نیت: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (جایگزینی متن - '، ص:' به '، ص')
خط ۱۵: خط ۱۵:
*در [[تعالیم دینی]]، نیت [[انسان‌ها]] بر عمل آنها مقدم و ملاک ارزش‌گذاری عمل است. [[پیامبر اکرم]]{{صل}} در سخنی نیت [[مؤمن]] را [[برتر]] و بالاتر از عمل وی برمی‌شمرد، زیرا نیت مرز و میان [[ریا]] و [[اخلاص]] در عمل یا به عبارتی پذیرش و عدم پذیرش [[اعمال]] [[آدمی]] است. [[قرآن کریم]] در عمل منافقانه، نیت را یکی از مصادیق اصلی [[نفاق]] برمی‌شمرد.<ref>برای نمونه {{متن قرآن| ثُمَّ أَنزَلَ عَلَيْكُم مِّن بَعْدِ الْغَمِّ أَمَنَةً نُّعَاسًا يَغْشَى طَائِفَةً مِّنكُمْ وَطَائِفَةٌ قَدْ أَهَمَّتْهُمْ أَنفُسُهُمْ يَظُنُّونَ بِاللَّهِ غَيْرَ الْحَقِّ ظَنَّ الْجَاهِلِيَّةِ يَقُولُونَ هَل لَّنَا مِنَ الأَمْرِ مِن شَيْءٍ قُلْ إِنَّ الأَمْرَ كُلَّهُ لِلَّهِ يُخْفُونَ فِي أَنفُسِهِم مَّا لاَ يُبْدُونَ لَكَ يَقُولُونَ لَوْ كَانَ لَنَا مِنَ الأَمْرِ شَيْءٌ مَّا قُتِلْنَا هَاهُنَا قُل لَّوْ كُنتُمْ فِي بُيُوتِكُمْ لَبَرَزَ الَّذِينَ كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقَتْلُ إِلَى مَضَاجِعِهِمْ وَلِيَبْتَلِيَ اللَّهُ مَا فِي صُدُورِكُمْ وَلِيُمَحِّصَ مَا فِي قُلُوبِكُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ }}؛ آل عمران، آیه ۱۵۴</ref>. نیز در مورد عمل خالصانه حتی اگر به اصل عمل نینجامد، قبول عمل را تصور کرده است<ref>{{متن قرآن| وَلاَ عَلَى الَّذِينَ إِذَا مَا أَتَوْكَ لِتَحْمِلَهُمْ قُلْتَ لاَ أَجِدُ مَا أَحْمِلُكُمْ عَلَيْهِ تَوَلَّوْا وَّأَعْيُنُهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ حَزَنًا أَلاَّ يَجِدُواْ مَا يُنفِقُونَ }}؛ سوره توبه، آیه ۹۲</ref>. [[امام]]{{ع}} نیز در فرازی می‌فرماید: آن‌که [[حق]] خدای خود و پیامبرش و [[خاندان]] پیامبرش را شناخته باشد، [[شهید]] مرده است و [[پاداش]] آن با خداست و [[ثواب]] کارهای [[نیکی]] را که در نیت داشته به او خواهد داد. نیت وی چون کشیدن شمشیری است بران. هر چیز را مدت و پایانی است<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۰۹</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 886.</ref>.
