری جنبش‌های اسلامی، ص؟؟.</ref>. | |||
===[[انتظار پویا]]؛ تلاش همراه با [[امید]] و [[تعهد]]=== | |||
*[[انتظار پویا]] انتظاری است که [[انسان]] می‌تواند آن را نزدیک گرداند و طلب کند؛ مانند بهبود یافتن از [[بیماری]]، اجرای طرحی عمرانی، [[علمی]] و تجاری، [[پیروزی]] بر [[دشمن]] و رهایی از [[فقر]]. همۀ اینها ریشه در [[انتظار]] دارند و امر سرعت بخشیدن یا تأخیر انداختن آنها به دست خود [[انسان]] است. پس این امکان برای [[انسان]] وجود دارد که در بهبود یافتن و شفا تعجیل کند، یا آن را به تعویق اندازد و یا حتی منتفی گرداند. چنانکه امکان آن هست در اجرای پروژه‌ای تجاری، عمرانی و [[علمی]] [[عجله]] کند، یا اجرای آن را به وقتی دیگر موکول کند و یا آن را رها سازد. همچنین این امکان برای وی هست که به سوی [[پیروزی]] بر [[دشمن]] و [[بی‌نیازی]] [[مالی]] بشتابد، یا [[سستی]] ورزد و تأخیر کند و یا از خیر آن بگذرد. با این [[بیان]]، این [[انتظار]] در محدودۀ [[قدرت]] و [[اختیار انسان]] است که در تحقق آنچه انتظارش را می‌کشد، شتاب ورزد، یا درنگ و [[سستی]] روا دارد و یا عطایش را به لقایش بخشد. ازاین رو، علاوه بر "[[امید]]" و "[[مقاومت]]"، به [[انسان]] "حرکت" نیز می‌بخشد و حرکت، مخصوص [[انتظار]] است. بی‌گمان اگر [[انسان]] بداند [[نجات]] و رهایی‌اش به حرکت، عمل و تلاشش وابسته است؛ آنچنان حرکت و تلاشی برای رهایی و [[نجات]] خویش به خرج می‌دهد که در گذشته، [[توان]] انجام دادن آن را نداشته است<ref>ر.ک. آصفی، محمد مهدی، انتظار پویا، ص ۲۳.</ref>. این نوع [[انتظار]]، شخص را [[متعهد]] و [[مسئول]] می‌‌سازد که برای تحقق هدف‌های [[اسلام]] و عملی شدن برنامه‌های [[دینی]] بدون هیچ گونه [[یأس]] و [[ناامیدی]] و [[ضعف]] و [[سستی]]، شب و روز کوشش و تلاش نماید و [[فداکاری]] و جانفشانی کند تا گامی به سوی مقاصد عالیۀ [[اسلام]] بردارد. این [[انتظار]]، شخص را محکم و مقاوم، بااراده، نفوذناپذیر، مستقل، [[شجاع]] و بلند [[همت]] می‌‌سازد. این [[انتظار]]، لفظ نیست، گفتن نیست؛ عمل است، حرکت است، [[نهضت]] و [[مبارزه]] و [[جهاد]] است، [[صبر]] و [[شکیبایی]] و [[مقاومت]] است<ref>ر.ک. دانش، اسماعیل، نقش آموزه انتظار در پایداری جنبش‌های اسلامی، ص؟؟.</ref>. | |||
===[[انتظار پویا]]؛ [[مقاومت]] و [[مبارزه]]=== | |||
*[[انتظار پویا]]، بسان خونی در رگ [[زندگی]] [[انسان]] است؛ قلبی در [[تاریخ]] تکاملی [[بشریت]] است؛ خط بطلانی بر همۀ کفرها، نفاق‌ها، [[ظلم‌ها]]، [[بی‌عدالتی‌ها]] و هوچی‌گری‌هاست. [[انتظار]] پویا "[[بهترین]] عمل نزد [[خداوند]]" و "با فضیلت‌ترین [[عبادت]]" است. انسانِ [[منتظر]] از همۀ [[مردم]] در همۀ عصرها فاضل‌تر است. [[انتظار پویا]] از بزرگ‌ترین عوامل [[مقاومت]] و [[پایداری]] است؛ زیرا [[مسلمانان]] و [[جوامع اسلامی]] را در برابر [[ظلم‌ها]]، [[فسادها]] و... ثابت و پابرجا نگاه داشته است و به آنان [[دل]] و جرئت بخشیده تا در برابر [[دشمنان اسلام]] [[ایستادگی]] کنند. در پرتو [[اعتقاد]] به انتظارِ پویا است که [[مجاهدان]] [[جهان اسلام]] در برابر تمام [[انحرافات]] و فشارهایی که از سوی دنیای [[استکبار]] وارد می‌شود، [[مقاومت]] و [[مبارزه]] می‌کنند و کوچک‌ترین تزلزلی در ارادۀ خود راه نمی‌دهند و برای [[زمینه‌سازی]] [[دولت حق]]، سر از پا نمی‌شناسند<ref>ر.ک. دانش، اسماعیل، نقش آموزه انتظار در پایداری جنبش‌های اسلامی، ص؟؟.</ref>. [[منتظر]] [[مسئول]]، در محدودۀ [[قدرت]] و عمل خویش، تلاش در برپایی جامعه‌ای مطابق با معیارهای [[مهدوی]] را وظیفۀ خویش می‌داند. [[تکامل انسان]] و [[جامعه]]، کوشش در مسیر بازسازی [[جامعه]] بر اساس [[قسط و عدل]] و [[مبارزه]] با [[علم]] و [[بی‌عدالتی]]، از جمله نمودهای [[انتظار]] مسئولانه‌اند. با این همه، منتظرِ [[مسئول]] می‌داند [[عدالت فراگیر]] و جهانی، تنها در سایۀ [[دولت مهدوی]] پدید می‌آید. از این‌رو، [[آماده‌سازی]] زمینه‌های ورود به آن دوره را [[وظیفه]] خود می‌شمرد<ref>ر.ک. خاتمی، سید احمد، انتظار مسئولانه، ص؟؟؟</ref>. [[امام]] [[زین العابدین]]{{ع}} نیز ضمن برشمردن [[فضائل]] [[منتظران]] به [[مسئولیت]] آنها اشاره کرده و فرموده است: «آنان [[مخلصان]] [[حقیقی]]، [[شیعیان راستین]] ما و دعوتگران به [[دین خدا]] در پیدا و [[نهان]] هستند»<ref>{{متن حدیث|أُولَئِکَ الْمُخْلَصُونَ حَقّاً وَ شِیعَتُنَا صِدْقاً وَ الدُّعَاةُ إِلَی دِینِ اللَّهِ سِرّاً وَ جَهْراً}}؛ کمال الدین، ص ۳۰۹.</ref>.<ref>ر.ک. خاتمی، سید احمد، انتظار مسئولانه، ص؟؟؟.</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{یادآوری پانویس}} | {{یادآوری پانویس}} | ||
{{پانویس2}} | {{پانویس2}} | ||
نسخهٔ ۱۳ فوریهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۲۲:۰۸
نویسنده: آقای سالاری
پاسخ اجمالی
چیستی انتظار پویا
- مفهوم انتظار به معنای چشم انتظاری نیست، بلکه مفهومی گسترده و فراتر دارد، انسانی که منتظر موعود است، در حقیقت به شرایط آرمانی و آیندۀ زیبا چشم دوخته است و از این رو باید تلاش کند تا زمینه‌ها و شرایط ظهور امام(ع) فراهم گردد[۱].
- برخی انتظار را از حد شعار فراتر نمی‌دانند؛ زیرا قیام و برنامه‌های امام زمان(ع) را از کارکرد جامعه جدا می‌دانند. روشن است این نگرش عافیت‌طلبانه و تکلیف گریزانه، پیامدی جز فرسایش و رکود ندارد[۲]. کسی که به انتظاری تهی از رزم‌آوری و مجاهده دل خوش می‌دارد و گمان می‌کند بدون آمادگی برای جهاد و شهادت می‌توان منتظر موعود موجود بود، خیالی باطل دارد و انتظارش به سامان نخواهد رسید[۳].
