ویژگی حکومت امام مهدی
خصوصیّات دولت مهدی(ع)
از آیه ﴿وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَى لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا يَعْبُدُونَنِي لَا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئًا وَمَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذَلِكَ فَأُولَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ﴾[۱] و بقیه آیات و روایات خصوصیّات زیر را میتوان درباره آن دولت بازگو کرد:
- حکومت واحد جهانی[۲]: حکومت مهدی(ع) جهانی خواهد بود و شرق و غرب عالم را فرا خواهد گرفت. همه قدرتهای شیطانی توسط مهدی(ع) نابود میشوند و با اقتدای عیسی روح الله(ع) به حضرت مهدی پیروان دو شریعت بزرگ الهی که در جهان وجود دارند یعنی اسلام و مسیحیّت از او اطاعت خواهند کرد. به حدیث زیر توجّه کنید: «عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(ص): إِنَّ خُلَفَائِي وَ أَوْصِيَائِي وَ حُجَجَ اللَّهِ عَلَى الْخَلْقِ بَعْدِي اثْنَا عَشَرَ أَوَّلُهُمْ أَخِي وَ آخِرُهُمْ وَلَدِي قِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَنْ أَخُوكَ قَالَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ قِيلَ فَمَنْ وَلَدُكَ قَالَ الْمَهْدِيُّ الَّذِي يَمْلَؤُهَا قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً وَ الَّذِي بَعَثَنِي بِالْحَقِّ نَبِيّاً لَوْ لَمْ يَبْقَ مِنَ الدُّنْيَا إِلَّا يَوْمٌ وَاحِدٌ لَطَوَّلَ اللَّهُ ذَلِكَ الْيَوْمَ حَتَّى يَخْرُجَ فِيهِ وَلَدِيَ الْمَهْدِيُّ فَيَنْزِلَ رُوحُ اللَّهِ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ فَيُصَلِّيَ خَلْفَهُ وَ تُشْرِقَ الْأَرْضُ بِنُورِهِ وَ يَبْلُغَ سُلْطَانُهُ الْمَشْرِقَ وَ الْمَغْرِبَ»[۳].
- حاکمیّت عدالت: در دولت حقّ امتیازات و انحصارات ناحقّ از بین خواهد رفت و اینگونه نیست که ثروت و امتیازات اقتصادی در اختیار گروه خاصّی باشد. امام صادق(ع) فرمود: «إِذَا قَامَ قَائِمُنَا اضْمَحَلَّتِ الْقَطَائِعُ فَلَا قَطَائِعَ...»[۴]؛ هنگامی که قائم، قیام کند قطایع از میان خواهد رفت. قطایع زمینهایی بود که از سوی حکّام به نزدیکان آنها داده میشد و در واقع امتیازات و انحصارات اقتصادی خاصّی بود که در اختیار هیئت حاکمه قرار داشت و به وسیله آنها فاصله طبقاتی در جامعه زیادتر میشد. امام رضا(ع) فرمود: "... هنگامی که قائم ما قیام کند، زمین را به نور خود نورانیّت میبخشد و میزان عدل را میان مردم برقرار میکند، پس هیچ کس به دیگری ظلم نخواهد کرد"[۵]. و در احادیث فراوانی آمده است: «يَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً»[۶]؛
- حاکمیت مساوات: در زمان مهدی(ع) امتیازات اجتماعی به طور مساوی بین مردم تقسیم میشود. پیامبر(ص) فرمود: "به مهدی بشارت میدهم او هنگام اختلاف مردمان در امّت من برانگیخته میشود... ساکنان آسمان و زمین از او خشنود خواهند بود. او مال را صحاحاً تقسیم میکند. شخصی پرسید: صحاحاً یعنی چه؟ حضرت فرمود: "به طور مساوی بین مردم"[۷] و در حدیث دیگر فرمود: "مهدی میان مردم آن چنان اموال را به مساوات تقسیم میکند که دیگر نیازمند و محتاجی یافت نمیشود"[۸].
- رشد عقلانی و علمی: هر چند عقل بشر به طور طبیعی در حال رشد است و هر چه زمان میگذرد بیشتر بر آن افزوده میشود، ولی در زمان ظهور حضرت مهدی(ع) این امر به اوج خود میرسد. امام باقر(ع) میفرماید: "هنگامی که قائم ما قیام کند دست خود را بر سر بندگان مینهد و خردهای آنان را تمرکز و تجمّع میبخشد و دریافتهای عقلانی و اخلاقیّات مردم را تکامل میبخشد"[۹]. همچنین فرمود: "به شما همگی حکمت و علم داده میشود"[۱۰].