*در [[تعالیم دینی]]، نیت [[انسان‌ها]] بر عمل آنها مقدم و ملاک ارزش‌گذاری عمل است. [[پیامبر اکرم]]{{صل}} در سخنی نیت [[مؤمن]] را [[برتر]] و بالاتر از عمل وی برمی‌شمرد، زیرا نیت مرز و میان [[ریا]] و [[اخلاص]] در عمل یا به عبارتی پذیرش و عدم پذیرش [[اعمال]] [[آدمی]] است. [[قرآن کریم]] در عمل منافقانه، نیت را یکی از مصادیق اصلی [[نفاق]] برمی‌شمرد.<ref>برای نمونه {{متن قرآن| ثُمَّ أَنزَلَ عَلَيْكُم مِّن بَعْدِ الْغَمِّ أَمَنَةً نُّعَاسًا يَغْشَى طَائِفَةً مِّنكُمْ وَطَائِفَةٌ قَدْ أَهَمَّتْهُمْ أَنفُسُهُمْ يَظُنُّونَ بِاللَّهِ غَيْرَ الْحَقِّ ظَنَّ الْجَاهِلِيَّةِ يَقُولُونَ هَل لَّنَا مِنَ الأَمْرِ مِن شَيْءٍ قُلْ إِنَّ الأَمْرَ كُلَّهُ لِلَّهِ يُخْفُونَ فِي أَنفُسِهِم مَّا لاَ يُبْدُونَ لَكَ يَقُولُونَ لَوْ كَانَ لَنَا مِنَ الأَمْرِ شَيْءٌ مَّا قُتِلْنَا هَاهُنَا قُل لَّوْ كُنتُمْ فِي بُيُوتِكُمْ لَبَرَزَ الَّذِينَ كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقَتْلُ إِلَى مَضَاجِعِهِمْ وَلِيَبْتَلِيَ اللَّهُ مَا فِي صُدُورِكُمْ وَلِيُمَحِّصَ مَا فِي قُلُوبِكُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ }}؛ آل عمران، آیه ۱۵۴</ref>. نیز در مورد عمل خالصانه حتی اگر به اصل عمل نینجامد، قبول عمل را تصور کرده است<ref>{{متن قرآن| وَلاَ عَلَى الَّذِينَ إِذَا مَا أَتَوْكَ لِتَحْمِلَهُمْ قُلْتَ لاَ أَجِدُ مَا أَحْمِلُكُمْ عَلَيْهِ تَوَلَّوْا وَّأَعْيُنُهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ حَزَنًا أَلاَّ يَجِدُواْ مَا يُنفِقُونَ }}؛ سوره توبه، آیه ۹۲</ref>. [[امام]]{{ع}} نیز در فرازی می‌فرماید: آن‌که [[حق]] خدای خود و پیامبرش و [[خاندان]] پیامبرش را شناخته باشد، [[شهید]] مرده است و [[پاداش]] آن با خداست و [[ثواب]] کارهای [[نیکی]] را که در نیت داشته به او خواهد داد. نیت وی چون کشیدن شمشیری است بران. هر چیز را مدت و پایانی است<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۰۹</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 886.</ref>.
*[[امام علی]]{{ع}} در فرازهایی چند، رابطه عمل و نیت را گوشزد کرده‌اند: [[پاکی]] و [[خلوص]] نیت منتها درجه کمال<ref>نک: غررالحکم ۱ / ۷</ref>؛ نیت به منزله عمل خیر<ref>غررالحکم ۱ / ۶۲</ref>؛ سفارش به عمل با قید نیت [[پاک]]<ref>غررالحکم ۱ / ۱۳۰</ref>؛ کسب [[رضایت الهی]] در نیت [[پاک]] [[مردمان]] در عمل به فرایض و روابط بین افراد<ref>غررالحکم ۱ / ۲۷۱</ref>؛ عامل پذیرش [[اعمال]]، زیرا نیت [[خالص]]، ریب و [[ریا]] را از [[آدمی]] دور می‌کند<ref>غررالحکم ۱ / ۲۸۵</ref>؛ عامل [[نزدیکی به خداوند]]<ref>غررالحکم ۱ / ۳۴۷</ref>؛ نیت نشانه [[قلب]] و [[باطن]] [[آدمی]]<ref>غررالحکم ۱ / ۳۷۶</ref>؛ نیت [[خالص]]، عامل حصول [[فضیلت]] [[دانش]] برای شخص دانشمند<ref>غررالحکم ۲ / ۵۱۹</ref>؛ نیت [[خالص]]، باعث عمل به [[علم]] است<ref>غررالحکم ۲ / ۷۲۵</ref>؛ نیت به‌منزله [[قلب]] [[دانش]] است؛ نیت در [[اطاعت]] از [[پروردگار]]، عامل [[نیک‌بختی]] است<ref>غررالحکم ۲ / ۵۱۹</ref>؛ [[نیک]] [[پاک]]، عامل پاکیزگی [[اعمال]]<ref>غررالحکم ۲ / ۶۰۳</ref>؛ نیت، عامل [[توفیق]] [[الهی]]<ref>غررالحکم ۲ / ۷۲۰</ref>؛ نیت، عامل پذیرش و عدم پذیرش [[اعمال]]<ref>غررالحکم ۲ / ۸۶۴</ref>؛ نیت، عامل [[سعادت]] یا [[شقاوت]] اخروی<ref>غررالحکم ۲ / ۸۵۴</ref>؛ نیت، عامل کمال [[ایمان]]<ref>غررالحکم ۲ / ۸۷۴</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 750-751.</ref>.