- اما انتظار واقعی، مثبت، سازنده، پویا و تحول‌آفرین است. اعتقاد به ظهور حضرت مهدی(ع) در این دیدگاه، تنها ادعا و باور نیست، بلکه راهِ زندگی فرد معتقد به ظهور را نیز مشخص می‌کند. این نگاه راه‌بردیِ شیعه به آیندۀ روشن و امیدبخش، جامعۀ مرده و بی‌تحرک را به جامعه‌ای زنده و پویا می‌تواند بدل کند[۴]. شخص منتظر مسئول، حالتی سازنده، فعال، پویا و تأثیرگذار دارد؛ وضعیت موجود را برنمی‌تابد و تلاش می‌کند تا زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی برای ظهور امام را آماده کند. او نه تنها از منظر ویژگی‌های فردی، خود را شخصی آماده برای عصر ظهور تربیت می‌کند، بلکه از منظر دانش و مهارت‌های اداری، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی نیز آمادگی کامل ورود فرد و جامعه به عصر ظهور و توانایی اداره جامعه مهدوی را دارد[۵]. ادراک صحیح و روشن معنای انتظار اقتضا می‌کند انسانِ منتظر حرکتی دائمی و تلاشی پویا داشته باشد، تا بر اثر آن خود و جامعۀ خویش را مهیای ظهور امام منتظَر(ع) سازد. فرمایش وجود مبارک امام صادق(ع) که «هریک از شما باید خود را برای خروج قائم آماده کند هرچند فراهم آوردن تیری باشد»[۶] چراغ روشنایی‌بخش این راه خجسته است. لحظۀ میمون ظهور ناپیداست و این خود سبب می‌شود تا هر لحظه بی‌صبرانه در انتظار طلوع مبارکش باشیم. این انتظار عاقلانه در پرتو کلام نورانی صادق آل محمد(ع) ما را بر آن می‌دارد که خویش را با حرکت و تلاش در راه استعدادیابی و زمینه‌سازی ظهور حضرتش و فراخور خود حتی به اندازه مهیا کردن تیری، آماده حضورش سازیم[۷].
عناصر انتظار پویا
- مفهوم انتظار پویا به معنای تلاش و حرکت برای فراهم سازی زمینه‌های ظهور امام(ع) است که این تلاش و فراهم سازی شرایط برای ظهور آن حضرت جنبه‌ها و عناصر گوناگونی دارد مانند[۸]:
- انتظار پویا؛ اعتقاد به ولایت:انتظار پویا، ترکیبی از ایمان و اعتقاد قلبی به ولایت و ظهور قطب عالم امکان است که آرزوی آمدن منجی و حاکم گردانیدن عدل مطلق را بر پهنای گیتی در قلبهای عاشق می‌پروراند و به جایگزین شدن حکومت عدل و عدالت به جای حکومت‌های جور، امید می‌آفریند[۹].
- انتظار پویا؛ برائت از شرک:انتظار پویا، انزجار و تنفر از همۀ مفاسد و تباهی‌هایی است که ظهور آن امام را به تأخیر می‌اندازد و تلاش و کوششی است در جهت مهیا کردن خود و جامعه برای درک و تحمل ظهور آخرین سفیر الهی[۱۰].
- انتظار پویا؛ تلاش همراه با امید و تعهد: انتظار پویا انتظاری است که انسان می‌تواند آن را نزدیک گرداند و طلب کند؛ مانند بهبود یافتن از بیماری، اجرای طرحی عمرانی، علمی و تجاری، پیروزی بر دشمن و رهایی از فقر، همۀ اینها ریشه در انتظار دارند و امر سرعت بخشیدن یا تأخیر انداختن آنها به دست خود انسان است. پس این امکان برای انسان وجود دارد که در بهبود یافتن و شفا تعجیل کند، یا آن را به تعویق اندازد و یا حتی منتفی گرداند[۱۱]. این نوع انتظار، شخص را متعهد و مسئول می‌‌سازد که برای تحقق هدف‌های اسلام و عملی شدن برنامه‌های دینی بدون هیچ گونه یأس و ناامیدی و ضعف و سستی، شب و روز کوشش و تلاش نماید[۱۲].
