منشور جاوید (کتاب)
| منشور جاوید | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | جعفر سبحانی |
| موضوع | امامت و ولایت |
| مذهب | شیعه |
| ناشر | انتشارات مؤسسه امام صادق (ع) |
| محل نشر | قم، ایران |
| تعداد جلد | ۱۴ |
| فهرست جلدها | جلد اول، جلد دوم، جلد سوم، جلد چهارم، جلد پنجم، جلد ششم، جلد هفتم، جلد هشتم، جلد نهم، جلد دهم، جلد یازدهم، جلد دوازدهم، جلد سیزدهم، جلد چهاردهم |
| شابک | ۹۶۴-۳۵۷-۱۷۰-X |
| شماره ملی | 70-2982 م ۷۰-۲۹۸۲ |
منشور جاوید، کتابی است چهارده جلدی که با زبان فارسی به بررسی و تبین بیست موضوع از مباحث عقلی و اجتماعی و اخلاقی قرآن می‌پردازد. این مجموعه اثر جعفر سبحانی می‌باشد و انتشارات مؤسسه امام صادق (ع) انتشار آن را به عهده داشته است.[۱]
دربارهٔ کتاب
«منشور جاوید» نام تفسیری موضوعی از قرآن کریم است که توسط جعفر سبحانی تبریزی (متولد ۱۳۰۷ش) در ۱۲ جلد شامل موضوعات زیر، نگارش یافته است: جلد اول شامل ۲۴ اصل: ۱. یکتاپرستی ۲. نیکی به پدر و مادر ۳. فرزندکشی ۴. مبارزه با فساد جنسی ۵. احترام به جان انسان ۶. حمایت از یتیم ۷. قسط و عدل ۸. تکلیف در حدود قدرت ۹. عدالت در گفتار ۱۰. وفاداری به پیمان‌ها ۱۱. مسئولیت انسان درباره ابزار شناخت ۱۲. امکان شناخت جهان ۱۳. اسراف و تبذیر ۱۴. تعصب‌های کور ۱۵. زبان در قرآن ۱۶. شکر و سپاس ۱۷. آزمایش‌های الهی ۱۸. از خود بیگانگی ۱۹. داستان‌های قرآن ۲۰. قلب و فؤاد ۲۱. زندگی اجتماعی طرحی در آفرینش ۲۲. بُعد جهانی جامعه ۲۳. قانونمندی جامعه و تاریخ ۲۴. سنت‌های تغییرناپذیر. جلد دوم: توحید و ابعاد آن، خداشناسی و براهین آن بر اساس ده برهان: ۱، برهان فطرت، ۲، برهان حدوث ۳. برهان امکان ۴. برهان حرکت ۵. برهان نظم ۶. برهان محاسبه و احتمالات ۷. برهان موازنه و اعتدال ۸. برهان راهیابی جاندارها ۹. برهان هماهنگی پدیده‌ها ۱۰. برهان صدیقین. جلد سوم: جهاد، هجرت، حق و باطل، هدایت و ضلالت، تفسیر و تأویل، محکم و متشابه و عدالت صحابه از دیدگاه تاریخ. جلد چهارم: بحث نفاق، اراده و اختیار، جلد پنجم: عصمت و تنزیه انبیاء. جلد ششم: شناخت پیامبر و امام از دیدگاه قرآن، سیره پیامبر اسلام. جلد هفتم: بحث در ادامه سیره پیامبر و غزوات آن حضرت. جلد هشتم: توبه، شفاعت، احباط و تکفیر، آگاهی اولیاء الهی از غیب، جلد نهم: معاد و ابعاد آن و تجسم اعمال. جلد دهم: ضرورت بعثت انبیا و سنت الهی در این باره. جلد یازدهم: قصص انبیاء در قرآن. جلد دوازدهم: قصص انبیاء تا حضرت مسیح.
در مقدمه جلد اول آمده است: «یکی از گام‌های مؤثری که باید مفسران اسلام در تشریح و تفهیم مقاصد عالی قرآن این است که از تکرار شیوه واحدی در تفسیر قرآن که همان تفسیر قرآن به صورت سوره به سوره یا آیه به آیه است خودداری نمایند و توجه خود را به تفسیر موضوعی معطوف دارند. آنگاه خواهند دید که در این نوع از تفسیر، چه آفاق عظیمی از علوم و معارف قرآن در چشم انداز تفسیری آنان قرار می‌گیرد»[۲].
مؤلف در مقدمه خویش به مطالبی کوتاه درباره معجزه جاویدان و نهایت ناپذیر قرآن و همچنین تفسیر قرآن از دیدگاه‌های گوناگون اشاره کرده و آنگاه افزوده‌اند: مفسر واقعی کسی است که در تفسیر آیات قرآن، خود را از هر نوع عقیده و پیش‌داوری‌های قبلی، مجرد سازد. و به جای این که قرآن را بر افکار و آراء خود عرضه بدارد، افکار خود را بر قرآن عرضه کند و بهترین راه در این باره مطالعه خود قرآن و بررسی آیات متشابه و همانند آن در درجه نخست و بررسی احادیث قطعی اسلامی و استفاده از آنها در درجه دوم است....
