ابی بن کعب
- این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
مقدمه
نام او اُبی بن کعب قیس بن عبید بن زید خزرجی[۱]، است و به کنیه‌های ابامنذر و أباطفیل مشهور بوده است[۲]. او یکی از فضلا و فقهای صحابه پیامبر اسلام(ص) و استادترین مسلمین در خواندن قرآن به حساب می‌آمد و هم‌چنین دبیری پیامبر(ص) را نیز عهده‌دار بود. او قبل از زید بن ثابت، کاتب وحی بود و گاهی پیامبر(ص) او را مأمور می‌کرد تا به تازه مسلمانان، از جمله وفد عامر و وفد بنی حنیفه، که به مدینه آمدند، احکام اسلام و قرآن بیاموزد[۳].
او به عنوان یکی از انصار با سابقه سالیان زیادی همنشین پیامبر(ص) بود و چنان که در روایت آمده است تمامی قرآن را بر آن حضرت عرضه نمود و از همان تاریخ نیز به تعلیم قرآن مشغول شد و بنابر حدیثی مشهور، یکی از چهار تنی است که پیامبر(ص) فرا گرفتن قرآن را از آنان توصیه کرده است. در حدیثی دیگر که فضایل چند تن از صحابه بیان شده است، اُبیّ بن کعب، آگاه‌ترین فرد امت درباره قرائت دانسته شده است: «اقْرَأْ أُمَّتي لِكِتابِ اللهِ»[۴]. اُبیّ بن کعب پس از رحلت پیامبر(ص) نیز همواره به تعلیم قرآن در مدینه مشغول بود و جمعی از بزرگان چون ابن عباس، ابوهریره و عبدالله بن سائل از صحابه و عبدالله بن عیاش بن ابی ربیعه، ابو عبدالرحمن سلمی و ابوالعالیه ریاحی از تابعین، از وی قرائت آموختند.
پیامبر(ص) پس از هجرت، میان او و سعد بن زید بن عمرو بن نفیل و به قولی میان او و طلحة بن عبیدالله پیمان برادری برقرار کرد و از آن پس او در غزوات بدر و احد و خندق و دیگر مکان‌ها همراه پیامبر(ص) بود[۵]. هم‌چنین او در سریه‌ای که در آغاز هفتمین ماه از هجرت، به فرماندهی حمزة بن عبدالمطلب روی داد، شرکت داشت[۶].
از زندگی پیش از اسلام او اطلاع چندانی نداریم، جز این که در جاهلیت، در زمانی که کمتر کسی در میان عرب نوشتن می‌دانست، او نوشتن را یاد گرفته بود[۷][۸].
مصحف اُبیّ بن کعب
اُبیّ بن کعب و نقل حدیث
اُبیّ بن کعب و ابوبکر
جستارهای وابسته
- طفیل بن ابی بن کعب (فرزند)
- محمد بن ابی بن کعب (فرزند)
منابع
پانویس
- ↑ أعیان الشیعة، امین عاملی، ج۲، ص۴۵۵.
- ↑ الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۱، ص۶۶.
- ↑ تاریخ ابن خلدون، ابن خلدون، ج۲، ص۵۶.
- ↑ البته اهل بیت(ع) مشمول این حدیث نمی‌شوند.
- ↑ الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۳، ص۳۷۸.
- ↑ المغازی، واقدی، ج۱، ص۹.
- ↑ الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۳، ص۳۷۸.
- ↑ مرادی، غفور، دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم، ص ۲۵۱.