- انتظار پویا؛ مقاومت و مبارزه: انتظار پویا از بزرگ‌ترین عوامل مقاومت و پایداری است؛ زیرا مسلمانان و جوامع اسلامی را در برابر ظلم‌ها، فسادها و... ثابت و پا بر جا نگاه داشته است و به آنان دل و جرئت بخشیده تا در برابر دشمنان اسلام ایستادگی کنند. در پرتو اعتقاد به انتظارِ پویاست که مجاهدان جهان اسلام در برابر تمام انحرافات و فشارهایی که از سوی دنیای استکبار وارد می‌شود، مقاومت و مبارزه می‌کنند و کوچک‌ترین تزلزلی در ارادۀ خود راه نمی‌دهند و برای زمینه‌سازی دولت حق، سر از پا نمی‌شناسند[۱۳].
پاسخ تفصیلی
چیستی انتظار پویا
- مفهوم انتظار به معنای چشم انتظاری نیست، بلکه مفهومی گسترده و فراتر دارد، انسانی که منتظر موعود است، در حقیقت به شرایط آرمانی و آیندۀ زیبا چشم دوخته است و از این رو باید تلاش کند تا زمینه‌ها و شرایط ظهور امام(ع) فراهم گردد[۱۴].
- برخی انتظار را از حد شعار فراتر نمی‌دانند؛ زیرا قیام و برنامه‌های امام زمان(ع) را از کارکرد جامعه جدا می‌دانند. روشن است این نگرش عافیت‌طلبانه و تکلیف گریزانه، پیامدی جز فرسایش و رکود ندارد[۱۵]. کسی که به انتظاری تهی از رزم‌آوری و مجاهده دل خوش می‌دارد و گمان می‌کند بدون آمادگی برای جهاد و شهادت می‌توان منتظر موعود موجود بود، خیالی باطل دارد و انتظارش به سامان نخواهد رسید[۱۶].
- اما انتطار واقعی مثبت، سازنده، پویا و تحول‌آفرین به مسئلۀ ظهور می‌نگرد. اعتقاد به ظهور حضرت مهدی(ع) در این دیدگاه، تنها ادعا و باور نیست، بلکه راهِ زندگی فرد معتقد به ظهور را نیز مشخص می‌کند. این نگاه راهبردی شیعه به آیندۀ روشن و امیدبخش، جامعۀ مرده و بی‌تحرک را به جامعه‌ای زنده و پویا می‌تواند بدل کند[۱۷]. ادراک صحیح و روشن معنای انتظار اقتضا می‌کند انسانِ منتظر حرکتی دائمی و تلاشی پویا داشته باشد، تا بر اثر آن خود و جامعۀ خویش را مهیای ظهور امام منتظَر(ع) سازد. فرمایش وجود مبارک امام صادق(ع) که «هریک از شما باید خود را برای خروج قائم آماده کند هرچند فراهم آوردن تیری باشد»[۱۸] چراغ روشنایی‌بخش این راه خجسته است. لحظۀ میمون ظهور ناپیداست و این خود سبب می‌شود تا هر لحظه بی‌صبرانه در انتظار طلوع مبارکش باشیم. این انتظار عاقلانه در پرتو کلام نورانی صادق آل محمد(ع) ما را بر آن می‌دارد که خویش را با حرکت و تلاش در راه استعدادیابی و زمینه‌سازی ظهور حضرتش و فراخور خود حتی به اندازه مهیا کردن تیری، آماده حضورش سازیم. آنچه هست این تیر، گاه تیر بیان و بنان است و گاه تیری درخور سایر عرصه‌های علمی و نظامی، یا باید توانمند باشیم که معارف الهی را شرح و تفسیر کنیم و توسعه دهیم و نشر و ابلاغ کنیم و با تمییز عقل از حس و قیاس و وهم و استحسان و خیال و مغالطه، در صیانت این چراغ نورانی بکوشیم؛ یا با تسلط به فن‌آوری‌های گوناگون در عرصه‌های مختلف به ویژه در زمینۀ دفاع نظامی مهیای رویارویی با آنانی باشیم که زعم خاموشی شعلۀ فروزان وحی را در سر می‌پرورانند، گرچه داشتن هر دو سلاح، مطلوب‌تر است[۱۹].
