ویژگی‌های انتظار راستین چیست؟ (پرسش)

ویژگی‌های انتظار راستین چیست؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت

ویژگی‌های انتظار راستین چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

عبدالله جوادی آملی

آیت‌الله عبدالله جوادی آملی، در کتاب «ادب فنای مقربان» در این‌باره گفته است:

«" انتظار" به معنای عام آن، که برخاسته از خوش‌بینی به روند کلی حرکت تاریخ و اطمینان به آینده نیکوست، امری فطری و همگانی است که میان پیروان هر قوم و آیینی وجود دارد؛ اما انتظار با مفهوم و محتوای خاص شیعی، ویژگی‌هایی دارد که مهم‌ترین آن چند چیز است:

1. فراگیری : انتظار ظهور مهدی موعود موجود(ع) فراگیرترین آموزه دینی است که دامنه آن، نه تنها بخش گسترده‌ای از تاریخ اسلام، گستره تاریخ انسان (پیشین و کنونی و آینده) را دربر می‌گیرد، به گونه‌ای که همه پیروان ادیان الاهی در انتظار منجی موعود(ع) به سر می‌برند.
2. پویایی: سرزندگی و شوق‌آفرینی و ماندگاری، از دیگر ویژگی‌های آموزه انتظار است، از این‌رو انتظار ظهور مهدی موعود موجود(ع) نه تنها مانند گرایش‌های بی‌ریشه و زودگذر در فرایند تاریخ، دچار روزمرگی و تکرار و فرسودگی نمی‌شود، با گذر زمان، شمار مشتاقان آن حضرت(ع) فزون‌تر می‌گردد.پویایی و جذبه شورانگیز انتظار ظهور به گونه‌ای است که امامان پیشین(ع) نیز انتظار و علاقه شدید خویش را به وجود مقدس آخرین ذخیره الاهی حضرت مهدی(ع) بیان کرده‌اند. هنگامی‌ که یکی از یاران امام صادق(ع) درباره ولادت حضرت قائم(ع) پرسید، حضرت صادق(ع) پاسخ داد: نه! سپس اشتیاق وصف‌ناپذیر خویش را درباره آن یگانه دوران، این‌گونه آشکار کرد: « وَ لَوْ أَدْرَكْتُهُ لَخَدَمْتُهُ أَيَّامَ حَيَاتِي!». راز این شور و شیدایی، آن است که آن موعود موجود الاهی، همان‌گونه که خودش نمود همه انبیا و اولیا(ع) است، ظهور او نیز تجلی‌گاه تمام نیکی‌ها و تحقق‌بخش همه آرمان‌های بلند آدمی در پهنای تاریخ است.
3. عظمت و سترگی: انتظار و امید به اهداف بلند، مایه دوام زندگی و استواری نظام اجتماعی است. اندیشه انتظار، افزون بر گستردگی و پویایی، چنان عظمت دارد که دیگر انتظارات بشر، هر اندازه بزرگ باشند، در برابر آن، ناچیزند. انتظار ظهور مهدی(ع) همه خواسته‌های مقدس و انسانی را دربرداشته و پیامبران الاهی(ع) پیوسته آن را نوید داده‌اند، تا وعده الاهی فرارسد و آرزوهای بلند و دیرین انسانیت به بار بنشینند.

برپایه گزارش ابوبصیر، امام صادق(ع) پس از گواهی به یگانگی خدای سبحان و ایمان به نبوت رسول خدا(ص) و اعتراف به وحیانی بودن قرآن کریم و اقرار به ولایت امامان معصوم(ع) انتظار ظهور قائم اهل بیت(ع) را مایه دین‌داری خداپسندانه دانست و سبب پذیرش اعمال بندگان برشمرد:«أَ لَا أُخْبِرُكُمْ بِمَا لَا يَقْبَلُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنَ الْعِبَادِ عَمَلًا إِلَّا بِهِ فَقُلْتُ بَلَى فَقَالَ شَهَادَةُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ الْإِقْرَارُ بِمَا أَمَرَ اللَّهُ وَ الْوَلَايَةُ لَنَا وَ الْبَرَاءَةُ مِنْ أَعْدَائِنَا يَعْنِي الْأَئِمَّةَ خَاصَّةً وَ التَّسْلِيمَ لَهُمْ وَ الْوَرَعُ وَ الِاجْتِهَادُ وَ الطُّمَأْنِينَةُ وَ الِانْتِظَارُ لِلْقَائِمِ(ع) ».

قرابت و همپایگی انتظار قائم(ع) با دیگر اصول اعتقادی اسلام در سخن صادق آل محمد(ع) بیانگر عظمت و جایگاه رفیع مسئله انتظار در آموزه‌های دین است، چون از سویی قرآن مجید ایمان به ولایت و امامت را رکن اساسی دین و مایه کمال آن می‌داند و از سوی دیگر، باورداشت مهدویت، مهم‌ترین جزء اندیشه امامت است، از این‌رو دین‌داری بدون انتظار ظهور مهدی(ع) نیز بی‌ارزش است».

منبع‌شناسی جامع مهدویت

• کتاب‌شناسی مهدویت؛
• مقاله‌شناسی مهدویت؛
• پایان‌نامه‌شناسی مهدویت.