حق الیقین فی معرفة اصول الدین (کتاب)

حق الیقین فی معرفة اصول الدین، کتابی است که با زبان عربی به بررسی اعتقادات اسلامى را از توحيد تا معاد به‌صورت نقلى و عقلى می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر سید عبدالله شبر است و انتشارات دار الهدی انتشار آن را به عهده داشته است.

حق الیقین فی معرفة اصول الدین
زبانعربی
نویسندهسید عبدالله شبر
موضوعاصول دین
مذهبشیعه
ناشرانتشارات دار الهدی
محل نشرتهران، ایران
سال نشر۱۳۸۰ ش
تعداد صفحه۵۹۴
شابک‎۹۶۴-۶۲۲۳-۵۵-۹
شماره ملی۶۵۴۲۴۳

دربارهٔ کتاب

در معرفی این کتاب آمده است: «کتاب حاضر شامل مجموعه مباحثی است که در باب اصول و اعتقادات شیعه به زبان عربی نگارش یافته است. نگارنده با استناد به آیات قرآن، روایات و منابع متعدد به تدوین کتاب اهتمام نموده است. از جمله عناوینی که در این کتاب به بحث گذاشته شده عبارت‌اند از: اقرار به وجود خداوند، توحید، صفات خداوند تعالی، شناخت ذات و صفات خداوند، عدل، جبر و تفویض، نبوت و انبیا، عصمت، صفات انبیا، امامت، دلایل وجود و نصب امامت در شیعه، تعیین امام پس از پیامبر (ص)، و فضایل امام علی (ع)»[۱]

فهرست کتاب

  • ترجمه المؤلف
  • مقدمه المؤلف

کتاب التوحید

الفصل الأول:الإقرار بوجود اللّه تعالی

  • الأدله الکونیه علی وجود اللّه تعالی
  • الأحادیث الوارده عن الأئمه (ع)
  • الإیمان فطری بوجود اللّه تعالی
  • الأحادیث الوارده عن الأئمه (ع) حول فطریه الإیمان باللّه تعالی
  • الإیمان الفطری بوجود اللّه یشمل جمیع الکائنات
  • معرفه اللّه تعالی أول المعارف الإنسانیه

الفصل الثانی: توحید اللّه تعالی

  • کلام الإمام (ع) عن وحدانیه اللّه تعالی
  • الدلیل علی وحدانیه اللّه تعالی
  • أحادیث أئمتنا (ع) فی إثبات التوحید
  • آحادیه الذات الإلهیه
  • معنی التوحید

الفصل الثالث: صفاتاللّه تعالی

الباب الأول:الصفات الثبوتیه
  • بیان الصفات الثبوتیه
  • أولا:القدره، الأدله علی قدره اللّه تعالی
  1. بطلان قول المعتزله إن اللّه لا یقدر علی فعل بعض الأشیاء
  2. بطلان قول الأشاعره بأن اللّه تعالی یفعل الشر
  • ثانیا:الاختیار، الادله علی أن اللّه تعالی مختارا فی أفعاله
  • ثالثا:العلم و الحکمه، الأدله علی علم و حکمه اللّه تعالی
  • رابعا:الازلیه و السرمدیه، الأدله علی أزلیه و قدم اللّه تعالی
  • خامسا:السمع و البصر، الأدله علی ان اللّه تعالی سمیع بصیر
  • سادسا:الحیاه
  • سابعا:الإدراک
  • ثامنا:الإراده و الکراهیه
  • تاسعا:الکلام
  • عاشرا:الصدق
  • الأدله علی ان صفات اللّه تعالی عین ذاته
الباب الثانی:الصفات السلبیه
  • بیان الصفات السلبیه
  • الأول: نفی الشریک عنه تعالی
  • الثانی:نفی الاحتیاج
  • الثالث:نفی الترکیب و التجزئه
  • الرابع:نفی الحوادث و العوارض
  • الخامس:نفی الحلول و الاتحاد
  • السادس:نفی الجسمانیه
  • السابع:نفی الرؤیه
  • الثامن:نفی فعل القبیح
  • التاسع:نفی الشبه
  • الاستدلال علی وجود الواجب
  • الفرق بین صفات الذات و صفات الفعل