*[[امام علی]]{{ع}} در فرازهایی چند، رابطه عمل و نیت را گوشزد کرده‌اند: [[پاکی]] و [[خلوص]] نیت منتها درجه کمال<ref>نک: غررالحکم ۱ / ۷</ref>؛ نیت به منزله عمل خیر<ref>غررالحکم ۱ / ۶۲</ref>؛ سفارش به عمل با قید نیت [[پاک]]<ref>غررالحکم ۱ / ۱۳۰</ref>؛ کسب [[رضایت الهی]] در نیت [[پاک]] [[مردمان]] در عمل به فرایض و روابط بین افراد<ref>غررالحکم ۱ / ۲۷۱</ref>؛ عامل پذیرش [[اعمال]]، زیرا نیت [[خالص]]، ریب و [[ریا]] را از [[آدمی]] دور می‌کند<ref>غررالحکم ۱ / ۲۸۵</ref>؛ عامل [[نزدیکی به خداوند]]<ref>غررالحکم ۱ / ۳۴۷</ref>؛ نیت نشانه [[قلب]] و [[باطن]] [[آدمی]]<ref>غررالحکم ۱ / ۳۷۶</ref>؛ نیت [[خالص]]، عامل حصول [[فضیلت]] [[دانش]] برای شخص دانشمند<ref>غررالحکم ۲ / ۵۱۹</ref>؛ نیت [[خالص]]، باعث عمل به [[علم]] است<ref>غررالحکم ۲ / ۷۲۵</ref>؛ نیت به‌منزله [[قلب]] [[دانش]] است؛ نیت در [[اطاعت]] از [[پروردگار]]، عامل [[نیک‌بختی]] است<ref>غررالحکم ۲ / ۵۱۹</ref>؛ [[نیک]] [[پاک]]، عامل پاکیزگی [[اعمال]]<ref>غررالحکم ۲ / ۶۰۳</ref>؛ نیت، عامل [[توفیق]] [[الهی]]<ref>غررالحکم ۲ / ۷۲۰</ref>؛ نیت، عامل پذیرش و عدم پذیرش [[اعمال]]<ref>غررالحکم ۲ / ۸۶۴</ref>؛ نیت، عامل [[سعادت]] یا [[شقاوت]] اخروی<ref>غررالحکم ۲ / ۸۵۴</ref>؛ نیت، عامل کمال [[ایمان]]<ref>غررالحکم ۲ / ۸۷۴</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 750-751.</ref>.
*[[امام]]{{ع}} درباره گواهی خود بر [[توحید]] بر [[صدق]] نیت خویش تأکید می‌کند و آن را دستاویزی در هنگامه [[معاد]] برمی‌شمرد: [[شهادت]] می‌دهم، شهادتی که [[خلوص]] از بوته [[آزمایش]] [[نیکو]] برآمده باشد و [[اعتقاد]] به آن با صفای نیت همراه بود. بدان چنگ درمی‌زنم، همواره تا آن‌گاه که ما را زنده می‌دارد و می‌اندوزیم آن را برای روزهای هولناکی که در پیش داریم. چنین شهادتی نشان [[عزم]] جزم ما در [[ایمان]] است و سرلوحه [[نیکوکاری]] و [[خشنودی]] [[خداوند]] و سبب دور ساختن [[شیطان]]<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 886.</ref>.
*[[امام]]{{ع}} درباره گواهی خود بر [[توحید]] بر [[صدق]] نیت خویش تأکید می‌کند و آن را دستاویزی در هنگامه [[معاد]] برمی‌شمرد: [[شهادت]] می‌دهم، شهادتی که [[خلوص]] از بوته [[آزمایش]] [[نیکو]] برآمده باشد و [[اعتقاد]] به آن با صفای نیت همراه بود. بدان چنگ درمی‌زنم، همواره تا آن‌گاه که ما را زنده می‌دارد و می‌اندوزیم آن را برای روزهای هولناکی که در پیش داریم. چنین شهادتی نشان [[عزم]] جزم ما در [[ایمان]] است و سرلوحه [[نیکوکاری]] و [[خشنودی]] [[خداوند]] و سبب دور ساختن [[شیطان]]<ref>{{متن حدیث|وَ أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ شَهَادَةً مُمْتَحَناً إِخْلَاصُهَا مُعْتَقَداً مُصَاصُهَا نَتَمَسَّكُ بِهَا أَبَداً مَا أَبْقَانَا وَ نَدَّخِرُهَا لِأَهَاوِيلِ مَا يَلْقَانَا، فَإِنَّهَا عَزِيمَةُ الْإِيمَانِ وَ فَاتِحَةُ الْإِحْسَانِ وَ مَرْضَاةُ الرَّحْمَنِ وَ مَدْحَرَةُ الشَّيْطَانِ}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۲</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 886.</ref>.