یگانه روشی که از اهل بیت پیامبر اکرم (ص) در تفسیر قرآن به یادگار مانده همین روش تفسیر قرآن به قرآن است و روایات اهل بیت (ع) به روشنی بر این مطلب گواهی می‌دهد. امام علی (ع) می‌فرماید: «كِتَابُ اللَّهِ تُبْصِرُونَ بِهِ وَ تَنْطِقُونَ بِهِ وَ تَسْمَعُونَ بِهِ وَ يَنْطِقُ بَعْضُهُ بِبَعْضٍ وَ يَشْهَدُ بَعْضُهُ عَلَى بَعْضٍ وَ لَا يَخْتَلِفُ فِي اللَّهِ وَ لَا يُخَالِفُ بِصَاحِبِهِ عَنِ اللَّهِ»، «کتاب خدا است که با آن میبینید و با آن میگویید و با آن می‌شنوید، آیاتش مفسر و شاهد یکدیگر است و درباره خداوند به اختلاف سخن نمی‌گوید و صاحبش را از راه خدا به بیراهه نمی‌برد»[۳]. آنگاه یک نمونه از تفسیر قرآن با قرآن را یادآور می‌شود: «قرآن مجید در سوره شعراء آیه ۱۷۳ درباره قوم لوط می‌فرماید: ﴿وَأَمْطَرْنَا عَلَيْهِمْ مَطَرًا فَسَاءَ مَطَرُ الْمُنْذَرِينَ﴾[۴]. با این که مفهوم آیه کاملاً روشن است ولی از نظر مصداق مجمل است؛ زیرا انسان نمی‌داند که مقصود از باران بد چیست، ولی آیه دیگری که در این زمینه به مناسبتی در سوره حجر آیه ﴿لَعَمْرُكَ إِنَّهُمْ لَفِي سَكْرَتِهِمْ يَعْمَهُونَ﴾[۵] وارد شده است، مبین و روشنگر این حقیقت می‌باشد آنجا که می‌فرماید: ﴿وَأَمْطَرْنَا عَلَيْهِمْ حِجَارَةً مِنْ سِجِّيلٍ﴾[۶]، هر گاه این روش در مجموع آیات قرآن با امعان و بردباری و پشتکار لازم رعایت گردد، جهانی از حقایق برای ما روشن شده و بسیاری از ابهامات برطرف می‌گردد»[۷].
این مفسر اذعان دارد که برای تحقق تفسیر موضوعی به لجنه‌های علمی و تخصصی و تحقیقی نیازمدیم تا هر گروهی مسئولیت خاصی را در شعاع تسلط و تخصصش در این باره به عهده بگیرد. از این مفسر تفسیر موضوعی دیگری به زبان عربی با عنوان «مفاهیم القرآن» در ده جلد ارائه گردیده که به وسیله یکی از نویسندگان عرب (جعفر الهادی) با قلمی روان و شیوا تعریب گردیده که تقریباً محتوای مطالب آن دو یعنی «مفاهیم القرآن» و «منشور جاوید» به هم نزدیک‌اند با این تفاوت که در «مفاهیم القرآن» بحث حکومت اسلامی و خاتمیت، برجستگی بیشتری دارد. آثار تفسیری استاد جعفر سبحانی چه موضوعی و چه تربیتی (مانند سوره‌های لقمان و حجرات و توبه) با بیانی ساده، قابل استفاده همگان است. عمده منابع و مأخذ ایشان تفسیر مجمع البیان طبرسی و المیزان علامه طباطبایی است. در روایات نیز، بیشتر به کتب اربعه و وسائل الشیعه و بحار الانوار توجه داشته است[۸][۹]
مباحث جلدهای کتاب
- جلد اول شامل: توحید و شرک از نظر قرآن کریم.
- جلد دوم شامل: تجزیه و تحلیلى از اسماء و صفات خدا در قرآن.
- جلد سوم شامل: درباره پیامبران نبوّت عامّه.
- جلد چهارم شامل: عصمت پیامبران و امامان در قرآن.
- جلد پنجم شامل: ضرورت معاد، پاسخ به شبهات منکران، ارائه نمونه‌هاى از احیا، وکیفیّت معاد.
- جلد ششم شامل: پیامبر در قرآن.
- جلد هفتم شامل: تجزیه و تحلیل زندگانى پیامبر اکرم (ص).
- جلد هشتم شامل: پیامبر در قرآن.
- جلد نهم شامل: منافقان در قرآن و شناخت انسان.
- جلد دهم شامل: آگاهى سوم: حقوق اهل بیت (ع) و توسل به صالحان
- جلد یازدهم شامل: تجزیه و تحلیل از زندگانى پیامبران خدا از حضرت آدم تا حضرت یوسف.
- جلد دوازدهم شامل: تجزیه و تحلیل از زندگانى پیامبران خدا از حضرت شعیب تا حضرت عیسى.
- جلد سیزدهم شامل: اصول اخلاقى و اجتماعى در قرآن و توسل به صالحان.
- جلد چهاردهم شامل: اخلاقى و اجتماعى.[۱]
دربارهٔ پدیدآورنده
پانویس
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت الله جعفر سبحانی
- ↑ منشور جاوید، ج۱، ص۱۱.
- ↑ نهج البلاغه، خطبه ۱۳۳.
- ↑ «و بر آنان بارانی (از عذاب) فرو باریدیم و باران آن بیم‌یافتگان بد بود» سوره شعراء، آیه ۱۷۳.
- ↑ «(امّا) به جان تو سوگند که آنان در سرمستی خویش سرگشته بودند» سوره حجر، آیه ۷۲.
- ↑ «آنگاه آن شهر را زیر و زبر ساختیم و آنان را با گلسنگ سنگباران کردیم» سوره حجر، آیه ۷۴.
- ↑ منشور جاوید، ج۱، ص۱۹.
- ↑ منشور جاوید، جعفر سبحانی تبریزی، قم، انتشارات دارالقرآن الکریم. ۱۳۶۹ش.
- ↑ کوشا، محمد علی، مقاله «تفسیر منشور جاوید»، دانشنامه معاصر قرآن کریم.
- ↑ پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت الله سبحانی