جویریه بنت حارث در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (جایگزینی متن - 'ثابت' به 'ثابت')
جز (جایگزینی متن - 'پنهان' به 'پنهان')
خط ۵۰: خط ۵۰:
[[پدر]] [[جویریه]] نزد وی رفت و ماجرا را [[نقل]] کرد. جویریه گفت: "من [[خدا]] و [[رسول]] او را انتخاب کردم"<ref>الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۷۴؛ عون المعبود، عظیم آبادی، ج۱۰، ص۳۱۵؛ تهذیب التهذیب، ابن حجر، ج۱۲، ص۳۵۸.</ref>.
[[پدر]] [[جویریه]] نزد وی رفت و ماجرا را [[نقل]] کرد. جویریه گفت: "من [[خدا]] و [[رسول]] او را انتخاب کردم"<ref>الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۷۴؛ عون المعبود، عظیم آبادی، ج۱۰، ص۳۱۵؛ تهذیب التهذیب، ابن حجر، ج۱۲، ص۳۵۸.</ref>.


در ادامه پیامبر{{صل}} فرمود: "آن دو شتری که در وادی عقیق در فلان دره [[پنهان]] کردی چه شد!" [[حارث]] با شنیدن این جمله [[ایمان]] در قلبش [[راه]] یافت و گفت: {{عربی| أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ وَ أَنَّكَ رَسُولُ اَللَّهِ}}؛ [[گواهی]] می‌دهم که خدایی جز خدای یگانه نیست و تو پیامبر هستی؛ زیرا جز خدا کسی نمی‌دانست که من این کار را کرده‌ام. به این جهت، عده‌ای از اقوامش هم [[مسلمان]] شدند<ref>السیرة النبویه، ابن هشام، ج۲، ص۲۹۵؛ اسدالغابه، ابن اثیر، ج۱، ص۳۳۵؛ الاصابه، ابن حجر، ج۱، ص۶۷۳؛ الوافی بالوفیات، صفدی، ج۱۱، ص۱۹۵؛ أمتاع الأسماع، مقریزی، ج۱۳، ص۳۱۵.</ref>.<ref>[[حبیب عباسی|عباسی، حبیب]]، [[جویریه - عباسی (مقاله)| مقاله «جویریه»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۴ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۴، ص:۳۰۶.</ref>
در ادامه پیامبر{{صل}} فرمود: "آن دو شتری که در وادی عقیق در فلان دره پنهان کردی چه شد!" [[حارث]] با شنیدن این جمله [[ایمان]] در قلبش [[راه]] یافت و گفت: {{عربی| أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ وَ أَنَّكَ رَسُولُ اَللَّهِ}}؛ [[گواهی]] می‌دهم که خدایی جز خدای یگانه نیست و تو پیامبر هستی؛ زیرا جز خدا کسی نمی‌دانست که من این کار را کرده‌ام. به این جهت، عده‌ای از اقوامش هم [[مسلمان]] شدند<ref>السیرة النبویه، ابن هشام، ج۲، ص۲۹۵؛ اسدالغابه، ابن اثیر، ج۱، ص۳۳۵؛ الاصابه، ابن حجر، ج۱، ص۶۷۳؛ الوافی بالوفیات، صفدی، ج۱۱، ص۱۹۵؛ أمتاع الأسماع، مقریزی، ج۱۳، ص۳۱۵.</ref>.<ref>[[حبیب عباسی|عباسی، حبیب]]، [[جویریه - عباسی (مقاله)| مقاله «جویریه»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۴ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۴، ص:۳۰۶.</ref>


==رؤیای صادقه جویریه==
==رؤیای صادقه جویریه==

نسخهٔ ‏۲۲ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۰۱:۳۹

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث جویریه بنت حارث است. "جویریه بنت حارث" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل جویریه بنت حارث (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