*اثربخشی نیت در [[سعادت]] و [[شقاوت]] دنیوی و اخروی، موضوعی است که در [[سخنان امام]] مورد توجه قرار گرفته است. [[امام]]{{ع}} به برخی اثرهای اخروی پرداخته است: [[خلوص]] نیت، عامل [[آمرزش گناهان]]<ref>غرر الحکم، ۱ / ۴۵</ref> و عامل [[پاداش]] اعمال<ref>غرر الحکم، ۱ / ۴۵، ۲۳۳ و ۲ / ۶۵۰</ref> نیت [[فاسد]]، عامل [[نزول]] [[بلا]]<ref>غرر الحکم، ۱ / ۳۱۲</ref>؛ نیت، معیار سنجش عمل<ref>غرر الحکم، ۱ / ۴۵۲</ref>؛ نیت، عامل [[استجابت دعا]]<ref>غرر الحکم، ۱ / ۴۷۸</ref>؛ نیت خیر، عامل رهایی [[آدمی]] از قید و بندها<ref>غرر الحکم، ۱ / ۵۰۳</ref>؛ [[هم‌بستگی]] نیت با عطای [[الهی]]<ref>نهج البلاغه، نامه ۳۱</ref>. [[امام]]{{ع}} در [[نهج البلاغه]] می‌فرماید: [[خداوند]] به سبب [[صدق]] نیت و [[باطل]] [[پاک]]، هرکس را که خواهد به [[بهشت]] می‌برد<ref>نهج البلاغه، حکمت ۴۰</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 887.</ref>.
*اثربخشی نیت در [[سعادت]] و [[شقاوت]] دنیوی و اخروی، موضوعی است که در [[سخنان امام]] مورد توجه قرار گرفته است. [[امام]]{{ع}} به برخی اثرهای اخروی پرداخته است: [[خلوص]] نیت، عامل [[آمرزش گناهان]]<ref>غرر الحکم، ۱ / ۴۵</ref> و عامل [[پاداش]] اعمال<ref>غرر الحکم، ۱ / ۴۵، ۲۳۳ و ۲ / ۶۵۰</ref> نیت [[فاسد]]، عامل [[نزول]] [[بلا]]<ref>غرر الحکم، ۱ / ۳۱۲</ref>؛ نیت، معیار سنجش عمل<ref>غرر الحکم، ۱ / ۴۵۲</ref>؛ نیت، عامل [[استجابت دعا]]<ref>غرر الحکم، ۱ / ۴۷۸</ref>؛ نیت خیر، عامل رهایی [[آدمی]] از قید و بندها<ref>غرر الحکم، ۱ / ۵۰۳</ref>؛ [[هم‌بستگی]] نیت با عطای [[الهی]]<ref>نهج البلاغه، نامه ۳۱</ref>. [[امام]]{{ع}} در [[نهج البلاغه]] می‌فرماید: [[خداوند]] به سبب [[صدق]] نیت و [[باطل]] [[پاک]]، هرکس را که خواهد به [[بهشت]] می‌برد<ref>نهج البلاغه، حکمت ۴۰</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 887.</ref>.