الباب الثالث:معرفه الذات و الصفات

  • خطب الامام علی (ع) فی وصف اللّه تعالی
  • لا سبیل للمخلوق فی معرفه کنه الذات الإلهیه
  • لا سبیل للمخلوق فی معرفه کنه الصفات الإلهیه
  • ما یطلق علی اللّه تعالی و علی غیره من الصفات

الفصل الرابع:أسماء اللّه تعالی

  • معنی أسماء اللّه تعالی
  • للّه تعالی تسعه و تسعون اسما
  • فضیله احصاء اسماء اللّه تعالی
  • معنی إحصاء اسماء اللّه تعالی
  • أسماء اللّه تعالی تنقسم إلی جمالیه و جلالیه
  • کتاب العدل

الفصل الأول: العدل

  • تنزیه اللّه تعالی عن فعل القبیح
  • معنی الحسن و القبیح و أنهما عقلیان
  • جمیع أفعال اللّه حکمه و صواب
  • عدم جواز معاقبه اللّه العباد علی فعله
  • أفعال اللّه تعالی معلله بالأغراض
  • انه سبحانه لا یظهر المعجزات علی أیدی الکذابین
  • انه سبحانه لا یکلف احد فوق طاقته
  • إنه سبحانه لا یضل أحدا من عباده
  • إنه سبحانه أراد الطاعات و أحبها
  • إنه تعالی یعامل خلقه معامله الممتحن
  • القضاء و القدر

الفصل الثانی:الجبر و التفویض

  • مذهب الجبریه إن العباد لیسوا مجبورین علی أفعالهم
  • عرض شبهات الأشاعره
  • الرد علی شبهات الأشاعره
  • عرض أقوال الأشعری و الرد علیها
  • معنی الجبر و التفویض
  • لا جبر و لا تفویض بل أمر بین أمرین
  • الروایات الوارده عن أئمتنا (ع)
  • وجوب اللطف علی اللّه تعالی

الفصل الثالث:البداء، وصف أحوال الملائکه، کتب اللّه المنزله

  • معنی البداء
  • ان للّه تعالی لوحین، اللوح المحفوظ، و لوح المحو و الإثبات
  • وصف احوال الملائکه
  • کتب اللّه المنزله علی أنبیاءه
  • کتب آل محمد (ص) و سلم

کتاب النبوة

الفصل الأول: النبوه و الأنبیاء

  • الدلیل علی إرسال الرسل و الأنبیاء
  • محاوره الشامی مع هشام بن الحکم عند الصادق (ع)
  • لا خیره للخلق فی اختیار الإمام
  • طریق معرفه النبی و الإمام
  • عدد الأنبیاء
  • أولی العزم من الأنبیاء
  • الفرق بین الرسول و النبی و الإمام

الفصل الثانی:العصمه

  • وجوب عصمه الأنبیاء و الأئمه
  • الأدله علی عصمه الأنبیاء
  • شبهه جواز السهو علی النبی
  • الرد علی شبهه جواز السهو علی النبی
  • الأدله العقلیه ردا علی شبهه جواز السهو علی النبی
  • الواسطه أفضل أهل زمانه
  • تنزیه الأنبیاء عن کفر الآباء و الامهات

الفصل الثالث:صفات الأنبیاء

  • صفات النبی و نعوته
  • اشرف معجزات الأنبیاء و أفضلها
  • ان نبینا و آله المعصومین أفضل الأنبیاء و المرسلین