غزوه بنی‌مصطلق

صداق ایشان

وفات جویریه

جویریه در دایره المعارف صحابه پیامر ج۴

مقدمه

وی دختر حارث بن ابی ضرار از طایفه بنی مصطلق و همسر مسافع بن صفوان مصطلقی بود. او در سال ششم هجرت در جنگ مسلمانان با بنی مصطلق اسیر شد و در هنگام تقسیم غنائم، در سهم ثابت بن قیس بن شماس افتاد. او زنی شیرین و نمکین بود به طوری که هر که او را می‌دید فریفته‌اش می‌شد. ثابت او را مکاتبه کرد. (یعنی اگر پول معینی بدهد، آزاد شود) او جهت درخواست کمک در این باره نزد پیامبر(ص) رفت و از ایشان کمک خواست تا شاید زودتر آزاد شود. عایشه می‌گوید: همین که او را دیدم، ناراحت شدم؛ زیرا ترسیدم اگر پیامبر(ص) او را ببیند او رقیب آینده ما شود. و همین گونه هم شد.

هنگامی که خواسته‌اش را به پیامبر(ص) بیان کرد، پیامبر(ص) فرمود: "بهتر این است که این پول را بدهم و تو را به همسری خود درآورم".

او گفت: "مانعی نیست"[۳۶]. وی در بیست سالگی به همسری رسول خدا(ص) درآمد[۳۷].

جویریه جزء برترین زنان در ادب و فصاحت بوده است[۳۸].[۳۹]

پدر جویریه

پس از آنکه جویریه به دست لشکر اسلام افتاد، پدرش، حارث بن ابی ضرار، به همراه تعدادی از شتران خود و به قصد آزاد ساختن دخترش به مدینه آمد. در بین راه دو شتر در نظرش پسندیده آمد پس آنها را در وادی عقیق در میان یکی از دره‌ها بست تا هنگام بازگشت، با خود ببرد.

هنگامی که نزد پیامبر(ص) رسید و هنوز از سرگذشت دخترش خبری نداشت، گفت: یا محمد! دخترم را اسیر گرفته‌اید؛ این شتران را به جای او بگیرید و دخترم را به من باز گردانید. سزاوار نیست دختری مثل جویریه اسیر باشد".

رسول خدا(ص) فرمود: "آیا خود او انتخاب کند بهتر نیست؟"

پدر جویریه نزد وی رفت و ماجرا را نقل کرد. جویریه گفت: "من خدا و رسول او را انتخاب کردم"[۴۰].

در ادامه پیامبر(ص) فرمود: "آن دو شتری که در وادی عقیق در فلان دره پنهان کردی چه شد!" حارث با شنیدن این جمله ایمان در قلبش راه یافت و گفت: أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ وَ أَنَّكَ رَسُولُ اَللَّهِ؛ گواهی می‌دهم که خدایی جز خدای یگانه نیست و تو پیامبر هستی؛ زیرا جز خدا کسی نمی‌دانست که من این کار را کرده‌ام. به این جهت، عده‌ای از اقوامش هم مسلمان شدند[۴۱].[۴۲]

رؤیای صادقه جویریه

جویریه می‌گوید: سه شب قبل از اسارتم در خواب دیدم که گویا ماه از یثرب آمد و به اتاق من وارد شد. کسی را از خوابم آگاه نکردم چون دوست نداشتم همه خوابم را بدانند تا این که پیامبر(ص) به سوی ما آمد و من اسیر شدم[۴۳].[۴۴]

پیامبر(ص) و نامگذاری جویریه

اسم اصلی جویریه قبل از ازدواج با رسول خدا(ص) بره بوده و پیامبر(ص) بعد از ازدواج با او نام وی را جویریه گذاشت[۴۵]. بعضی نیز گفته‌اند، اسم او میمونه بوده است [۴۶].[۴۷]

برکت ازدواج جویریه با رسول خدا(ص)

