اصحاب امام مهدی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث امام مهدی است. اصحاب امام مهدی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: اصحاب امام مهدی در حدیث - اصحاب امام مهدی در کلام اسلامی - اصحاب امام مهدی در معارف مهدویت - اصحاب امام مهدی در معارف و سیره علوی - پرسش‌های مرتبطحضرت مهدی (ع) دارای یاران خاصی است که تعداد آنها سیصد و سیزده نفر است، منتها براساس روایات، غیر از اینها سپاهیانی نیز دارند که تعداد آنها هزاران نفر است از ملیت‌های گوناگون و اینان دارای ویژگی‌های خاصی هستند مانند اینکه دل‌هایشان مانند پاره‌های آهن محکم است؛ لحظه‌ای را به خدای عزوجل شک نکرده‌اند و در توحید خود تردید به دل راه نداده‌اند؛ شب زنده دارند و... .
مقدمه
از روایات استفاده می‌شود که اصحاب امام زمان(ع) بعد از ظهور از ده هزار نفر کمتر نیست. محمد بن مسلم از امام باقر(ع) نقل می‌کند که فرمود:... هر گاه برای او حضرت مهدی(ع) ـ ده هزار مرد جمع شد، پس در روی زمین معبودی به جز خدا باقی نمی‌ماند...[۱]. در اینکه مقصود از این روایات و روایاتی که اصحاب حضرت را ۳۱۳ نفر معین کرده چیست چند احتمال است:
- دو دسته کردن اصحاب حضرت به جهت اختلاف در درجات اخلاص آنها است، به این نحو که ۳۱۳ نفر از آنها در کمال درجه اخلاص‌اند، و بقیه تا ده هزار نفر یا ده هزار نفر دیگر در مرتبه‌ای پایین ترند.
- اختلاف دو دسته در سرعت ملحق شدن آنها و رسیدن آنان به حضرت مهدی(ع) است، به این نحو که ۳۱۳ نفر از دیگران زودتر به حضرت ملحق می‌شوند.
- اختلاف در سرعت ایمان و بیعت نمودن با حضرت است.
- اختلاف در دفاع نمودن از حضرت باشد به این معنا که ۳۱۳ نفر اولین دسته‌ای است که حضرت را یاری خواهند نمود.
- اختلاف به لحاظ وظایف و کارهایی است که به جهت اختلاف درجات اصحاب به آنها محوّل خواهد شد. مثلاً ۳۱۳ نفر از فرماندهان و رئیسانند، بر خلاف بقیه افراد»[۲].
اصحاب عام امام مهدی
پس از گرد آمدن یاران خاص حضرت در آغاز ظهور، نوبت به یاوران آن حضرت می‌رسد. آنان به طور سریع در مکه جمع شده، آماده یاری او می‌شوند. شمار یاوران آن حضرت در ابتدا افزون بر ده هزار خواهد شد؛ چنان که امام صادق(ع) فرمود: "امام زمان(ع) خروج نمی‌کند، مگر همراه یاران نیرومند و رشید، و این یاران کمتر از ده هزار نفر نیستند"[۳]؛ آنچه در اینجا باید یادآور شد اینکه بخشی از یاران، همان شیعیان واقعی آن حضرتند که در دوران غیبت به شایستگی به وظایف خود عمل کرده‌اند. در این‌باره ابو بصیر از امام صادق(ع) روایت می‌کند: امام در تفسیر این قول خدای تعالی ﴿يَوْمَ يَأْتِي بَعْضُ آيَاتِ رَبِّكَ لاَ يَنفَعُ نَفْسًا إِيمَانُهَا لَمْ تَكُنْ آمَنَتْ مِن قَبْلُ أَوْ كَسَبَتْ فِي إِيمَانِهَا خَيْرًا﴾[۴]؛ فرمود: یعنی خروج قائم منتظر ما، سپس فرمود: ای ابا بصیر! خوشا به حال شیعیان قائم ما، کسانی که در غیبتش منتظر ظهور او هستند و در حال ظهورش نیز فرمانبردار اویند. آنان اولیای خدا هستند که نه خوفی بر آنهاست و نه اندوهگین می‌شوند"[۵].[۶]
اصحاب خاص امام مهدی
یاران خاص حضرت مهدی(ع) سیصد و سیزده نفرند و احادیث فراوانی در ستایش این گروه وارد شده است. از ویژگی‌های این یاران این است که بیشتر آنان در سن جوانیاند و دارای افکاری متحد و آرایی یکنواخت بوده و دل‌هایشان به هم پیوسته است. حضرت علی(ع) در این باره فرمود: "همانا یاران قائم(ع) همگی جوانند و پیر میانشان نیست؛ مگر به اندازه سرمه در چشم یا به قدر نمک در توشه راه و کمترین چیز در توشه راه، نمک است[۷].[۸]
جایگاه یاران مهدی(ع)