*هم‌چنین در فرازهایی به آثار دنیوی نیت اشاره شده است: [[خلوص]] نیت، عامل اثرپذیری [[کلام]] [[آدمی]] در میان هم‌نوعان<ref>غرر الحکم، ۱ / ۳۲۸</ref>؛ [[حسن نیت]]، موجب سهولت [[کارها]]<ref>غرر الحکم، ۱ / ۳۵۲</ref> و عامل رسیدن به [[آرزوها]]<ref>غرر الحکم، ۱ / ۳۷۲</ref>؛ نیت [[پاک]]، عامل افزایش روزی<ref>غرر الحکم، ۱ / ۴۲۳</ref>؛ [[بدی]] نیت، از بین برنده [[برکت]] در [[زندگی]] [[آدمی]]<ref>غرر الحکم ۲ / ۴۹۱</ref>؛ نیت خوب، باعث [[تکامل]] [[عمل صالح]]<ref>غرر الحکم ۲ / ۸۴۸</ref>. [[امام]]{{ع}} در [[نهج البلاغه]] می‌فرماید: اگر [[مردم]] هنگامی که محنت و بلایی بر آنها فرود می‌آید  نعمت‌هایشان زوال می‌یابد، از روی [[صدق]] و صفای نیت و شیفتگی [[دل]] به درگاه خداوندی [[زاری]] کنند، [[خداوند]] [[نعمت]] رمیده را به آنان بازمی‌گرداند و کارهای تباهشان را به [[صلاح]] می‌آورد<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۷۷</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 887.</ref>.
*هم‌چنین در فرازهایی به آثار دنیوی نیت اشاره شده است: [[خلوص]] نیت، عامل اثرپذیری [[کلام]] [[آدمی]] در میان هم‌نوعان<ref>غرر الحکم، ۱ / ۳۲۸</ref>؛ [[حسن نیت]]، موجب سهولت [[کارها]]<ref>غرر الحکم، ۱ / ۳۵۲</ref> و عامل رسیدن به [[آرزوها]]<ref>غرر الحکم، ۱ / ۳۷۲</ref>؛ نیت [[پاک]]، عامل افزایش روزی<ref>غرر الحکم، ۱ / ۴۲۳</ref>؛ [[بدی]] نیت، از بین برنده [[برکت]] در [[زندگی]] [[آدمی]]<ref>غرر الحکم ۲ / ۴۹۱</ref>؛ نیت خوب، باعث [[تکامل]] [[عمل صالح]]<ref>غرر الحکم ۲ / ۸۴۸</ref>. [[امام]]{{ع}} در [[نهج البلاغه]] می‌فرماید: اگر [[مردم]] هنگامی که محنت و بلایی بر آنها فرود می‌آید  نعمت‌هایشان زوال می‌یابد، از روی [[صدق]] و صفای نیت و شیفتگی [[دل]] به درگاه خداوندی [[زاری]] کنند، [[خداوند]] [[نعمت]] رمیده را به آنان بازمی‌گرداند و کارهای تباهشان را به [[صلاح]] می‌آورد<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۷۷</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص 887.</ref>.

نسخهٔ ‏۸ آوریل ۲۰۲۰، ساعت ۰۹:۵۱

مدخل‌های وابسته به این بحث:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل نیت (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

نیت: اراده، قصد، تصمیم. یکی از واجبات شرعی در عبادت‌هایی همچون وضو، غسل، نماز، روزه، حج. نیت در هرعبادت به معنای قصد و اراده انجام آن کار به خاطر فرمان خداست، مثلاً اگر کسی صورت و دست‌هایش را بشوید و سر و پاها را مسح بکشد، اما نیت وضو نکرده باشد، او وضو نگرفته است. آوردن نیت به زبان لازم نیست، مهم حالت توجه درونی و قصد است که بداند و متوجه باشد چه کار می‌‌کند و قصدش امتثال فرمان خدا باشد. حدیث معروف «إِنَّمَا الْأَعْمَالُ بِالنِّيَّاتِ» یعنی کارها و ارزش اعمال بستگی به نیت‌ها دارد، اشاره به اهمیت نیت خالص در کارهای نیک است. به این نیت الهی و خدایی و خالص "قصد قربت" هم گفته می‌شود. در روایت اسلامی است که خداوند، از اعمال و نیت‌های بندگانش خبر دارد و اگر کسی نیت و تصمیم کار نیک داشته باشد، هر چند موفق به عمل نشود، به همان نیت خیر هم ثواب می‌دهد. توصیه شده که انسان همیشه نیت خیر کند و از تصمیم بد درباره دیگران بپرهیزد[۱].

مقدمه

پرسش‌های وابسته

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۲۳۹.
  2. صحیفه سجادیه، نیایش ۲۲
  3. دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 885.