الفصل الرابع:محمد (ص) و سلم

  • نسبه الشریف
  • الدلیل علی نبوته
  • وجه اعجاز القرآن الشریف
  • سائر معجزاته
  • المعجزات الکائنه فی بدنه الشریف
  • أخلاقه و نعوته و صفاته
  • خصائصه التی خص بها عن امته
  • معراجه (ص) و سلم
  • نبینا خاتم الأنبیاء
  • طهاره آباء النبی
  • هل کان نبینا قبل البعثه متعبدا بشریعه أم لا
  • معنی ان نبینا کان أمیا

کتاب الإمامه

الفصل الأول:الادله علی نصب الأئمه

  • الأدله العقلیه
  • الأدله النقلیه
  • شرائط الامام
  • طریق معرفه الامام

الفصل الثانی:تعیین الإمام بعد رسول اللّه (ص) و سلم

  • الادله العقلیه علی تعیین علی (ع)
  • الآیات القرآنیه الداله علی تعیین علی (ع)
  • الأخبار الداله علی تعیین علی (ع)

الفصل الثالث:فضل الامام علی (ع)

  • الاخبار الداله علی أفضلیه علی (ع)
  • ما رواه ابن حجر من فضائل الامام علی (ع)
  • فضائل و مناقب الامام علی (ع)

الفصل الرابع:المطاعن التی ذکرها العامه فی الخلفاء الثلاثه

الفصل الخامس:النص علی الأئمه الاثنی عشر

  • فیمن یطلق علیه لفظ الشیعه
  • النصوص الداله علی إمامه الأئمه الاثنی عشر
  • النصوص التی أوردها ابن حجر
  • فیمن انکر وجود النص علی أمیر المؤمنین (ع)
  • جواب من انکر وجود النص علی أمیر المؤمنین (ع)

الفصل السادس:بیان الفتن الواقعه بعد النبی (ص) و سلم

الفصل السابع:نبذه من أحوال الحجه صاحب العصر و الزمان (ع)

  • ولادته
  • صفاته و علاماته
  • أحوال سفرائه و فیما فیه (ع)من سنن الأنبیاء
  • معجزاته
  • علامات ظهوره
  • فضل انتظار فرجه و یوم خروجه و مده ملکه

کتاب المعاد

الفصل الأول:الرجعه

  • حقیقه الرجعه
  • الآیات القرآنیه الداله علی الرجعه
  • الأحادیث النبویه الداله علی الرجعه
  • روایه المفضل بن عمر عن الصادق (ع) عن کیفیه ظهور القائم (ع)و رجعه الأئمه
  • نماذج قرآنیه عن قوم ماتوا ثم رجعوا
  • أجوبه الشیخ المفید رحمه اللّه علی المخالفین
  • قول السید المرتضی رحمه اللّه إن الرجعه تکون بالأجسام

الفصل الثانی:المعاد

  • أقول العلماء فی أمر المعاد
  • القول بالمعاد الجسمانی و الروحانی معا
  • الآیات القرآنیه الوارده فی المعاد
  • کلام الإمام الرازی فی الحشر و النشر
  • الروح و منزله البدن منها
  • ترکیب البدن و بیان مذاهب الفلاسفه و الحکماء

الفصل الثالث:عالم الموت

  • الإقرار بان کل حی سوی اللّه یموت
  • الإقرار بملک الموت و نزعه للروح
  • ما یعانیه المؤمن و الکافر عند الموت

الفصل الرابع:عالم البرزخ

  • بقاء الروح فی العالم البرزخی
  • سؤال القبر و عذابه
  • بیان أکثر ما یکون منه عذاب القبر
  • ان المنعم و المعذب فی القبر هو الروح
  • حال المؤمن و حال الکافر فی القبر
  • ضغطه القبر
  • محل الروح و الجسم المثالی فی عالم البرزخ

الفصل الخامس:علامات القیامه و نفخ الصور

  1. خروج یأجوج و مأجوج
  2. خروج دابه الأرض
  3. طلوع الشمس من المغرب
  4. الدخان
  • نفخ الصور
  • فناء الأشیاء و انعدامها قبل یوم القیامه
  • بیان سائر ما یقع قبل القیامه
  • حشر الوحوش و الجن و الشیاطین
  • بیان أحوال الأطفال و المجانین و المستضعفین