- در این موضوع تفاوت باورمندان حقیقی با مدعیان، بسیار چشم‌گیر است. منتظران واقعی به انگیزۀ اصلاح وضع موجود، می‌کوشند تا موانع ظهور را بشناسند و آنها را رفع کنند، اما مدعیان انتظار، هر نوع اصلاحی را محکوم می‌کنند. منتظران واقعی، انتظار را تکلیف و رسالت و مدعیان، آن را رفع تکلیف می‌دانند. منتظران واقعی، زندگی فردی و اجتماعی خود را با خواسته‌های منتظَر هماهنگ می‌سازند، اما مدعیان انتظار هیچ تأثیری از او نمی‌پذیرند. منتظران واقعی از سرنوشت خود و جامعه نگرانند، اما مدعیان انتظار دربارۀ سرنوشت خود و جامعه نمی‌اندیشند. منتظران واقعی برای برپایی عدالت، تلاش می‌کنند، اما مدعیان انتظار، استقرار عدالت را به منجی غیبی وامی‌گذارند. منتظران واقعی، به معروف امر و از منکر نهی می‌کنند و در برابر آزارها و تکذیب‌ها می‌ایستند، اما مدعیان، به دیگران بی‌اعتنایند[۲۰]. شخص منتظر مسئول، حالتی سازنده، فعال، پویا و تأثیرگذار دارد، وضعیت موجود را بر نمی‌تابد و تلاش می‌کند تا زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی را برای ظهور امام(ع) آماده کند. او نه تنها از منظر ویژگی‌های فردی، خود را شخصی آماده برای عصر ظهور تربیت می‌کند، بلکه از منظر دانش و مهارت‌های اداری، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی نیز آمادگی کامل ورود فرد و جامعه به عصر ظهور را در پیش دید خود دارد و توانایی ادارۀ جامعۀ مهدوی را داراست. انتظار فرج مسئولانه، باور داشتن به اهداف جامعۀ مهدوی است[۲۱].
عناصر انتظار پویا
- مفهوم انتظار پویا به معنای تلاش و حرکت برای فراهم سازی زمینه‌های ظهور امام(ع) است که این تلاش و فراهم سازی شرایط برای ظهور آن حضرت جنبه‌ها و عناصر گوناگونی دارد مانند[۲۲]:
انتظار پویا؛ اعتقاد به ولایت
- انتظار پویا، ترکیبی از ایمان و اعتقاد قلبی به ولایت و ظهور قطب عالم امکان است، که آرزوی آمدن منجی و حاکم گردانیدن عدل مطلق را بر پهنای گیتی در قلبهای عاشق می‌پروراند و به جایگزین شدن حکومت عدل و عدالت به جای حکومت‌های جور، امید می‌آفریند. انتظار به این معنا، صحیح‌ترین و کامل‌ترین برداشت و تفسیری است که ذوق و شوقی برای نایل شدن به دنیای پاک و مسالمت‌آمیز در سایه‌سار زلال منجی عالم بشریت ایجاد می‌کند[۲۳].
انتظار پویا؛ برائت از شرک
- انتظار پویا، انزجار و تنفر از همۀ مفاسد و تباهی‌هایی است که ظهور آن امام را به تأخیر می‌اندازد و تلاش و کوششی است در جهت مهیا کردن خود و جامعه برای درک و تحمل ظهور آخرین سفیر الهی. شعله برافروخته‌ای است در قلبهای منتظران که هم سوخت و سوزی است از فراق یار و هم نوری است پرفروغ برای آینده روشن و پرامید. این انتظار در فطرت و اعماق سرشت آدمی جای دارد[۲۴].