پس از آنکه پیامبر جویریه را به همسری درآورد و مسلمانان از این کار با خبر شدند، گفتند: پیامبر(ص) و داماد قبیله بنی مصطلق است و سزاوار نیست از این قبیله مردمی به عنوان برده زیر دست ما باشند. پس همه کسانی را که از این طایفه اسیر شده بودند، آزاد کردند که در حدود صد خانواده از بنی مصطلق آزاد شد. در تاریخ، زنی که این اندازه به قبیله‌اش خیر رسانده باشد، کمتر به چشم می‌خورد[۴۸].[۴۹]

پیامبر(ص) و آموزش ذکر به جویریه

جویریه نقل می‌کند که یک روز صبح پیامبر(ص) نزد من آمد و من در محل نماز خود در حال دعا بودم. سپس نزدیک ظهر نزد من آمد و من را به همان حال دید. از من پرسید هنوز به همان حال نشسته‌ای؟ گفتم: بله، پیامبر(ص) فرمود: "ذکری به تو می‌آموزم که آن را سه مرتبه بگویی: «سُبْحَانَ اللَّهِ وَبِحَمْدِهِ عَدَدَ خَلْقِهِ وَرِضَا نَفْسِهِ وَزِنَهَ عَرْشِهِ وَمِدَادَ کَلِمَاتِهِ»[۵۰].[۵۱]

سرانجام جویریه

به نقل مشهور، وی در ربیع الاول سال ۵۶ هجری در مدینه از دنیا رفت[۵۲]. نقل شده است که عمر جویریه شصت و پنج سال بوده است[۵۳]. برخی نیز تاریخ وفات وی را سال ۵۰ هجری[۵۴] و برخی ۶۰ هجری گفته‌اند[۵۵].[۵۶]

