کارگزاران حکومت علی
مقدمه
در حکومت پنج سالۀ امیر المؤمنین(ع) کسانی از سوی آن حضرت در مسؤولیت‌های مختلفی مشغول بودند و کارگزاران او به شمار می‌آمدند، چه کسانی که به عنوان استاندار و فرماندار خدمت می‌کردند، چه آنانی که کارگزاران بیت‌المال و گردآورندگان مالیات (صدقات و زکات‌ها) بودند، چه آنان‌که به عنوان قضات و بازرسان، کاتبان و دبیران کار می‌کردند، چه به عنوان حاجبان و دربانان، چه فرماندهان سپاه و امیران لشکر. به‌طور خلاصه:
استانداران مکه عبارت بودند از: ابو قتاده و قثم بن عباس.
فرمانداران مدینه عبارت بودند از: تمیم بن عمرو، سهل بن حنیف انصاری، تمام بن عباس، ابو ایوب انصاری، حارث بن ربیع.
کارگزاران کوفه چه به عنوان استاندار، یا جانشین آن حضرت در مقطعی خاصّ عبارت بودند از: ابو موسی اشعری، قرظة بن کعب انصاری، عقبة بن عمرو انصاری، هانی بن هوذه.
کارگزاران یمن: حبیب بن منتجب، سعید بن نمران، عبید اللّه بن عباس.
در نهروان و فرات نیز عبدالله بن خباب و عبیده سلمانی خدمت می‌کردند.
آنان هم که به فرمانداری مدائن گماشته شدند عبارت بودند از: حذیفة بن یمان، یزید بن قیس، لام بن زیاد، سعد بن مسعود ثقفی.
در جزیره و اطراف آن نیز ابو حسان بن حسان بکری، مالک بن کعب ارحبی، کمیل بن زیاد نخعی، مالک اشتر و شبیب بن عامر فرماندار بودند.
سلیمان بن صرد خزاعی، قدابمه بن عجلان و قعقاع بن شور نیز در جبّل و کسکر کارگزار بودند.
در منطقۀ بحرین، عمان و اهواز نیز کسانی همچون: عمر بن ابی سلمه، نعمان بن عجلان، عمرو بن سلمه، حلو بن عوف و خریت بن راشد فرماندار بودند.
در فارس، فرمانداران او عبارت بودند از: منذر بن جارود، مصقلة بن هبیره، زیاد بن ابیه.
در منطقۀ اصفهان، ری، قزوین و همدان: مخنف بن سلیم، یزید بن قیس، یزید بن حجیه و ربیع بن خثیم.
در خراسان، سجستان و کرمان: جعدة بن هبیره، خلید بن قره، حریث بن جابر حنفی، عون بن جعده، ربعی بن کأس، عبدالله بن اهتم.
در آذربایجان و حلوان: اشعث بن قیس، اسود بن قطبه، قیس بن سعد، عبدالله بن شبیل، سعد بن حارث.
در مصر نیز محمد بن ابی حذیفه، قیس بن سعد، مالک اشتر، محمد بن ابی بکر استاندار بودند.
عثمان بن حنیف، عبدالله بن عباس و ابو الأسود دوئلی هم از سوی آن حضرت در بصره در سمت استانداری بودند.[۱].
بجز ۵۷ نفر استاندار و فرماندار، کسانی همچون: علی بن ابی رافع، ابو رافع و وهب بن عبدالله کارگزار بیت‌المال بودند.
مخنف بن سلیم، مصعب بن یزید، عبدالله بن زمعه، قرظة بن کعب، مسیب بن نجبه، عبدالله بن ابی کرب، از کارگزاران مالیات بودند.
مالک بن کعب و سعد بازرس بودند.
شریح، ابو الأسود و رفاعه از قضات بودند.
عبیدالله بن ابی رافع، علی بن ابی رافع، سعید بن نمران، عبدالله بن جعفر، عبیدالله بن عبدالله بن مسعود، عبدالله بن حسن، سماک بن حرب و ابو ثروان از کاتبان و دبیران بودند.
سلمان فارسی، قنبر، میثم تمار، سعد، نصر، غزوان، ثبیت، میمون و احمر هم از حاجبان و دربانان به شمار می‌روند.
مجموع کارگزاران حضرت به ۹۱ تن می‌رسد، بدون احتساب افرادی که دارای دو سمت بودند.[۲].[۳]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ برگرفته از «سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب»، علی اکبر ذاکری، ج ۱ و ۲
- ↑ برگرفته از «سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب»، علی اکبر ذاکری، ج ۱ ص ۲۹
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۴۹۱.