انتظار پویا؛ تلاش همراه با امید و تعهد
- انتظار پویا انتظاری است که انسان می‌تواند آن را نزدیک گرداند و طلب کند؛ مانند بهبود یافتن از بیماری، اجرای طرحی عمرانی، علمی و تجاری، پیروزی بر دشمن و رهایی از فقر. همۀ اینها ریشه در انتظار دارند و امر سرعت بخشیدن یا تأخیر انداختن آنها به دست خود انسان است. پس این امکان برای انسان وجود دارد که در بهبود یافتن و شفا تعجیل کند، یا آن را به تعویق اندازد و یا حتی منتفی گرداند. چنانکه امکان آن هست در اجرای پروژه‌ای تجاری، عمرانی و علمی عجله کند، یا اجرای آن را به وقتی دیگر موکول کند و یا آن را رها سازد. همچنین این امکان برای وی هست که به سوی پیروزی بر دشمن و بی‌نیازی مالی بشتابد، یا سستی ورزد و تأخیر کند و یا از خیر آن بگذرد. با این بیان، این انتظار در محدودۀ قدرت و اختیار انسان است که در تحقق آنچه انتظارش را می‌کشد، شتاب ورزد، یا درنگ و سستی روا دارد و یا عطایش را به لقایش بخشد. ازاین رو، علاوه بر "امید" و "مقاومت"، به انسان "حرکت" نیز می‌بخشد و حرکت، مخصوص انتظار است. بی‌گمان اگر انسان بداند نجات و رهایی‌اش به حرکت، عمل و تلاشش وابسته است؛ آنچنان حرکت و تلاشی برای رهایی و نجات خویش به خرج می‌دهد که در گذشته، توان انجام دادن آن را نداشته است[۲۵]. این نوع انتظار، شخص را متعهد و مسئول می‌‌سازد که برای تحقق هدف‌های اسلام و عملی شدن برنامه‌های دینی بدون هیچ گونه یأس و ناامیدی و ضعف و سستی، شب و روز کوشش و تلاش نماید و فداکاری و جانفشانی کند تا گامی به سوی مقاصد عالیۀ اسلام بردارد. این انتظار، شخص را محکم و مقاوم، بااراده، نفوذناپذیر، مستقل، شجاع و بلند همت می‌‌سازد. این انتظار، لفظ نیست، گفتن نیست؛ عمل است، حرکت است، نهضت و مبارزه و جهاد است، صبر و شکیبایی و مقاومت است[۲۶].
انتظار پویا؛ مقاومت و مبارزه
- انتظار پویا، بسان خونی در رگ زندگی انسان است؛ قلبی در تاریخ تکاملی بشریت است؛ خط بطلانی بر همۀ کفرها، نفاق‌ها، ظلم‌ها، بی‌عدالتی‌ها و هوچی‌گری‌هاست. انتظار پویا "بهترین عمل نزد خداوند" و "با فضیلت‌ترین عبادت" است. انسانِ منتظر از همۀ مردم در همۀ عصرها فاضل‌تر است. انتظار پویا از بزرگ‌ترین عوامل مقاومت و پایداری است؛ زیرا مسلمانان و جوامع اسلامی را در برابر ظلم‌ها، فسادها و... ثابت و پابرجا نگاه داشته است و به آنان دل و جرئت بخشیده تا در برابر دشمنان اسلام ایستادگی کنند. در پرتو اعتقاد به انتظارِ پویا است که مجاهدان جهان اسلام در برابر تمام انحرافات و فشارهایی که از سوی دنیای استکبار وارد می‌شود، مقاومت و مبارزه می‌کنند و کوچک‌ترین تزلزلی در ارادۀ خود راه نمی‌دهند و برای زمینه‌سازی دولت حق، سر از پا نمی‌شناسند[۲۷]. منتظر مسئول، در محدودۀ قدرت و عمل خویش، تلاش در برپایی جامعه‌ای مطابق با معیارهای مهدوی را وظیفۀ خویش می‌داند. تکامل انسان و جامعه، کوشش در مسیر بازسازی جامعه بر اساس قسط و عدل و مبارزه با علم و بی‌عدالتی، از جمله نمودهای انتظار مسئولانه‌اند. با این همه، منتظرِ مسئول می‌داند عدالت فراگیر و جهانی، تنها در سایۀ دولت مهدوی پدید می‌آید. از این‌رو، آماده‌سازی زمینه‌های ورود به آن دوره را وظیفه خود می‌شمرد[۲۸]. امام زین العابدین(ع) نیز ضمن برشمردن فضائل منتظران به مسئولیت آنها اشاره کرده و فرموده است: «آنان مخلصان حقیقی، شیعیان راستین ما و دعوتگران به دین خدا در پیدا و نهان هستند»[۲۹].[۳۰]
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ ر.ک. کرمی، رضا علی، خانواده منتظر امام زمان، ص ۱۴.