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. ابن اسحاق، السیرة النبویه، ج۲، ص۲۶۳.
  2. ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۸، ص۹۲.
  3. حسینی ایمنی، سید علی اکبر، جویریه بنت حارث، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۱، ص۲۷۹.
  4. ابوالربیع حمیری کلاعی، الاکتفاء بما تضمنه من مغازی رسول الله(ص) والثلاثه الخلفا، ج۱، ص۴۵۴؛ عزالدین ابن اثیر، الکامل، ج۲، ص۱۹۲؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ج۱، ص۲۰۱.
  5. شمس الدین محمد ذهبی، تاریخ اسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، ج۲، ص۲۵۹؛ خلیفة بن خیاط، تاریخ خلیفه، ص۳۶؛ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۲۹۰.
  6. محمد بن عمر واقدی، المغازی، ج۱، ص۴۰۷.
  7. محمد بن عمر واقدی، المغازی، ص۴۱۰؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۸، ص۴۹.
  8. شیخ حسین دیار بکری، تاریخ الخمیس فی احوال انفس النفیس، ج۱، ص۴۷۴؛ ابوالفرج شافعی حلبی، السیرة الحلبیه، ج۲، ص۳۸۰.
  9. ابوالفرج شافعی حلبی، السیرة الحلبیه، ج۲، ص۳۸۰؛ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، ج۱، ص۲۰۱.
  10. حسینی ایمنی، سید علی اکبر، جویریه بنت حارث، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۱، ص۲۷۹-۲۸۰.
  11. شیخ مفید، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج۱، ص۱۱۸؛ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ج۱، ص۲۰۱.
  12. ابوالفرج شافعی حلبی، السیرة الحلبیه، ج۲، ص۳۸۲؛ ابوالفرج شافعی حلبی، السیرة الحلبیه، ج۲، ص۲۹۰؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ج۱، ص۲۰۱؛ شیخ مفید، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج۱، ص۱۱۸.
  13. ابن اسحاق، السیرة النبویه، ج۲، ص۲۹۵؛ ابن عساکر، تاریخ دمشق، ج۳، ص۲۱۸؛ عبدالرحمن سهیلی، الروض الأنف فی شرح السیرة النبویه، ج۶، ص۴۰۶.
  14. ابوالفرج شافعی حلبی، السیرة الحلبیه، ج۲، ص۳۸۲؛ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۲۹۵؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ج۱، ص۲۰۱؛ شیخ مفید، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج۱، ص۱۱۸.
  15. حسینی ایمنی، سید علی اکبر، جویریه بنت حارث، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۱، ص۲۸۰-۲۸۱.
  16. احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۴۱۰؛ محمد بن عمر واقدی، المغازی، ج۱، ص۴۱۰؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۴۹؛ ابن عبد البر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۱، ص۴۵.
  17. ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۴۹؛ ابوالفرج شافعی حلبی، السیرة الحلبیه، ج۳، ص۴۵۰؛ محمد بن عمر واقدی، المغازی، ج۱، ص۴۱۱.
  18. احمد بن علی مقریزی، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة والمتاع، ج۱، ص۲۰۶.
  19. محمد بن عمر واقدی، المغازی، ج۱، ص۴۱۱؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۸، ص۹۲؛ ابن اسحاق، السیره ابن اسحاق، ص۲۶۳؛ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۲۹۴.
  20. حسینی ایمنی، سید علی اکبر، جویریه بنت حارث، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۱، ص۲۸۱.
  21. احمد بن علی مقریزی، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة والمتاع، ج۱، ص۲۰۶.
  22. احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۴۴۲.
  23. ابوالفرج شافعی حلبی، السیرة الحلبیه، ج۲، ص۳۸۳.
  24. احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۴۴۲، احمد بن علی مقریزی، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة والمتاع، ج۱، ص۲۰۶؛ شیخ حسین دیار بکری، تاریخ الخمیس فی احوال انفس النفیس، ج۱، ص۴۷۴.
  25. محمد بن عمر واقدی، المغازی، ج۱، ص۴۱۲؛ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۴۴۲؛ شیخ حسین دیار بکری، تاریخ الخمیس فی احوال نفس النفیس، ج۱، ص۴۷۴.
  26. محمد بن عمر واقدی، المغازی، ج۱، ص۴۱۳؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۸، ص۹۴.
  27. حسینی ایمنی، سید علی اکبر، جویریه بنت حارث، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۱، ص۲۸۱-۲۸۲.
  28. شیخ حسین دیار بکری، تاریخ الخمیس فی احوال انفس النفیس، ج۱، ص۴۷۵.
  29. ابن اسحاق، سیره ابن اسحاق، ص۲۶۳.
