بیعت در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۵ ژوئیهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۲۷

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث بیعت است. "بیعت" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل بیعت (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

بیعت: پیمانِ اطاعت‌پذیری^[۱]، میثاقِ فرمانبرداری (میان امام و رعیت) ^[۲]، تعهد به خدمت و فرمان‌پذیری^[۳]؛ اصل آن "بیع" به معنای معامله و مبادله^[۴].
﴿إِنَّ الَّذِينَ يُبَايِعُونَكَ إِنَّمَا يُبَايِعُونَ الله﴾^[۵].
در نظام سیاسی اسلام بیعت نوعی شیوه انتخابی برای تعیین جانشین رسول اکرم(ص) قلمداد شده است^[۶].
یکی از بحث‌های مهم درباره بیعت در میان اندیشمندان و عالمان سیاسی مسلمان، بحث لزوم، حدود و شرایط بیعت است. آنچه مسلّم است، نقض بیعت از محرمّات است و در قرآن کریم با عنوان "نکث" مذمت شده است: ﴿فَمَنْ نَكَثَ فَإِنَّمَا يَنْكُثُ عَلَى نَفْسِهِ﴾^[۷].
برخی فقها برای اثبات لزوم بیعت، با توسعه در مفهوم وکالت، بیعت را نوعی از وکالت شمرده‌اند که درواقع بیعت‌کننده موکل و رهبر وکیل است و این وکالت در چارچوب پیمان لازم است^[۸]؛ درحالی‌ که بر اساس نص صریح قرآن، بیعت نوعی بیع لازم است که لزوم آن مانند بیع به مفاد مبایعه - که پیمان وفاداری و اطاعت‌پذیری است -ثابت می‌شود و نیازی به تکلّف‌ بیعت تحت وکالت برای اثبات لزوم نیست^[۹].

منابع

نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم

پانویس

با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:

↑ خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۲، ص۲۶۵.
↑ احمد بن یوسف سمین حلبی، عمدة الحفاظ، ج۱، ص۲۸۴.
↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۱۵۵.
↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۱، ص۳۶۴.
↑ «بی‌گمان آنان که با تو بیعت می‌کنند جز این نیست که با خداوند بیعت می‌کنند» سوره فتح، آیه ۱۰.
↑ سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۱۸، ص۲۷۵.
↑ «از این روی هر که پیمان شکند به زیان خویش می‌شکند» سوره فتح، آیه ۱۰.
↑ حسینعلی منتظری، دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الاسلامیه، ج۱، ص۵۶۹-۵۷۶.
↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۱۵۵.

[1] خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۲، ص۲۶۵.

[2] احمد بن یوسف سمین حلبی، عمدة الحفاظ، ج۱، ص۲۸۴.

[3] حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۱۵۵.

[4] حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۱، ص۳۶۴.

[5] «بی‌گمان آنان که با تو بیعت می‌کنند جز این نیست که با خداوند بیعت می‌کنند» سوره فتح، آیه ۱۰.

[6] سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۱۸، ص۲۷۵.

[7] «از این روی هر که پیمان شکند به زیان خویش می‌شکند» سوره فتح، آیه ۱۰.

[8] حسینعلی منتظری، دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الاسلامیه، ج۱، ص۵۶۹-۵۷۶.

[9] نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۱۵۵.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

نسخهٔ ‏۲ ژوئیهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۵:۱۹ (نمایش مبدأ) Msadeq (بحث \| مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش → تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر		نسخهٔ ‏۱۵ ژوئیهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۲۷ (نمایش مبدأ) Wasity (بحث \| مشارکت‌ها) جز (جایگزینی متن - '[[رده: ' به '[[رده:') تفاوت با ویرایش جدیدتر ←
خط ۲۴:		خط ۲۴:


	[[رده: مدخل]]		[[رده:مدخل]]
	[[رده: بیعت]]		[[رده:بیعت]]