کوفه

کوفه یکی از شهرهای عراق که در زمان حکومت علی (ع) مقر خلافت آن حضرت بود. امیرالمؤمنین (ع) دوران پنج ساله زمامداریش را در این شهر گذراند. کوفه در زمان خلیفه دوم در غرب نهر فرات بنا شد. در احادیث، شهری با فضیلت به حساب آمده و مسجد کوفه در این شهر، یکی از ارجمندترین مساجد است. حضرت علی (ع) در همین شهر حکومت کرد و به شهادت رسید. سال‌های بعد نیز کوفه یکی از پرحادثه‌ترین شهرهای جهان اسلام بود. قیام مسلم بن عقیل و خروجِ توابین در کوفه بود. شهادت امام حسین (ع) در کربلا نیز نزدیکی همین شهر اتفاق افتاد. در سال‌های حکومت امویان و عباسیان، پیوسته وضعی متلاطم داشت. مردم آنجا نیز به بی‌وفایی و ناپایداری معروف‌اند^[۱].

مقدمه

از شهرهای مهم و تاریخی عراق، که پیشتر در قلمرو حکومت ساسانیان بود و در زمان خلیفۀ دوم به تصرف مسلمانان درآمد و ابتدا نقشۀ مسجد جامع طرّاحی شد و گسترش شهر بر محور آن انجام گرفت و محلّ استقرار نیروهای رزمنده و قبایل عرب مسلمان گشت و عظمت یافت.

در تاریخ اسلام، شاهد حوادث بسیار و تحوّلات شگفت بوده است. امیر المؤمنین (ع) کوفه را مقرّ خلافت خویش قرار داد. و بنا به روایات، امام زمان (ع) نیز پس از ظهور، در کوفه مستقر خواهد شد و سپاهیان خویش را از آنجا به اطراف اعزام خواهد نمود.^[۲] از این شهر با نام "کوفان" هم یاد شده است.

کوفه شهر بافضیلتی است و در روایات از آن ستایش شده و امام صادق (ع) دربارۀ آن سرزمین فرموده است: "خاکی است که دوستدار ماست، ما هم آن را دوست داریم"^[۳]، کوفه سرزمین شیعیان اهل بیت بوده و چهره‌های درخشانی از این شهر و قبایل اطرافش در راه علی (ع) و امام حسین (ع) و اهل بیت پیامبر جانفشانی کرده‌اند و امویان پیوسته بغض و کینۀ شیعه علی (ع) را در این سرزمین در دل داشته و به سرکوبی آنان پرداختند. قیام‌های متعددی در این شهر به هواداری اهل بیت و مبارزه با جبّاران اموی و عباسی شکل گرفته است.

منابع فراوانی دربارۀ تاریخ، پیشینه، بزرگان، حوادث، فضایل و قبایل این شهر وجود دارد که طالبان به آنها مراجعه کنند^[۴]^[۵].

↑ محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۱۹۲.
↑ ارشاد، مفید، ج ۲ ص ۳۷۹
↑ «تُرْبَةٌ تُحِبُّنَا وَ نُحِبُّهَا»؛ سفینة البحار، ج ۲ ص ۴۹۹
↑ از جمله ر. ک: «فضل الکوفه و مساجدها» مشهدی، «تاریخ الکوفه» براقی، «کوفه از نظر مذهبی» سیّد عباس حسینی، «العتبات المقدسه فی الکوفه» طریحی، «معجم البلدان» حموی، ذیل نام این شهر، «دانشنامۀ امام علی»، ج ۹ مقالۀ کوفه، «سیمای کوفه» گلی زواره‌ای، «فرهنگ عاشورا»، ذیل عنوان کوفه، «کوفه، پیدایش شهر اسلامی»، هشام جعیط، ترجمه ابو الحسن سروقد مقدم، فصلنامۀ «مشکوة»، شمارۀ ۵۳ مقالۀ «مردم‌شناسی کوفه»
↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۵۱۵.