الفصل السادس: المیزان و الحساب

  • معنی المیزان و حقیّته
  • الحساب و السؤال و رد المظالم
  • تطایر الکتب و انطاق الجوارح

الفصل السابع:الکوثر و الشفاعه و الصراط

  • بیان الوسیله و اللواء
  • الکوثر حوض النبی
  • الشفاعه
  • الصراط

الفصل الثامن:الجنه و النار

  • حقیه الجنه و النار
  • کون الجنه و النار مخلوقتین الآن
  • بیان الجنه و أوصافها
  • بیان النار و أوصافها
  • شبهه محی الدین العربی فی انقطاع العذاب و زواله
  • الجواب علی شبهه محی الدین العربی
  • الأعراف و أهلها
  • من یخلد فی الجنه و من یخلد فی النار
  • فیمن مات و لم یعرف إمام زمانه
  • أوصاف الشیعه
  • فیما یکون بعد دخول أهل الجنه الجنه و أهل النار النار

الفصل التاسع:التوبه

  • حقیقه التوبه
  • وجوب التوبه و فضلها
  • فوریه التوبه
  • عموم التوبه فی الأشخاص و الأحوال
  • قبول التوبه و سقوط العقاب بها
  • تقسیم الذنوب التی یتاب منها
  • تقسیم الذنوب إلی کبائر و صغائر
  • ما تعظم به الصغائر و تکون کبائر
  • تجزئه التوبه و تبعیضها
  • وجوب التفصیل فی التوبه عن الذنوب
  • العزم علی عدم العوده إلی الذنب
  • أقسام العباد فی التوبه
  • علاج الاقبال علی التوبه
  • الاشاره إلی جمله من أصناف المعاصی

الفصل العاشر:الآجال و الأرزاق

  • الآجال
  • الأرزاق
  • الأسعار
  • الاحباط و التکفیر

الفصل الحادی عشر:الإیمان و الإسلام و الکفر و الارتداد

  • معنی الإیمان و الکفر
  • حقیقه الإیمان
  • أجزاء الإیمان و المعارف التی یحصل بها
  • معنی الإسلام
  • هل یشترط فی العقائد الایمانیه العلم الیقینی
  • هل یمکن کفر المؤمن او لا
  • حقیقه الکفر و الارتداد
  • تعیین زمان التکلیف
  • الإنسان فی زمان مهله النظر هل هو کافر أو مؤمن
  • الخاتمه

دربارهٔ پدیدآورنده

 
سید عبدالله شبر
علامه سید ع‍ب‍دالله ش‍ب‍ّر (متولد ۱۱۸۸ ق، نجف و متوفای ۱۲۴۲ ق، کاظمین)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: سید محسن اعرجی، جعفر نجفی، احمد بن‌ زین‌الدین احسایی، اسد‌الله کاظمی، محمد مهدی شهرستانی، ابوالقاسم قمی و اسدالله شوشتری به اتمام رساند. از جمله فعالیت‌های علمی وی تألیف کتب فراوان با موضوعات دینی و اعتقادی است. «مصابیح الأنوار فی حل مشکلات الأخبار»، «البرهان المبین فی فتح أبواب علوم الأئمة المعصومین»، «جامع المقال فی معرفة الرواة و الرجال»، «الدرر المنثورة و المواعظ المأثوره عن الله تعالی و النبی و الأئمة الطاهرین»، «حق الیقین فی معرفة اصول الدین»، «طب الأئمة» و «الأنوار اللامعة فی شرح الزیارة الجامعة» (ترجمه فارسی: «با اختران تابناک ولایت») برخی از این آثار است.[۲]

پانویس

دریافت متن

دریافت متن کتاب از