- ↑ ر.ک. صمدی، قنبر علی، مقاله نقش مردم در تعجیل ظهور، ماه‌نامه موعود، ش۲۸.
- ↑ ر.ک. جوادی آملی، عبدالله، امام مهدی موجود موعود، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ ر.ک. صمدی، قنبر علی، نقش مردم در تعجیل ظهور، ماه‌نامه موعود، ش۲۸.
- ↑ ر.ک. خاتمی، سید احمد، انتظار مسؤولانه، ص؟؟؟
- ↑ «لَیُعِدَّنَ أَحَدُکُمْ لِخُرُوجِ الْقَائِمِ وَ لَوْ سَهْما»؛ الغیبه، نعمانی، ص۳۲۰.
- ↑ ر.ک. جوادی آملی، عبدالله، امام مهدی موجود موعود، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ ر.ک. کرمی، رضا علی، خانواده منتظر امام زمان، ص ۱۴.
- ↑ ر.ک. دانش، اسماعیل، نقش آموزه انتظار در پایداری جنبش‌های اسلامی، ص؟؟.
- ↑ ر.ک. دانش، اسماعیل، نقش آموزه انتظار در پایداری جنبش‌های اسلامی، ص؟؟.
- ↑ ر.ک. آصفی، محمد مهدی، انتظار پویا، ص ۲۳.
- ↑ ر.ک. دانش، اسماعیل، نقش آموزه انتظار در پایداری جنبش‌های اسلامی، ص؟؟.
- ↑ ر.ک. دانش، اسماعیل، نقش آموزه انتظار در پایداری جنبش‌های اسلامی، ص؟؟.
- ↑ ر.ک. کرمی، رضا علی، خانواده منتظر امام زمان، ص ۱۴.
- ↑ ر.ک. صمدی، قنبر علی، مقاله نقش مردم در تعجیل ظهور، ماه‌نامه موعود، ش۲۸.
- ↑ ر.ک. جوادی آملی، عبدالله، امام مهدی موجود موعود، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ ر.ک. صمدی، قنبر علی، نقش مردم در تعجیل ظهور، ماه‌نامه موعود، ش۲۸.
- ↑ «لَیُعِدَّنَ أَحَدُکُمْ لِخُرُوجِ الْقَائِمِ وَ لَوْ سَهْما»؛ الغیبه، نعمانی، ص۳۲۰.
- ↑ ر.ک. جوادی آملی، عبدالله، امام مهدی موجود موعود، ص ۱۸۹-۱۹۳.
- ↑ ر.ک. صمدی، قنبر علی، نقش مردم در تعجیل ظهور، ماه‌نامه موعود، ش۲۸.
- ↑ ر.ک. ر.ک. خاتمی، سید احمد، انتظار مسئولانه، ص؟؟؟
- ↑ ر.ک. کرمی، رضا علی، خانواده منتظر امام زمان، ص ۱۴.
- ↑ ر.ک. دانش، اسماعیل، نقش آموزه انتظار در پایداری جنبش‌های اسلامی، ص؟؟.
- ↑ ر.ک. دانش، اسماعیل، نقش آموزه انتظار در پایداری جنبش‌های اسلامی، ص؟؟.
- ↑ ر.ک. آصفی، محمد مهدی، انتظار پویا، ص ۲۳.
- ↑ ر.ک. دانش، اسماعیل، نقش آموزه انتظار در پایداری جنبش‌های اسلامی، ص؟؟.
- ↑ ر.ک. دانش، اسماعیل، نقش آموزه انتظار در پایداری جنبش‌های اسلامی، ص؟؟.
- ↑ ر.ک. خاتمی، سید احمد، انتظار مسئولانه، ص؟؟؟
- ↑ «أُولَئِکَ الْمُخْلَصُونَ حَقّاً وَ شِیعَتُنَا صِدْقاً وَ الدُّعَاةُ إِلَی دِینِ اللَّهِ سِرّاً وَ جَهْراً»؛ کمال الدین، ص ۳۰۹.
- ↑ ر.ک. خاتمی، سید احمد، انتظار مسئولانه، ص؟؟؟.