در روایت است که پیامبر اسلام(ص) به یاران حضرت مهدی(ع) درود می‌فرستد و می‌فرماید: "خوشا به حال کسانی که قائم اهل بیت مرا ببینند و پیش از قیامش بدو اقتدا کنند... آنان دوستان من‌اند که بدانان محبت می‌ورزم و تا قیامت گرامی‌ترین افراد امت نزد من‌اند". و در روایتی دیگر می‌فرماید: "مَثَل آنان در زمین، مُشک است که هوا را خوشبو می‌کند و خود هرگز تغییر نمی‌کند و مثل آنان ماه تابان است که هرگز به تاریکی نمی‌گراید"[۹].[۱۰]
ویژگی‌های یاران مهدی(ع)
در روایات بزرگان معصوم(ع) یاران حضرت مهدی(ع) با ویژگی‌هایی همچون دلیری، بی‌باکی، بندگی خدا و فرمانبرداری از امام زمان(ع) آمده‌اند. امام صادق(ع) درباره آنان می‌فرماید: "مردانی‌اند که دل‌هایشان همانند پاره آهن محکم است و شک و تردید بدان راه ندارد. در ایمان به خدا از تخته سنگ، سخت‌ترند. اگر بر کوه‌ها هجوم برند، آنها را برمی‌کنند. به هر جا پرچم به دست روی آورند، فتح می‌کنند.... هنگامه نبرد، همانند پروانگان گرد امام خویش می‌گردند و او را پاس می‌دارند و هر چه امام فرمان دهد، تن می‌دهند. مردانی شب‌زنده دارند و شبانگاهان به عبادت‌اند..."[۱۱].[۱۲]
شمار یاران مهدی(ع)
در روایات بزرگان معصوم(ع) به صراحت آمده است که حضرت مهدی(ع) هنگام ظهور از مردم یاری می‌خواهد[۱۳] و مردانی الهی به یاری‌اش می‌شتابند. در بیشتر روایات، شمار یاران حضرت مهدی(ع) ۳۱۳ تن است که با شنیدن ندای امام(ع) از گرداگرد جهان به سویش می‌آیند[۱۴]. در این روایات تصریح شده است که آنان به شمار یاران پیامبر(ص) در جنگ بدر، ۳۱۳ نفرند[۱۵]. زنان نیز امام(ع) را یاری می‌دهند. در روایتی از امام باقر(ع) آمده است: "چون مهدی هنگام ظهور از خداوند و مسلمانان یاری می‌طلبد، سیصد و سیزده مرد و پنجاه زن به یاری‌اش می‌شتابند"[۱۶].[۱۷]
پرسش مستقیم
منابع
پانویس
- ↑ اعلام الوری، ص۴۳۳
- ↑ رضوانی، علی اصغر، موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص۵۸۹.
- ↑ «مَا يَخْرُجُ إِلَّا فِي أُولِي قُوَّةٍ وَ مَا يَكُونُ أُولُو الْقُوَّةِ أَقَلَّ مِنْ عَشَرَةِ آلَافٍ»؛ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۶۵۴، ح۲۰.
- ↑ "روزی که پاره‌ای از نشانه‌های پروردگارت [پدید] آید، کسی که قبلًا ایمان نیاورده یا خیری در ایمان آوردن خود به دست نیاورده است، ایمان آوردنش سود نمی‌بخشد".
- ↑ «يَعْنِي خُرُوجَ الْقَائِمِ الْمُنْتَظَرِ مِنَّا ثُمَّ قَالَ(ع) يَا أَبَا بَصِيرٍ طُوبَى لِشِيعَةِ قَائِمِنَا الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ فِي غَيْبَتِهِ وَ الْمُطِيعِينَ لَهُ فِي ظُهُورِهِ أُولَئِكَ أَوْلِيَاءُ اللَّهِ الَّذِينَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُون»؛ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۳۵۷.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۳، ص۲۱۵ - ۲۱۶.
- ↑ «إِنَ أَصْحَابَ الْقَائِمِ شَبَابٌ لَا كُهُولَ فِيهِمْ إِلَّا كَالْكُحْلِ فِي الْعَيْنِ أَوْ كَالْمِلْحِ فِي الزَّادِ وَ أَقَلُّ الزَّادِ الْمِلْحُ»، نعمانی، الغیبة، ص۳۱۵، ح ۱۰.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص۴۹۳ -۴۹۶؛ تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۰۵.
- ↑ بحارالانوار، ۵۲/ ۱۳۰ و ۳۱۱.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص۴۷۵.
- ↑ بحارالانوار، ۵۲/ ۳۰۸.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص۴۷۶.
- ↑ بحارالانوار، ۳۰۷.
- ↑ بحارالانوار، ۲۶۸، ۳۱۰ و ۳۶۹.
- ↑ منتخب الاثر، ۱۶۶.
- ↑ بحارالانوار، ۵۲/ ۲۲۳؛ خورشید مغرب، ۲۹۲.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص۴۷۷.