  4. برای نمونه ﴿ ثُمَّ أَنزَلَ عَلَيْكُم مِّن بَعْدِ الْغَمِّ أَمَنَةً نُّعَاسًا يَغْشَى طَائِفَةً مِّنكُمْ وَطَائِفَةٌ قَدْ أَهَمَّتْهُمْ أَنفُسُهُمْ يَظُنُّونَ بِاللَّهِ غَيْرَ الْحَقِّ ظَنَّ الْجَاهِلِيَّةِ يَقُولُونَ هَل لَّنَا مِنَ الأَمْرِ مِن شَيْءٍ قُلْ إِنَّ الأَمْرَ كُلَّهُ لِلَّهِ يُخْفُونَ فِي أَنفُسِهِم مَّا لاَ يُبْدُونَ لَكَ يَقُولُونَ لَوْ كَانَ لَنَا مِنَ الأَمْرِ شَيْءٌ مَّا قُتِلْنَا هَاهُنَا قُل لَّوْ كُنتُمْ فِي بُيُوتِكُمْ لَبَرَزَ الَّذِينَ كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقَتْلُ إِلَى مَضَاجِعِهِمْ وَلِيَبْتَلِيَ اللَّهُ مَا فِي صُدُورِكُمْ وَلِيُمَحِّصَ مَا فِي قُلُوبِكُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ ؛ آل عمران، آیه ۱۵۴
  5. ﴿ وَلاَ عَلَى الَّذِينَ إِذَا مَا أَتَوْكَ لِتَحْمِلَهُمْ قُلْتَ لاَ أَجِدُ مَا أَحْمِلُكُمْ عَلَيْهِ تَوَلَّوْا وَّأَعْيُنُهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ حَزَنًا أَلاَّ يَجِدُواْ مَا يُنفِقُونَ ؛ سوره توبه، آیه ۹۲
  6. نهج البلاغه، خطبه ۲۰۹
  7. دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 886.
  8. نک: غررالحکم ۱ / ۷
  9. غررالحکم ۱ / ۶۲
  10. غررالحکم ۱ / ۱۳۰
  11. غررالحکم ۱ / ۲۷۱
  12. غررالحکم ۱ / ۲۸۵
  13. غررالحکم ۱ / ۳۴۷
  14. غررالحکم ۱ / ۳۷۶
  15. غررالحکم ۲ / ۵۱۹
  16. غررالحکم ۲ / ۷۲۵
  17. غررالحکم ۲ / ۵۱۹
  18. غررالحکم ۲ / ۶۰۳
  19. غررالحکم ۲ / ۷۲۰
  20. غررالحکم ۲ / ۸۶۴
  21. غررالحکم ۲ / ۸۵۴
  22. غررالحکم ۲ / ۸۷۴
  23. دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 750-751.
  24. «وَ أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ شَهَادَةً مُمْتَحَناً إِخْلَاصُهَا مُعْتَقَداً مُصَاصُهَا نَتَمَسَّكُ بِهَا أَبَداً مَا أَبْقَانَا وَ نَدَّخِرُهَا لِأَهَاوِيلِ مَا يَلْقَانَا، فَإِنَّهَا عَزِيمَةُ الْإِيمَانِ وَ فَاتِحَةُ الْإِحْسَانِ وَ مَرْضَاةُ الرَّحْمَنِ وَ مَدْحَرَةُ الشَّيْطَانِ»؛ نهج البلاغه، خطبه ۲
  25. دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 886.
  26. غرر الحکم، ۱ / ۴۵
  27. غرر الحکم، ۱ / ۴۵، ۲۳۳ و ۲ / ۶۵۰
  28. غرر الحکم، ۱ / ۳۱۲
  29. غرر الحکم، ۱ / ۴۵۲
  30. غرر الحکم، ۱ / ۴۷۸
  31. غرر الحکم، ۱ / ۵۰۳
  32. نهج البلاغه، نامه ۳۱
  33. نهج البلاغه، حکمت ۴۰
  34. دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 887.
  35. غرر الحکم، ۱ / ۳۲۸
  36. غرر الحکم، ۱ / ۳۵۲
  37. غرر الحکم، ۱ / ۳۷۲
  38. غرر الحکم، ۱ / ۴۲۳
  39. غرر الحکم ۲ / ۴۹۱
  40. غرر الحکم ۲ / ۸۴۸
  41. نهج البلاغه، خطبه ۱۷۷
  42. دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 887.
  43. نهج البلاغه، نامه ۵۳
  44. دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 887.
  45. نهج البلاغه، خطبه ۱۱۲
  46. دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص 887.