- حاکمیت اسلام: در حدیثی از امام باقر(ع) نقل شده است: "حکومت مهدی شرق و غرب عالم را فرا خواهد گرفت و خدای عزّ و جلّ دین خود را بر همه دینها پیروز خواهد کرد؛ هر چند مشرکان نخواهند، آنگاه در زمین معبودی جز خدای عزّ و جلّ باقی نخواهد ماند. اعم از بت و غیر آن؛ مگر آنکه در آتش ریخته و سوزانده میشود"[۱۱].
- فراوانی نعمت: نتیجه پیشرفت علمی و عقلانیبشر استفاده بهتر از مواهب طبیعت و در نتیجه وفور نعمت خواهد شد که این نعمتها نیز در جامعه به طور مساوی تقسیم میشود، در این صورت نیازمندی باقی نخواهد ماند. امام باقر(ع) فرمود: "قائم ما به وسیله رعب یاری و با نصر الهی تأیید میشود، زمین برای او درنور دیده میشود و گنجهای آن برایش حتما آن آشکار میگردد...، پس در زمین جای خرابی باقی نمیماند مگر آنکه حتماً آن را آباد میکند"[۱۲]. در حدیث دیگری پیامبر فرمود: "در روزگار مهدی، آسمان باران فراوان میدهد و زمین هیچ روییدنی را در دل خود ذخیره نمیکند"[۱۳].
- حاکمیّت امنیت: علاوه بر آیه مذکور - که این مطلب را با صراحت بیان فرموده - روایات فراوانی نیز از امنیّت و آرامش همگانی در دولت حضرت مهدی(ع) خبر میدهد. امیرالمؤمنین(ع) فرمود: "هنگامی که قائم ما قیام کند، آسمان باران خود را به قدر لازم باراند و زمین گیاهان خود را برویاند و کینهها از دلهای بندگان بیرون رود و حیوانات با مسالمت رفتار کنند تا جایی که زن با همه زیور و زینت خویش، از عراق تا شام برود و گام نمینهد مگر بر گیاه و هیچ خطری از جمله خطر درندگان او را به وحشت نمیاندازد".
- حاکمیّت همیاری و صمیمیّت: در دوران ظهور مؤمنان بسیار به هم نزدیکاند و گویی یک جان هستند در کالبدهای متفاوت تا جایی که هر کس از افراد میتواند هر چه نیاز دارد بدون هیچ گونه ممانعتی از جیب دیگری بر دارد[۱۴]. مسلمانان در معاملات بین خود از یکدیگر سود نگیرند[۱۵].
- اجرای کامل احکام الهی: در دولت حقّ حضرت مهدی(ع) همه احکام و مقرّرات اسلامی اجرا و حدود الهی اقامه خواهد شد. از امام صادق(ع) نقل شده است که فرمود: "مهدی(ع) مانع الزکات را میکشد"[۱۶]. همچنین آمده است که حضرت کسانی را که به سن بیست سالگی رسیده و احکام شرعی خود را فرا نگرفتهاند، میکشد[۱۷].
منابع
پانویس
- ↑ «خداوند به کسانی از شما که ایمان آوردهاند و کارهای شایسته کردهاند وعده داده است که آنان را به یقین در زمین جانشین میگرداند- چنان که کسانی پیش از آنها را جانشین گردانید- و بیگمان دینی را که برای آنان پسندیده است برای آنها استوار میدارد و (حال) آنان را از پس هراس به آرامش بر میگرداند؛ (آنان) مرا میپرستند و چیزی را شریک من نمیگردانند و کسانی که پس از این کفر ورزند نافرمانند» سوره نور، آیه ۵۵.
- ↑ ر.ک: در فجر ساحل، محمّد حکیمی، ص۳۶ به بعد.
- ↑ کمال الدین، باب ۲۴، حدیث ۲۷، ص۲۶۵ و ۲۶۶؛ ر.ک: همان، باب ۳۲، ج۱۶، ص۳۱۰.
- ↑ بحار الانوار، ج۵۲، ص۳۰۹.
- ↑ کمال الدین، باب ۳۵، ج۵، ص۳۴۶.
- ↑ از جمله کمال الدین، باب ۳۵، ج۷، ص۳۵۱.
- ↑ بحار الانوار، ج۵۱، ص۷۸؛ به نقل از: در فجر ساحل.
- ↑ بحار الانوار، ج۵۱، ص۸۸.
- ↑ بحار الانوار، ج۵۲، ص۳۳۶.
- ↑ بحار الانوار، ج۵۲، ص۳۵۲.
- ↑ کمال الدین، باب ۳۲، ج۱۶، ص۳۱۰.
- ↑ کمال الدین، باب ۳۲، ج۱۶، ص۳۱۰.
- ↑ الزام الناصب، ص۶۳؛ به نقل از: در فجر ساحل، ص۴۶.
- ↑ الاختصاص، ص۲۴.
- ↑ وسایل الشیعه، ابواب التجارة.
- ↑ بحار الانوار، ج۵۲، ص۳۲۵.
- ↑ محمدی، رضا، امامشناسی، ص۱۸۶-۱۹۰.