  30. ابن سعد، الطبقات الکبری، جلد ص۹۵؛ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۴۴۲؛ سمعانی، الانساب، ج۱۲، ص۲۹۲.
  31. شیخ حسین دیار بکری، تاریخ الخمیس فی احوال انفس النفیس، ج۱، ص۴۷۵؛ و ابن حجر عسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، ج۸، ص۷۴.
  32. ابن سعد، الطبقات الکبری، جلد ص۹۵؛ و سمعانی، الانساب، ج۱۲، ص۲۹۲؛ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۴۴۲.
  33. سمعانی، الانساب، ج۱۲، ص۲۹۴.
  34. ابن حجر عسقلانی، الاصابة فی تمییز الصحابه، ج۸، ص۷۴؛ عزالدین ابن اثیر، اسدالغابه فی معرفة الصحابه، ج۶، ص۵۷.
  35. حسینی ایمنی، سید علی اکبر، جویریه بنت حارث، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۱، ص۲۸۲.
  36. السیرة النبویه، ابن هشام، ج۲، ص۲۹۴-۲۹۵؛ الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۸، ص۹۲؛ سنن ابی داوود، ابن اشعث سجستانی، ج۲، ص۲۳۵-۲۳۶؛ تاریخ الطبری، طبری، ج۱۱، ص۶۰۸؛ الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۱۸۰۴؛ اعلام الوری باعلام الهدی، طبرسی، ج۶، ص۱۹۷؛ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۵، ص۴۲۰؛ سبل الهدی و الرشاد، صالحی شامی، ج۴، ص۳۴۶-۳۴۷ و ج۱۱، ص۲۱۰؛ الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۷۳؛ تاریخ الاسلام، ذهبی، ج۲، ص۲۶۳-۲۶۴؛ أمتاع الأسماع، مقریزی، ج۶، ص۸۲، ۸۶ و ۲۰۵.
  37. الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۸، ص۹۵.
  38. اعلام زرکلی، ج۲، ص۱۴۸.
  39. عباسی، حبیب، مقاله «جویریه»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم، ج۴، ص:۳۰۵-۳۰۶.
  40. الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۷۴؛ عون المعبود، عظیم آبادی، ج۱۰، ص۳۱۵؛ تهذیب التهذیب، ابن حجر، ج۱۲، ص۳۵۸.
  41. السیرة النبویه، ابن هشام، ج۲، ص۲۹۵؛ اسدالغابه، ابن اثیر، ج۱، ص۳۳۵؛ الاصابه، ابن حجر، ج۱، ص۶۷۳؛ الوافی بالوفیات، صفدی، ج۱۱، ص۱۹۵؛ أمتاع الأسماع، مقریزی، ج۱۳، ص۳۱۵.
  42. عباسی، حبیب، مقاله «جویریه»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم، ج۴، ص:۳۰۶.
  43. أمتاع الأسماع، مقریزی، ج۶، ص۸۴؛ سبل الهدی و الرشاد، صالحی شامی، ج۴، ص۳۴۷ و ج۱۱، ص۲۱۱.
  44. عباسی، حبیب، مقاله «جویریه»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم، ج۴، ص:۳۰۷.
  45. الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۸، ص۹۴؛ سبل الهدی و الرشاد، صالحی شامی، ج۴، ص۳۴۶؛ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۶، ص۵۷؛ الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۷۴؛ الدرایة فی تخریج أحادیث الهدایه، ابن حجر، ج۲، ص۲۹۴؛ أمتاع الأسماع، مقریزی، ج۶، ص۸۲؛ اعلام، زرکلی، ج۲، ص۱۴۸.
  46. اکمال الکمال، ابن ماکولا، ج۱، ص۲۵۳.
  47. عباسی، حبیب، مقاله «جویریه»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم، ج۴، ص:۳۰۷.
  48. الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۱۸۰۴؛ السنن الکبری، بیهقی، ج۹، ص۷۵؛ صحیح ابن حبان، ابن حبان، ج۹، ص۳۶۳؛ اعلام الوری بأعلام الهدی، طبرسی، ج۱، ص۱۹۷؛ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۵، ص۴۲۰؛ الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۷۳؛ بحار الانوار، علامه مجلسی، ج۲۰، ص۲۹۰.
  49. عباسی، حبیب، مقاله «جویریه»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم، ج۴، ص:۳۰۷.
  50. مسند احمد، احمد بن حنبل، ج۶، ص۴۲۹؛ سنن الترمذی، ترمذی، ج۵، ص۲۱۶؛ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۵، ص۴۲۱؛ سنن الکبری، نسائی، ج۶، ص۴۹؛ سنن ابن ماجه، قزوینی، ج۲، ص۱۲۵۱؛ سنن ابی داوود، ابن اشعث سجستانی، ج۱، ص۳۳۶.
  51. عباسی، حبیب، مقاله «جویریه»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم، ج۴، ص:۳۰۸.
  52. الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۴، ص۱۸۰۵؛ أمتاع الأسماع، مقریزی، ج۶، ص۸۵؛ البدایة و النهایه، ابن کثیر، ج۸، ص۴۹؛ الاصابه، ابن حجر، ج۸، ص۷۴.
  53. تاریخ الطبری، طبری، ج۱۱، ص۶۱۰؛ المستدرک علی الصحیحین، حاکم نیشابوری، ج۴، ص۲۷؛ تفسیر قرطبی، قرطبی، ج۱۴، ص۱۶۶.
  54. الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۸، ص۱۲۰؛ المستدرک علی الصحیحین، حاکم نیشابوری، ج۴، ص۲۷.
  55. تاریخ مدینة دمشق، ابن عساکر، ج۳، ص۲۱۹.
  56. عباسی، حبیب، مقاله «جویریه»، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم، ج۴، ص:۳۰۸.